Einherji - 19.02.1970, Blaðsíða 4

4
EINHERJI
Fimmtudagur 19. febrúar 1970
Hlutverk sveitarstjórna
i atvinnumálum
Framhald af 3. síðu.
„síldarævintýrið“, og væri í
'því sambandi fróðlegt að
vita, hver hin raunverulega
nettó útkoma er fyrir þjóð-
félagið í heild.
Einnig væri gaman að
vita, hvort Austfirðingar
telja sig hafa grætt á síld-
inni, þegar allt kemur til
alls.
Reynsla síðustu ára ætti
því að kenna okkur að hug-
leiða betur fyrirhugaðar
framkvæmdir, áður en út í
þær er ráðizt. Það er áreið-
anlega betra og hagkvæm-
ara í mörgum tilfellum að
fresta fnamkvæmdum og
nota tímann til þess að
rannsaka og meta framtíð-
argildi fyrirhugaðs atvinnu-
reksturs og gera síðan átak
með góðan tæknilegan og
fjárhagslegan grundvöll að
bakhjarli.
Fiskiðnaður er stóriðja,
og er ekki úr vegi að álíta,
að fyrst verðum við að end-
urbæta þá grein atvinnu-
lífsins, sem við höfum stund-
að um langan aldur og kunn
um töluverð skil á, áður en
farið verður að stofna til
nýrra iðngreina í sltórum
stíl, sem við ekki höfum
fengizt við til þessa. Ætla
má, að ef við getum ekki
endurbætt eða hagrætt því,
sem fyrir er, þá getum við
ekki heldur byggt upp eitt-
hvað annað frá rótum,
Að vísu koma hér til
markaðsmál erlendis, sem
við ekki ráðum við, en þess
ber að gæta, að 1 sambandi
við nýjan iðnað, sem kæmi
til með að framleiða fyrir
erlendan markað, þá koma
þau vandamál þar inn i
dæmið lika.
Hér hefur verið rætt töiu-
vert um fiskveiðar og fisk-
iðnað og þá sér 1 lagi bent
á, að nauðsynlegt sé að hag-
ræða þar ýmsum hlutum og
nýta betur afkastagetu at-
vinnutækja í landi með því
að fá heppilegri skip til bol-
fiskveiða. Hafa verður í huga
þegar þessi mál eru rædd,
að veiðiþol fiskistofnanna
við strendur landsins er ekki
ótakmarkað, en við sem ey-
þjóð, nyrzt í Atlantshafi,
ættum að fá rétt til þess að
nýta þessi auðæfi hafsins
umfram aðrar þjóðir, sem
hafa gnægð náttúruauðæfa,
sem við getum alls ekki
státað af.
Atvinnuvegimrr
og launþegasamtökin
Ekki fer hjá því, að at-
vinnuvegimir í landinu eiga
nú í vök að verjast, bæði
vegna vaxandi dýrtíðar svo
og vegna þess, að flest öll
launþegasamtök landsins
krefjast nú hærra og hærra
kaups fyrir meðlimi sína.
Þetta er að vísu ekki nýtt
hér á landi, og ættu því
flestir að vera famir að sjá
tilgangsleysið í þessum
hringdans.
Ég vildi því spyrja, hvort
ekki væri reynandi fyrir
launþegasamtökin að krefj-
ast þess, að atvinnutæki
landsmanna yrðu betur nýtt
og jafnframt þess betur gætt
að það fjármagn, sern til at-
vinnuveganna rennur, komi
betur að tilætluðum notum.
Það mundi án efa stuðla
innan tíðar að því, að at-
vinnuvegimir myndu í raun
og vem geta greitt hærra
kaup.
Byggðaþróun
E'kki er hægt að ræða um
uppbyggingu atvinnulífs án
þess að minnast á hina al-
mennu byggðaþróun.
