Einherji - 15.12.1970, Blaðsíða 7
EINHERJI
JÓLABLAÐ 1970
Ötgefandi:
Kjördœmissamband Framsóknarmanna í Norðurl.kjördœmi vestra
Rltstjóri og ábyrgðarmaður: Jóhann Þorvaidsson.
Blaðamaður: Guðmundur Halldórsson.
Skrifstofa og afgreiðsla:
Suðurgata 3, Sauðárkróki. — Sími 5374. Fósthólf 32.
Ársgjald kr. 150,00.
Siglufjarðarprentsmiðja h. f.
Hannes Pétursson:
Áð I einum
þverdal
ISLENZKT GKENI-JÓLATKÉ
Jólatréð er ein sú hugþekkasta mynd, sem geymist í
hugnm flestra, og mesta tilhlökkunarefni íslenzkra barna.
Á hverju ári flytjum við inn frá Noregi og Danmörku
grenitré — jólatré. Innan tíðar eigum við að geta haft á
boðstólum nóg af íslenzku greni í jólatré.
Indriði G. Þorsteinsson:
Gullteigarnir
okkar
„Hefur þú verið hjá Vaia-
gilsá?“ spyrja þeir mann
stundum syngjandi. Já, kom-
ið hef ég þar margsinnis, en
aldrei í bullandi vorleysinga-
flóði, þegar gilið spýtir út
úr sér kolmórauðum vetrin-
um. Og ég fór þar fram hjá
áðan. Ekkert urg né skark
var þar núna, því sumarvatn
er 1 ánni. Það er Dónatusar-
dagur hins afríska.
Ég sé vel yfir dalinn héð-
an úr heiðarsporðinum.
Skriður og aftur skriður:
gamlar hlíðar sem tóku sig
upp og vildu sjá sig um í
heiminum, en komust ekki
lengra en þetta. Siunar eru
meira að segja jarðaðar imd-
ir þunnum sverði og sjá
ekkert, en heyra í kindum
og hestum á rápi, á beit.
Hér út frá veginum og
skammt imdan eru gamlar
tættur vallgrónar. Þar heitir
Krókárgerði. Ég fer aldrei
svo þessar slóðir að ég renni
ekki augunum þangað út um
ur, sem maður getur ekki
gert sér grein fyrir. Forvitn-
in að sjá hvað er á bak við
fjallið. Heilsubót fyrir mann
sem búinn er að vinna mikið
inni í ryki við kyrrstöðu.
Og svo er þetta virkilega
líkamsrækt. Og það er alllaf
heillandi umhugsmiarefni á
ferðalögum, landmótun og
önnur jarðfræðileg viðfangs-
efni, auk athugana á gróðri
og dýralífi.
— Eitthvað að lokum?
— Þá er það nú fyrst og
fremst að telja þá, sem hafa
verið aðalmennirnir í þessu
f yrirtæki: Sigurþór Hjör-
leifsson ráðun., Friðrik Jóns-
son vélvirkja og Ingólf
Sveinsson. Síðan þakka ég
í nafni okkar allra, þeim
mörgu, sem veitt hafa þessu
fyrirtæki brautargengi og
eytt þannig frítíma sínum
við erfiðisvinnu, í staðinn
fyrir að hvíla sig. Og ekki
sízt að þakka samvinnu og
fyrirgreiðslu við Gísla Felix-
son yfirverkstjóra og þeim,
sem ég komst í snertingu við
á íVegamálaskrifstofunni. —-
Hittumst heil á Sprengisandi
næsta sumar.
G. H.
bílgluggann. En ekki heldur
meira. Mig langar að stíga
þar fæti, en hvenær verður
það? Ég 'hef komizt til
stranda Miðjarðarhafsins, en
aldrei að Krókárgerði hérna
úti í hlíðinni. Ég gæti það ef
til vill núna, ef ég semdi við
bílstjórann miim að bíða ró-
legur á meðan ég skryppi, en
ég kann ekki við það. Og
hvað er svo sem að sjá í
Krókárgerði! Þúfnakolla, ein-
tóma grasigróna þúfnakolla.
