Ljósmæðrablaðið - 15.11.2004, Qupperneq 35

RÁÐSTEFNUR, NÁMSKEIÐ OG FUNDIR
Námsdagur í saumaskap
Fjórða september síðastliðinn sóttum
yið íjórar ljósmæður af fæðingardeild
LSH námskeiðið ‘RepairofEpisiotomy
and Perineal Tears, Hands-on Work-
shop for Midwives’. Það var haldið á
Mayday Hospital í Croydon, Surrey í
útjaðri London.
Þetta var í sjöunda skipti sem slíkt
námskeið var haldið. Námskeið fyrir
lækna og ljósmæður um þriðju gráðu
nfur er haldið á sama stað nokkrum
sinnum á ári.
A námskeiðinu voru 22 ljósmæður,
flestar frá Bretlandi, ein frá Saudi
Arabíu og svo við fjórar frá íslandi.
Kennarar á námskeiðinu voru þrír.
Tveir voru læknar (Ranee Thaker og
Abdul Sultan) sem hafa sérhæft sig á
þessu sviði og starfrækja svokallaða
Perineal Clinic á Mayday sjúkrahúsinu.
hriðji kennarinn var ljósmóðir (Chris
Kettle) sem var titluð klínískur sérfræð-
Ingur og vann hún á öðru sjúkrahúsi í
Öretlandi. Hún hefúr m.a. gert rann-
sokn þar sem borin er saman útkoma
spangar eftir því hvort notaður er
uframhaldandi saumur eða stakir saum-
ar- Þessi Ijósmóðir var kölluð til sem sér-
fræðingur til að meta og sauma erfiðar
r|fr|r, þar með talið sphincter rifúr.
I byrjun var upprifjun á anatomi-
Unni, sem var mjög gagnlegt fyrir
gamla heila.
Siðan var almenn ffæðsla um rifur
°g þá sérstaklega þriðju gráðu. Mikil
ahersla var lögð á að greina spangar-
skaðann rétt. Farið var í skilgreiningar á
þeim og flokkun. Vísað var i rannsóknir
sem sýndu alvarleika málsins (inconti-
nence) þegar sphincter rifúr eru ekki
greindar. Margar sónarmyndir voru
sýndar af analvöðvanum þar sem ekki
var gert við rifúna og greinilega sást illa
gróinn vöðvi. Því stærri rifa því meiri
líkur eru á incontinence og öðrum óþæg-
indum s.s. sársauka við samfarir og að
missa vind ósjálffátt. Það sem var nýtt
fyrir okkur var nánari flokkun á 3. gráðu
rifum en flokkunin var effirfarandi:
Fyrsta gráða: rifa í vaginal slímhúð og
húð eingöngu.
Önnur gráða: rifa í vöðvalögum í
spöng en sphincter heill.
Þriðja gráða: rifa í spinchter (hversu
lítil sem hún er) Skipt í þrjá flokka:
• 3a : þegar minna en 50% af ytri
sphincter þráðum (extemal) er
rifinn.
• 3b : þegar meira en 50% af ytri
sphincter þráðum (extemal) er
rifinn.
• 3c : þegar innri sphincter þræðir
(internal) eru einnig rifnir.
Munurinn á external og internal er að
external lagið líkist nautakjöti og era
vöðvaþræðir þar hringlaga en internal
lagið líkist kjúklingakjöti en þar eru
vöðvaþræðirnir þráðlaga.
Fjórða gráða: rifa nær í slímhúðina í
rectum.
Það kom okkur á óvart að til er rifa
sem stundum er kölluð 5 gráðu rifa
(hnappagatarifa) þar sem perineum og
sphincter er heill en við þreifingu í anus
finnst rifa ein og sér ofarlega í vagina
niður í rectum.
Góðir punktar
• Aldrei að sauma þriðju gráðu rifu í
staðdeyfingu. Nota epidural/spinal
deyfingu eða svæfingu (til að góð
slökun náist). Sauma á skurðstofu þar
sem aðstæður eru bestar og góð lýs-
ing.
Unnið er eftir ákveðnum verklags-
reglum þar sem m.a. er sagt að ein-
ungis sérfræðingar eða vanir deildar-
læknar saumi slíkar rifur. Allar eru
skoðaðar af sérfræðing fyrir útskrift
og fá sýklalyf, hægðalyf og leiðbein-
ingar um hreinlæti og grindarbotns-
æfingar. Konurnar liggja inni á deild-
inni þar til þær hafa haft hægðir og
eru með þvaglegg í sólarhring (ath!
það getur tekið allt að 12 klst að fá
fulla þvagblöðrunæmni eftir erfiðar
fæðingar og deyfingu).
• Perineal clinic. Þangað er ölluni kon-
um vísað sem hafa rifnað mikið, 6
vikum eftir fæðingu. Þar er gerð óm-
skoðun á endaþarminum til að skoða
útkomu saumaskapar.
Á næstu meðgöngu fer konan á klin-
ikina og lagt er upp plan fyrir væntan-
lega fæðingu jafnvel keisara ef gerð
hafði verið perineal plastic aðgerð.
Ljósmæðrablaðið nóvember 2004 35