Ef auka á atvinnulíf á
vissum sltöðum á landinu, er
rétt að gera sér það vel til viðbóltar við fjármagn frá
að minnast á í sambandi við
atvinnurekstur, og það er
þekkingin, menntunin. Við
íslendingar teljum okkur
menntaða þjóð með foma
menningararfleifð að baki,
sem við svo gjaman stærum
okkur af vítt og breitt með-
al erlendra þjóða.
Við eigum mikinn fjölda
af vel menntuðum mönnum,
og til þess að mennta þá
höfum við eytt miklum fjár-
munum. Miklar líkur em á
því, að sú fjárfesting, sem i
menntun þeirra felst, verði
nú að koma til og verða
einn af homstólpunum, sem
bera skal uppi framtíðampp-
byggingu atvinnuveganna.
Vert er að minna á, að
hér hafa sveitarfélögin lagt
atvinnuvegunum mikið til,
því ótalið er það fjármagn,
sem frá þeim hefur rannið
ríkinu á umliðnum áram, og
jafnframt er full ástæða Lil
þess að kanna, hve miklum
afrakstri þessi fjárfesting
skilar.
Rannsóknir
Án efa er eitt, sem tor-
veldar þróun atvinnuveganna
hérlendis meir en margan
grunar, en það er skortur á
rannsóknum og tilraunum.
Skýrslur sýna, að framlag
okkar, jafnvel með tillilti til
fólksfjölda, er afar lítið til
þessara mála, en athugamr
hafa leitt í ljós, að rann-
sóknir og tilraunastarfsemi
stuðlar stórum að bættum
hagvexti.
Hér er því latriði, sem taka
verður meira tillit til, ef um
bætt lífskjör á að vera að
ræða í þessu landi.
Framtíðarhorfur
Samkvæmt áætlun Efna-
hagsstofnunarinnar er álitið
að atvinnumannaafli lands-
ins mimi vaxa á tímabilinu
frá 1965 til 1985 um 45%,
eða um 34.000 manns. (1945
Rafreiknir Reiknistofnunar Háskóla Islands. Við hann standa ungir visindamenn.
ljóst, að til þess að það hafi
þýðingu, þurfa að vera viss-
ar forsendur fyrir hendi, for
sendur, sem einnig komandi
kynslóðir kæmu til með að
taka góðar og gildar.
Margt bendir til þess, að
í framtíðinni vilji fólk ekki
búa nema í byggðakjömum,
sem hafa lágmarksstærð,
eða í námunda við þá. Það
er því mikils um vert, að við
gerum okkur þetta Ijóst
strax og rannsökum gaum-
gæfilega, hverjar áðurnefnd-
ar forsendur era, áður en
út í framkvæmdir er farið.
Um þessi mál hefur verið
mikið skrifað og rætt nú
hin síðustu ár, sérstaklega
af starfsmönnum Efnahags-
stofnunarinnar, og mælti
ætla, að allmörgum sé þetta
vel Ijóst etfir að hafa íhug-
að áðurnefnd skrif og einn-
ig með því að kanna þessi
mál í sínum eigin byggðar-
lögum víðsvegar um landið.
—1965 40%, 22.000 manns)
en hann var talinn vera 1965
um 75.000 manns.
1 frumframleiðslugneinum,
þ. e. fiskvinnslu og landbún-
aði, er álitið, að ekki verði
um fjölgun að ræða. Aftur
á móti má ætla, að afkasta-
geta þessara atvinnugreina
aukist með bættri tækni.
Aukningin verður þá að
eiga sér stað í úrvinnslu-
greinum, þ. e. iðnaði og iðju,
svo og í þjónustugreinum.
Auðsætt er, að það þarf
margt að breytast frá nú-
verandi ástandi, ef þetta á
að takast, en tahð er, að
það sé nauðsynlegt, ef á-
framhaldandi hagvöxtur á
að geta átt sér stað.
Við höfum nú staldrað
við hjá nokkram atriðum,
sem án efa skipta miklu
máli, ef við viljum bæta það
ástand atvinnumála, sem nú
ríkir og þar með lífskjörin.
