Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.06.1958, Blaðsíða 6

36
TÍMARIT VFl 1958
Fylgirit IB
IJm olíubindingu á slhlögum
Eftir Harald Ásgeirsson, verkfræðing.
Á sjöunda þingi norræna vegtæknisambandsins, er
haldið var í Kaupmannahöfn 17.—23. júní, flutti dr. Sten
Hallberg frá Statens Váginstitut, Stokkhólmi, framsögu-
erindi um þessi mál. Eftirfarandi athugasemdir eru i
aðalatriðum útdráttur úr því erindi.
Olíubinding á vegofaníburði hefur þekkzt um alllangt
skeið. 1 Svíþjóð tíðkaðist þessi aðferð mikið á fjórða
tug aldarinnar. Ending veganna var hins vegar of lítil,'
og því var notkuninni hætt, og 1940—1950 var oiíubind-
ing hvergi notuð í Svíþjóð.
Um og eftir 1950 fór notkun á ýmiss konar amínum
til íblöndunar í asfalt til malbikunar mjög að færast í
aukana. Kom í ljós, að ýms þessara efna bættu viðloðun
asfalts við steinefni stórlega, og þar með endingu og
gæði malbiks. Var þvi eðlilega hafizt handa með athug-
anir á því, hvort eðli þessara blendiefna nyti sín eins i
vegolíuupplausnum, eins og í asfalinu. Rannsóknir, sem
hófust 1952, leiddu í ljós ágætan árangur af þessari
íblöndun og urðu til þess að nú er aftur farið að nota
oliu til þess að binda slitlög í sænskum vegum, og var
t. d. árið 1956 slitlagið á meir en 200 km löngum vegum
þannig bundið. Dr. Hallberg lét mjög vel af þessum ár-
angri og taldi það þessari aðferð til ágætis fram yfir
venjulega malbikun á vegum úti, að hægt væri að hefla
slitlagið upp og leggja það niður aftur, jafnvel eftir
árs notkun.
Tvær aðferðir eru aðallega notaðar við útlagningu á
slitlögunum, og má nefna þær tvívætingu (dubbel oljn-
ing) á slitlaginu og lagningu með forvættu slitlagi (slit-
iager av föroljet grus).
Olían, sem notuð er, er venjuleg vegolía með um 1%
af sterinamini. Til þess að hún renni nægjanlega vel, er
hún höfð ca. 80°C heit. Steinefnið er venjuleg „ideal
grus“, þar sem verulegur hluti af leirnum hefur verið
fjarlægður. Steinefnið er notað kalt og jarðrakt.
Við „tvívætingu" er olíunni úðað yfir hinn heflaða
veg. Þá er dreift grus yfir, síðan úðað aftur og öðru
gruslagi dreift yfir. Að lokum er herfað yfir þetta með
mjög léttum herfi, og síðan er umferðin látin troða
lagið niður. Efnismagn var um 2 1 af olíu og 23 1 af
„grus" á m2 í vegi.
Að nota forvætt-slitlag er fóigið í því að blanda oliu
og ofaníburði saman í sérstakri blöndunarstöð og aka
blöndunni í vegina. Slíka blöndu má geyma árum sam-
an, án þess að hún skemmist, og nota af henni til við-
gerða eftir þörfum.
1 ljós kom við umræðurnar, að norskir vegaverkfræð-
ingar höfðu ekið langar leiðir eftir þessum sænsku slit-
lögum á leiðinni til þingsins og töldu, að þeir hefðu
ekið eftir malbiki.
Athygli er sérstaklega vakin á framanskráðri aðferð,
sökum þess 1) að hún er mjög einföld í framkvæmd, 2) að
hún byggist á notkun amina, — efna, sem bæta viðloð-
unareiginleika bindiefnanna við steinefnin, en skortur á
viðloðun hefur fremur öllu öðru spillt malbikuðum veg-
um hér á landi, og 3) að hún byggir á notkun leirsnauðra
ofaníburðarefna, en einmitt ieirskorturinn er einkenn-
andi fyrir íslenzkan ofaníburð.
Af þessu má sjá, að líkur eru til þess að aðferðin,
sem greint hefur verið frá, henti vel íslenzkum aðstæð-
um, og væri því eðlilegt, að hafizt væri handa um raun-
hæfar prófanir á þvi hið allra fyrsta.
Fylgirit III
Nokkrar hrásteyputilraunir
Eftir Stefán Ólafsson, verkfræðing.
(Stefán Ólafsson, verkfræðingur, hefur tekið saman
greinargerð um nokkrar rannsóknir á hrásteypu, sem
voru framkvæmdai- á árinu í samvinnu við Steypustöð-
ina h.f.).
1. Inngangur.
Vorið 1957 framkvæmdi undirritaður á vegum Steypu-
stöðvarinnar h.f. í samvinnu við byggingarefnarannsókn-
ir Iðnaðardeildar nokkrar tilraunir með hrásteypu á
steypurannsóknastofu Atvinnudeildar Háskólans. Til-
raununum var ætlað að verða grundvöllur fyrir vali á
efnahlutföllum steypu, sem Steypustöðin h.f. framleiðir.
•
Jafnframt var vitað, að tilraunir sem þessar geta haft
mikilsverða þýðingu fyrir steypugerð í landinu. 1 starfi
mínu hjá Steypustöðinni hafði ég komizt að raun um,
að niðurstöður erlendra tilrauna á þessu sviði gilda ekki
fyrir islenzkar bergtegundir. Er reynslan sú, að minna
vatn þarf til að skapa ákveðna mótunarþjálni hrásteypu
úr íslenzku blágrýti en með erlendum bergtegundum