Ljósmæðrablaðið - 15.10.1998, Blaðsíða 16

“I’m sorry madam, we don’t allow breastfeeding in here.”
Brjóstagjöf er ekki le^fð á þessu óeitingahúsi.
Úr „Is he biting again?“ eftir Neil Matterson, Marion Books, 1984.
sumar konur í Afríku hversu oft
þær gefi brjóst sé eins og að
spyrja einhvern sem klæjar hversu
oft hann klóri sér. Flestar konur í
Afríku eiga ekki armbandsúr eða
klukkur þannig að þær hafa
sjaldnast of litla mjólk“. (Palmer
1988:39-44)
Brjóstagjöf: hóer recður?
Gabrielle Palmer (1988) heldur
því fram í bók sinni The Politcs of
Breastfeeding að brjóstagjöf sé í
raun mjög pólítískt mál þó það
virðist ekki svo við fyrstu sýn.
Stjórnmál er ekki eingöngu spurn-
ing um efnahagslegt eða svæðis-
bundið vald heldur einnig um
vald milli kynja.
Staðreyndin er sú að líkamleg,
líffræðileg starfsemi kvenna hefur
verið notuð sem ástæða til að úti-
loka konur frá valdastöðum. Af
þessum sömu ástæðum eru konur
tortryggnar í garð þeirra sem vilja
lofsama móðurhlutverkið.
Brjóstagjöf hefur því ekki verið
vinsælt baráttuefni meðal kvenna.
Jafnréttisbaráttan gekk mikið út á
að vera laus við þær byrðar sem
brjóstagjöf fylgdi. Til að komast
af í hinum nútímalega heimi hafa
konur þurft að berjast til að verða
metnar til jafns við karla. Það hef-
ur oft falið í sér það að konur hafa
ekki börn sín á brjósti til að eiga
meiri möguleika á vinnumarkaðn-
um. Pelinn var „frelsun" kvenna. í
hinum nútímavædda heimi fer
staða og sjálfsvitund einstaklinga
eftir hlutverki þeirra í auðsöfnun.
Konur verða að vera eins og karl-
menn, aðlaga sig að þeirra norm-
um, á meðan karlar þurfa ekki að
aðlaga sig að þörfum og normum
kvenna. (Palmer 1988:24,31-32)
í flestum samfélögum eru það
karlmennirnir sem hafa mestu
völdin. Þeir sömu karlmenn sem
halda uppi áróðri fyrir kostum
móðurmjólkur meina t.d. riturum
sínum að koma með börn sín í
vinnuna, og skapa ekki á nokkurn
hátt aðstæður fyrir konur s.s.
sveigjanlegan vinnutíma, þannig
að hún geti sinnt þessu hlutverki
sínu. Kona sem vinnur úti verður
að fela öll merki frjósemi sinnar.
Hún verður að draga sig til hlés
og gefa barni sínu brjóst bak við
luktar dyr eða mjólka sig til að
geta gefið baminu síðar. Brjósta-
gjöf fyrir opnum tjöldum er of
truflandi sjón. Eftir vinnutíma
munu þessir sömu menn borga
peninga fyrir að horfa á konu
fækka fötum fyrir kynferðislega
örvun, eða borga meira á veitinga-
stað fyrir að fá matinn afgreiddan
af berbrjósta konum. Hún segir að
nútíminn sé fyrsta tímabilið í
skráðri sögu þar sem konubrjóst
eru tákn fyrir kynferðislega örvun
karla en á sama tíma hefur hið
raunverulega hlutverk þeirra verið
gert ósýnilegt. (Palmer 1988:20-
21)
Margar konur finna til blygðun-
ar yfir því að gefa brjóst á al-
mannafæri. Það er algeng ástæða
fyrir því að konur hverfa frá
brjóstagjöf, og það tengist við-
horfum til brjósta sem kynfæri.
Til að sýna fram á fáránleika
þessa má taka dæmi með enska
dagblaðið Sun. Þar er stóropna á
hverjum degi af naktri, eða hálf-
naktri konu. Ef sama blað mundi
birta mynd af konu að gefa barni
brjóst myndu allir æpa af hryll-
ingi, það ögrar fólki mun meira.
(Ciba Foundation 1976:175) Þetta
skýrir að einhverju leyti af hverju
brjóstagjöf er ekki vinsælli en
skyldi. T.d. voru einungis 26%
allra barna á Bretlandi á brjósti
fyrstu 4 mánuði ævi sinnar. (Ma-
her 1992:152) Sem dæmi um
þessa blygðun má taka að ein
kona sagðist hafa gefið brjósta-
gjöf upp á bátinn því hún fann til
blygðunar fyrir framan 3 ára
gamlan son sinn! (Maher
1992:21)
Það er einnig athyglisvert að at-
huga þennan mikla áhuga á
brjóstagjöf í löndum „þriðja
heimsins“. Margir vita nú að
skipti frá brjósti yfir á pela geta
verið banvæn fyrir börnin. Sú
staðreynd að böm í þriðja heimin-
um deyji af völdum pelagjafar
snertir kannski samvisku okkar á
Vesturlöndum, um stundarsakir.
Samt sem áður virðist það ekki
leiða til þess að fólk breyti fæðu
sinna eigin bama. (Ciba Founda-
tion 1976:175) Þetta tengist ef-
16
UÓSMÆÐRABLAÐI9