En mig langar þangað samt
sem áður, af sérvizku, því
auðvitað skiptir mig engu
þetta eyðikot, lagt undir af-
rétt fyrir herrans mörgum
árum. Og ég veit ekkert um
Krókárgerði nema að þar er
kulsamt, segir í gamalli vísu,
og þar bjó fyrir eldreykjar-
sumarið fátækur maður sem
Ormur hét og varð gamall.
Hann átti „fína sauði“ segir
í vdsunni, en ekki nógu lengi,
því hann dó úr ófeiti. Oddur
prestur á Miklabæ jarðsöng
hann og var sjálfur horfinn
ári síðar, enginn veit hvert,
kannski upp á háfjallabrún
í veg fyrir dauðann. Þetta
gerðist um nótt. Menn sögðu
að hann tæki stundum, þegar
sízt varði, undir sig sprett
og stykki þá upp um allar
hlíðar.
Regndropamir falla á stein-
ana við vegkantinn og á
krækiberin í lautinni hérna
fyrir utan. Ég kemst ekki að
Krókárgerði í þetta sinn
nema í huganum. Eftir þeirri
leið er stutt þangað, hvað þá
til vísnanna sem til eru um
þúfnakragann þar útfrá og
ljóðhagur maður vildi að
teknar yrðu upp í lestrar-
bækur skólanna, svo æskan
sæi hvað gamli tíminn hefði
verið. Og frá vísunum er
mjög stutt til konunnar sem
orti þær og unni æskubyggð
sinni af hjartans auðmýkt,
lét sig dreyma úr sjávar-
þorpinu hingað í þennan gráa
dal, glitaðan lóusöng. Og nú
man ég hana:
Hún er að sýsla eitthvað
í herberginu þar sem hún
býr og fer að öllu gætilega;
lágvaxin kona og grönn, og
af andlitinu stafar góðsemi
og stillingu. Ég er strákangi,
varla meira en fimm ára, og
finnst hún einlægt vera að
segja við mig einhver blíð-
mæli. Röddin er veik, her-
bergið lítið. Glugginn snýr í
vestur og birtan er sams
konar og orð hennar, mál-
rómur og fas. Meðalaglös.
Rúm og borð og stóll. Gamh
karliim situr á sængurstokkn-
um. Hann er alltaf að flétta
reipi. Af honum svipar karl-
mennsku, þótt hann sé orð-
inn hjassalegur. Hann er
kampagleiður og öll persón-
an flækt í tóbaksklúta og
hrosshár. Ég kem þeim
tveimur ekiki heim og saman.
Álfkona og itröllkarl í sama
herbergi. Eru þau gift? Eða
hefur hann rænt henni og
undirokað? Hún er fínleg og
ber með sér iasleika sem er
tiginborinn og ofar mínum
skilningi, hann aftur á móti
sveljandalegan búmannsbrag.
Meðalaglös og reipi. Ég tek
því eins og það er.
Og árin liðu. Hún bjó
áfram í huga mínum eins og
ég kynntist henni í þessu
vesturherbergi, álfkona, jafn
vel eftir að gamli karhnn
hætti að flétta reipin og
hvarf ofan í jörðina. Ég sá
henni stundum bregða fyrir
úti, en kynntist henni lítið.
Og hennar varð aldrei vart
í fjölmenni. En hún var
þarna suður í götunni, og
stökur sem frá henni bárust,
sumar gamlar, sumar nýjar,
hlutu lofsyrði. Hagyrðingar
litu inn til hennar og styttu
henni stundir eða sendu
henni vísur, einnig vísuhelm-
inga og báðu hana að botna.
Smám saman ibreyttist hún
í mennska manneskju. Þó
hvíldi yfir henni sú birta sem
umlék hana fyrst: síðdegis-
skin, komið inn um vestur-
glugga — hnígandi dags-
birta, kyrrð. Þótt ég sæi
hana síðast í sjúkrahúsi, eða
öllu heldur: vissi af henni
þar bak við austurglugga,
fannst mér hún eftir sem áð-
ur eiga heima í hlýlegri vist-
arveru þar sem síðdegið bhk-
aði á rúðunum, kærleiksrik
birta, já, þroskuð birta, því
er ekki eins og dagsbirtan
þroskist, verði dýpri og fyilri
eftir því sem á daginn líður ?
