Ljósmæðrablaðið - 15.12.2008, Blaðsíða 24

Hippar án hátækni
Ég er ein þeirra ljósmæðra sem
útskrifuðust frá Háskóla Islands vorið
2008. Þegar líða tók að lokum námsins
lá fyrir að nota nokkrar vikur til verk-
náms annað hvort úti á landsbyggðinni
eða erlendis. Þar sem Ina May Gaskin
hafði hrifið mig uppúr skónum með
bókum sínum Spiritual Midwifery og
Guide to Childbirth ákvað ég að láta
slag standa og falast eftir því að fara og
kynna mér starfsemi hennar betur. Ég
vissi að Ina May hafði komið hingað
til lands fyrir nokkrum árum og haldið
fyrirlestra á ráðstefnu Ljósmæðra-
félagins og á vegum ljósmóðumáms-
ins. Mér datt því í hug að nýta mér þau
tengsl. Ekki stóð á svarinu; jú, ég var
velkomin.
Af stað varhaldið snemma í janúar. Til
stóð að eyða næstu ijómm vikum með
Inu May og ljósmæðrunum á The Farm
í Tennessee við að skoða þá starfsemi
sem þær hafa rekið með afar góðum
árangri allt frá árinu 1971. Ég vissi í
raun ekki mikið meira en ég hafði lesið
í bókunum og á netinu, hafði reyndar
hitt íslenska ljósmóður sem hafði farið
á námskeið á The Fann. Hún gaf mér
aðeins betri mynd af því sem ég ætti
von á; að allir væra vinalegir og mjög
afslappaðir, allir lifðu á grænmetisfæði
og að fólkið þama legði ekki mikið upp
úr veraldlegum efnum. Og það stóðst.
Ég verð að segja að fólkið sem býr á
búgarðinum er einstaklega brosmilt og
glaðlynt. The Farm er í raun komm-
úna þar sem lifað er eftir því kristilega
inntaki að allir skuli hjálpast að. Húsin
þeirra era ekki eins og húsin víðast í
Bandríkjunum, heldur ólík hvert öðru.
Mörg eru byggð ef litlum efnum, eftir
því sem Ijárhagurinn leyfði og gjaman
byggt við seinna. Mjög heimilisleg,
hlýleg og þægileg hús.
Þegar þess var farið á leit við mig að
ég skrifaði þetta greinarkorn í blaðið
okkar varð mér strax ljóst að æði
margt kæmi til greina að íjalla um.
Reyndar varð það svo að ég lenti nánast
í vandræðum við að velja úr. Það er
nefiiilega svo að útkoman hjá ljósmæðr-
Árdís Kjartansdóttir
Ijósmóðir í Hreiðrinu
unum á The Farm er ákaflega góð, hvar
sem gripið er niður.
Ljósmæðumar sem nú starfa á ljós-
mæðrastofunni þar era sex og hafa
lengst af starfað saman. Þær starfa
sjálfstætt en þó allar saman og sinna
mismunandi verkefnum samhliða
meðgönguvemd og fæðingaþjónustu.
Þær konur sem þær sinna og hafa sinnt
gegnum árin búa bæði á búgarðinum og
í byggðarlögunum í kring. Þar á meðal
er Amish-fólkið sem þær hafa sinnt í
yfir 25 ár. Ég varð þeirrar fágætu ánægju
aðnjótandi að fá að heimsækja Amish
Qölskyldur með einni ljósmæðranna, en
það er fremur fátítt að slíkt gerist þar
sem þetta þjóðarbrot lifir í raun mjög
einangrað innan um ameríkanana sem
amishfólk kallar „english people” Sú
reynsla væri í raun efni í heila grein —
mjög fróðlegt, spennandi og óvænt.
Einnig sinna ljósmæðurnar konum sem
búa í öðrum ríkjum Bandaríkjanna og
koma til að fæða hjá þeim. Að auki
koma stundum konur utan úr heimi sem
vilja fæða á náttúralegan hátt en búa
við aðstæður þar sem það getur verið
mjög erfitt. Ég varð einmitt vitni að
fæðingu hjá hjónum sem komu alla leið
frá Jakarta í Indónesíu til að fæða fram-
burð sinn. Það var mér mjög merkileg
reynsla.
Ohætt er að segja að allt þeirra starf
byggist á trú þeirra á náttúrana og getu
konunnar til að ala af sér barn. Þær
leggja afar mikla áherslu á andlega þátt-
inn og vinna vel í að styrkja konuna og
byggja upp jákvæða hugsun gagnvart
meðgöngu og fæðingu. Fæðingin á í
augum ljósmæðranna á The Farm að
vera jákvæður og uppbyggjandi atburður
sem styrkir konuna en ekki kvíðvæn-
legur og niðurbrjótandi. Hjá þeim fæða
stundum konur sem eiga að baki reynslu
af dæmigerðri bandarískri spítalafæð-
ingu oftast með tilheyrandi inngripum.
Ljósmæðumar voru sammála um að
það gæfi þeim mjög mikið að taka á
móti bömum hjá þessum hópi kvenna.
Konurnar standa uppi sem stoltir sigur-
vegarar með jákvætt viðhorf gagnvart
sjálfri sér og kvenleika sínum. Þær vora
sammála um að fátt styrkti konur meira
en að komast í gegnum fæðingu, alveg
sjálfar á allra inngripa, sérstaklega þegar
þær hafa áður reynt annað.
Markmiðið er ekki sársaukalausar
fæðingar, heldur fæðing þar sem konan
tekst á við sársaukann með reisn og
innri ró. Hverfur inn í sig og uppgötvar
leyndardóma og tilgang fæðingarinnar.
Öðlast skilning á henni. Konur sem
fæða á The Farm vita að fæðing getur
verið sársaukafull, en líka að hún getur
verið algleymiskennd (ecstatic) eða
jafnvel að konurnar fái fúllnægingu!
(Gaskin, 2003). „Umfram allt, hvort sem
þær upplifa fæðinguna sársaukafulla
eður ei, finnst konunum útvíkkunar-
tímabilið og fæðingin ákaflega eflandi
ferðalag (tremendously empowering
passage)” (Gaskin, 2003:xiii). Ljós-
mæðumar leggja því mikið upp úr
meðgönguverndinni og gefa konunum
góðan tíma. Mér fannst ég upplifa mjög
sterkt hvemig konumar virtust opna sig
og ræða og spyrja um órúlegustu hluti,
einmitt þegar klíníska hluta skoðunar-
innar, hinum reglubundnu mælingum
og athugunum lauk. Þetta er akkúrat
tímapunkturinn þegar konurnar hér
á íslandi era að fara heim, vitandi að
tíminn þeirra er búinn. Ég verð að segja
að þetta vakti mig verulega til umhugs-
24 Ljósmæðrablaðið desember 2008