Hlutverk okkar sveitar-
stjórnarmanna virðist alls-
staðar gægjasit fram á sjón-
arsviðið annað hvort beint
eða óbeint og við frekari
umræður mimu án efa koma
upp margir fletir þessara
mála, sem varpa munu nýju
ljósi á þau vandamál, sem
við er að fást.
Ég tel æskilegast, að menn
reyni að komast að því á
sem málefnalegastan hátt,
hvar við í dag í raun og veru
stöndum og þá að þvi
fengnu reynum að gera okk-
ur ljóslt, hvaða markmiðum
við ættum að ná á næstu ár-
um og í þriðja lagi hvaða
möguleika við höfum til þess
að ná þeim markmiðum. I
stuttu máli sagt finnst mér,
að það séu þrjár spurningar,
sem era efst á baugi og sem
við verðum nú á næstunni
nauðugir viljugir að svara,
en þær era:
1. Hvar stöndum við?
2. Hvert ætlum við?
3. Hvernig komumst við til
fyrirheitna landsins og
hvað geta sveitarfélögin
gert í því efni?
Menntun sem þáttur
í atvinnuuppbyggingu
Þá er komið að einu at-
riði, sem full ástæða er til
»Tímamót í atvinnumálum«!!!
Marteinn Frióriksson
Norðanfari, málgagn Sjálf-
stæðisflokksins i Norðui-
landskjördæmi vestra, birti
í desemberblaði s. 1. grein
frá Sauðárkróki, sem bar
ofanritað heiiti.
Eftir upphafsmálsgi'ein
um stofnsetningu sokka-
buxnaverksmiðju og sútun-
arverksmiðju hér í bænum,
segir svo :
„Auk þessara tveggja
verksmiðja hefur frysti-
húsið Skjöldur h. f., sem
hóf vinnslu á nýjan leik
árið 1968, verið atvinnu-
lífinu á Sauðárkróki ó-
metanleg stoð (leturbr.
mín). Fullyrða má, að ef
starfræksla þess hefði
verið í lamasessi, eins og
nokkur undanfarin ár,
hefði atvinnuleysi orðið
tilfinnanlegt þar síðastlið-
inn vetur.“
Til þess að imdirstrika
hve mikið rnark er takandi
á sannleiksgildi í efnismeð-
ferð blaðsins, get ég ekki
stillt mig um að upplýsa
eftirfarandi.
Fyrsti vinnsludagur hjá
Skildi h. f. árið 1969 var 15.
apríl og þá unninn fiskur,
sem Fiskiðja Sauðárkróks
h. f. seldi fyrirtækinu. Þann-
ig bjargaði Skjöldur h. f. at-
vinnulífinu á Sauðárkróki,
eða varð því „ómetanleg
stoð“ á síðastliðnum vetri.
Annars hefði atvinnuleysi
vissulega orðið tilfinnanlegt,
eins og stendur í Norðanfara
greininni. Skriffinnar blaðs-
ins, og þeir sem upplýsing-
ar hafa gefið, virðast til-
einka sér annað tímatal en
viðurkennt hefur verið um
aldir. Um miðjan apríl hefur
jafnan verið talið komið
fram á vor, veturinn að
mestu að baki og sumarmál
um næstu helgi á eftir.
Það lætur að líkum, að
eftir afhroð sjálfstæðis-
manna í síðustu ibæjarstjórn
arkosningum á Sauðárkrókí,
verði nokkru til kostað í
blaðaútgáfu og áróðri fyrir
næstu kosningar, ef betur
mætti þá til takast, og ekki
sparað að gefa sjálfum sér
góðar einkunnir í nútíð og
fortíð. Útgerð og fiskvinnsla
hefur verið sérstakt eftir-
læti sjáJfstæðismanna hcr
í bænum og munu bæjarbú-
ar leggja þá sögu á minnið.
Rangar upplýsingar og al-
Framhald á 7. síðu