Skærleiki hennar dvín. en í
staðinn öðlast hún mildan
og gullinn ljóma.
Dropamir halda áfram að
falla á steinana og bifreið
er að koma yfir Norðurár-
brú. Áður þurfti að krækja
upp með ánni til þess að
komast á gömlu brúna, upp
undir Hálfdánartungur, ann-
að eyðibýlið til. Það voru
framfarir að fá nýja brú og
á nýjum stað. En brúin
breytir ekki því, að alltaf
langar mig út að Krórár-
gerði. Hvað skyldi vera langt
þangað héðan? Á að gizka
tíu mínútna gangur hvora
leið. En Krókáin er á milli
og svo ætlar hann að fara
að rigna, gáðu að því. Nei,
svona fyrirætlanir. ...
Kæri Guðmundur.
Ég vona að þér líði vel hjá
Skagfirðingum. Það var lika
mál til komið að skáld kæmi
austur yfir Vatnsskarð. Þeir
strekktu vestur yfir menn
eins og Bólu-Hjálmar og
sátu hjá höfðingjum. Síðan
hefur alltaf hallast svolítið á
á Vatnsskarðinu þangað til
nú, ef vel tekst til um þín
býti. En ekki meira um það.
Þú hefur orðað það við
mig, að ég skrifaði eitthvað
í blað þitt Einherja nú fyrir
jóhn. En ég er ósköp bágur
upp á kristilegt hugarfar.
Ég hef fyrir löngu varpað
því yfir á prestana, aht frá
séra Hallgrími í Glaumbæ
til núverandi sóknarprests
hér, sem hefði átt að ná
kosningu, og hef litið svo á,
að þeir ættu að sjá um mina
sálarheill á meðan ég sneri
mér að öðru. En hitt er ann-
að mál, að auðvelt er að
skrifa Húnvetningi heim í
Skagaf jörðinn. Ég ætla hins
vegar að vona, að þú farir
ekki að ganga einförum uppi
á Nöfum. Ég gerði þetta
einu sinni og þá var haft á
orði á Króknum, að hann
væri víst undarlegur þessi.
Það var á þeim árum, þegar
Skagfirðingar gáfu mér að
éta.
Kkki fer hjá því, að manni
verði stundum hugsað norð-
ur í Skagafjörð, einnig um
jól, eins og í annan tíma.
Faðir minn hugsaði alltaf
þangað, ég held hverjum
degi. Nú er þetta bara f jörð-
ur og breiður dalur á milli
tveggja fjallgarða. Fremstu
bæir eru komnir í eyði og
engum hefur tekizt að endur-
reisa þá, þótt kannski brú
upp á milljón dýfi sporði
sínum í túnfót eyðibýlisins.
En þótt býh fari í eyði,
halda kennileitin nöfnum
sínum. Mér varð eitt sinn
stigið af baki í túnfæti Öldu-
hryggs, þar sem langafi
minn bjó, og faðir minn um
tíma, og ótal frændur að ég
held. Bendir þá fylgdarmað-
ur minn upp á fjallsrana,
sem virtist grár af mosa-
þembum, og segir að þarna
sé nú Gullteigurinn. Nú,
fannst þarna gull, spyr ég.
Ónei, segir hann. Sprettur
þá gras þama, spyr ég.
Varla að heitið geti, segir
hann. Og hvað er þá gull við
þennan teig. Það festi aldrei
á honum snjó. Og þar með
stakk hann mér á kaf í beit-
arvísindi forfeðranna.
Svona gældu menn við
landið í orðum. Þeir kenndu
það við gull og kannski
þekktu þeir ekki annað gull.
Víða er svo komið, að nöfn-
in standa ein eftir handa
þeim sem vilja muna þau.
En tíðarandinn er að hress-
Framhald á næstu síðu