Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.04.1958, Blaðsíða 18

24
TIMARIT VFÍ 1958
*
Koniinuer biti
15. mynd.
enn sem komið er, aldrei hent neitt sérstakt óhapp,
enda er byggt á þeirri reynslu er fengist hefur með rann-
sóknum um eðli steypu með þráðum og sú reynsla, sem
fengist hefur með prófbitum úr ,,strengsteypu“ bendir
og til, að það hafi verið réttmætt.
Á margan hátt má segja að um nýtt efni sé að ræða,
þvi svo mjög er forspennta steypan frábrugðin venju-
legri járnbentri steypu á því sviði er togrifur eru engar
og það er einmitt hér, að yfirburðir forspenntrar steypu
um gæði eru hvað mestir og valda því, að hún gerir
það kleift að nota steypu á sviðum, er hún var litið
notuð áður.
Má þar fyrst nefna vatnsgeyma, því vel verða þeir
vatnsþéttir þegar togrifur eru engar. Mjög mikið er nú
um að þeir séu gerðir úr forspenntri steypu af öllum
stærðum. Yfir hina stærstu þeirra er venjulega gerð
hringmynduð hvelfing og kemur sér þá einkar vel að
geta forspennt hringinn að neðan.
1 stíflum kemur sér vel að hafa forspenntan streng
í vatnshliðinni til að hindra rifumyndun og fæst þá
venjulega grennri múr og talsvert steypumagn sparast.
Hefur þetta og verið nokkuð notað.
1 steyptum múrum er veita jarðþrýstingi viðnám, er
einnig hægt að grenna múra með forspenntum streng
svo þeir verði að einni heild. Hefur þó til þessa aðeins
verið lítið notað.
Steypt slitlag á vegi eða flugbrautir má vafalaust
þynna ef forspenna er viðhöfð og auk þess hindra
rifur, því þær er mjög erfitt að gera við og slitlagið
illa farið ef þær ná að myndast. Þá mætti og með
þessu iengja bilið milli raufa. Þetta viðfangsefni er þó
það flókið, að enn má það teljast óleyst og telja má að
enginn árangur hafi náðst, þótt reynt hafi þetta verið á
nokkrum brautum þrýstiloftsvéla.
Nafnkunnur þýzkur verkfræðingur, Leonhard að nafni,
gerir tillögu um, að á vegum sé þykktin 20 sm og 150
m milli raufa.
í fjórum framangreindum dæmum er forspenna fyrst
og fremst notuð til að hindra myndun togrifa, og má
þar nota venjulega steypu.
1 smíði húsa i þarfir iðnaðar er nú gert talsvert að
því að nota langa bita eða sperrur, er steyptar eru í
verksmiðju með teygðum þráðum, en þá má einnig gera
úr strengsteypu. Slíkum bitum er síðan komið á sinn
rétta stað með öflugum lyftitækjum (krönum). Oft eru
þá gerðar ráðstafanir til að spenna megi slíkan bita
fastan við þá veggstoð er hann hvílir á og er það gert
með forspenntum streng. Á sama hátt er einnig kleift
að tengja saman með forspenntum streng tvo bita og
gera þá kontiuera er þeim hefur verið komið fyrir á
sinn stað. Sparast steypumót er bitar eru steyptir á
jörðu niðri eða í verksmiðju og er fljótlegra að reisa
stórhýsi á þennan hátt og væntanlega einnig ódýrara,
enda mikið notað í stór geymslu- eða iðnaðarhús og
flugskýli.
1 brúarsmíðum er forspennt steypa notuð á margvís-
legan hátt og skal hér vikið að nokkrum helztu atriðum.
Alla jafna verður bitahæð lægri þegar forspennt er;
henta þá slíkir bitar á þeim stöðum er bitahæð er tak-
mörkuð af einhverjum ástæðum, t. d. í bæjum þar sem
vegur verður að liggja í ákveðinni hæð eða draga þarf
úr háum fyllingum af því að land það er undir þær fer,