Akranes - 01.03.1950, Blaðsíða 2

Til fróðleiks og skemmtunar
í Ijóðum og lausu máli
Vísur.
séra Páls skálda Jónssonar um Guðmund Þor-
valdsson á Iláafelli i Skorradal, er þar hafði gert
miklar jarðabætur á fjórða tugi nítjándu aldar.
Skoða ég í Skorradal,
skal það greina yður,
merkilegan heiðurs-hal,
hann er Þorvalds niður.
Þenna fá'ddi mikla inann
móðurjörð i elli;
Guðmundur að heiti hann
IJáa- býr á felli.
Þeim er flest til lista lagt
Löndungs runni kveikja,
fær að vonum allra akt
eftir yerðugleika.
Honum gildis til ég tel
tryggð og mannást bæði;
lögin skilur listavel,
lika guðafræðí.
Til að græða meimn mörg
margir til hans kalla,
doktor eins að býta björg
böðvast hefir valla.
Það verður með sanni sagt,
hann sé af öllum lýði,
af rikdóms ekki, én manndómsmakt
mesta bændaprýði.
Má það sanna inálma Njörð,
hann miklar búastandið;
sá hefir trúast setið jörð,
sagt, yfir heila landið.
Ræktun stakri reisti hann við
rytjujörð á fætur;
ég hefi aldrei jafna séð
jarðar- prýði og bætur.
Sextán vellir búningsbót
biðu hans jarðar túna,
þau voru krappaþýfi og grjót,
þó sem hefluð núna.
Hlóð sér geira-Ullur em,
er eilifs sóma njóti,
tiingarðs hundruð faðma fem
úr feikna-stóru grjóti.
Margt að streymir mannfólkið,
sem miklar frantkvæmd slíka;
bóndi er gæða-góður við
gesti snauða og ríka.
Einstakt hrós að eiga þajin
allir geta skilið,
sem út það rétti, einyrkjann,
ára sex mn bilið.
Enginn klæddur ullarserk
er sem þessi Gvendur;
mun hans uppi manndómsverk
meðan landið stendur.
Með lukku og sæmd i lengd og bráð
launist runni skeyta,
en Ijlendingum aukist náð
eftir honum að breyta.
Siðar mun hér eitthvað verða ineira sagt frá
Guðmundi i Háafelli, þeirn merka manni. Ekki
cr vitað að þetta kvæði séra Páls skálda hafi
áður verið prentað. Ef einhver kynni eitthvað frá
Guðmundi að segja, af lækninguin hans, dugn-
aði eða einkennilegum háttum, væri blaðinu káert
að komast yfir það.
Eftirfarandi visa er eftir Guðlaugu Jónsdóttur
frá Gunnarseyri í Skorradal (nú í eyði). Guðlaug
giftist Jóni Markússyni frá Litlu-Fellsöxl (Jón
vrar bróðir konu Magnúsar í Miðvogi Margrétar,
sem nú dvelur háöldruð í Miðfossum og Ingi-
bjargar á Elliheimilinu hcr). Siðar bjó Guðlaug
með Brynjólfi Teitssyni, og mun hafa dáið hér
í Kórabæ. Er mér sagt að Guðlaug hafi verið
greind kona og mjög góður hagyrðingur. I vis-
una innibindur hún g mótorbáta, sem til eru
á Akranesi þegar vísan er gerð, og sýnir að Guð-
laugu hefur ekki verið nein skotaskuld úr að
koma henni saman. Vísan er svona:
Þessir ýta út úr vör
yfir hranna skvaldur:
Hafrenningur, Höfrungur,
Hegrinn, Fram og Baldur.
Nýlega fékk ég elskulegt bréf frá hinum gagn-
merka hreppstjóra í Grafarholti Birni Bjamarsyni,
sem nú er meir en 94 ára gamall. Hann segist nú
ekki vera orðinn ó marga fiska. Sýnist mér þó
bréfið vitna fullvel á móti gamla manninum.
Fyrst vegna þess, hve það er langt og ýiarlegt.
Vegna hinnar ótrúlegu fingerðu rithandar hans
og rækilegu hugsunar sem málefni bréfsins ber
með sér. Birni þykir lítið til um skáldskapinn i
visunni alkunnu: „Kátir vom karlar". — Bjöm
hefur löngum haft opin augu fyrir fögru máli,
og fundið til ef því hefur verið misboðið. Hann
er ekki i þeim efnum freinur en öðrum hálfvolgur.
Nú, þegar liann má ekki lengur mæða sig á því
sem hann kallar nokkur vinnubrögð, leikur hann
sér að þvi, að laga mál- og braglýti, bvi enn
getur hann lesið allmikið. Af þvi sem hér or sagt,
fór Björn að athuga hvort laga mætti visuna, svo
að hún væri „hátthrein" eins og hann ritar það.
Sé það gert, segir Bjöm að visan liti svona út:
Það voru kátir karlar
sem kútter Harald á
af Skipaskaga fóru
til skaks um viðan sjá.
Þeir komu aftur allir
og afla vel hver dró.
Af gleði ásýnd allri
liver ástmær þeirra hló.
Hollar lífsreglur.
Booth Hjólpræðishersgeneral var stálhraustur og
sistarfandi áttræður. Vinir hans spurðu hann,
hverju hann þakkaði heilsuna og hreystina fram
til svo hórrar elli. Sagði hann þeim, að hann
setti sér sjö lifsreglur, og breytti cftir þcim: —
Lifsrcglurnar voru þessar:
Borðaðu lítið!
Drektu vatn!
Rcyndu á likamann!
Liðkaðu þig eftir settum reglum!
Léttu þér upp!
Láttu ekkert verða um of!
Set þér háleitt mark og mið.
Þetta er ættjarðarást!
„Flvnr sem ég sé skjótn upp ó góðum manni,
elska cg hann eins og óg ætti hann, vegna aum-
ingja föðurlandsins, sem ég er farinn að elska
svo miklu meira siðan ég varð eldri."
Ætli þama sé ekki rétt iýst tilfinningum Fjöl-
nismanna og ýmsra ármanna vorra ó 18. og 19.
öld. Ætli að árangursins megi ekki leita til þeirr-
ar elsku sem svo heiisteypt ættjarðarést skapar?
Jónas Hallgrímsson og
Jón Sigurðsson.
„Olikustu menn sem ég hef þekkt á ævi minni
með það, hvað Jónas var dauðans latur eil Jón
stáliðinn. Eg bjó sin tvö árin með hvoruin þeirra.
Við Jón bjuggum saman i Klaustursstræti, rétt
hjó bústað Finns Magnússonar prófessors. Hann
bauð okkur stundum inn til sin, helzt á laugar-
dagskveldum, og sátum við ])á hjá honum þetta
til kl. 11. Þó fór ég strax að hátta, en þá settist
Jón alltaf við að lesa eða skrifa, og sagðist þurfa
að ná því sem hann liafi af sér liaft við útiveruna."
(Or N. Kirkjubl. 1910. Ritað eftir P. M. 1908.)
Gaman og alvara
Gat hann misvirt þaS?
F’ríhyggjumaður nokkur sagði eitt sinn
svo margir heyrðu: — Eg fyrir mitt leyti
er ekki sá einfeldningur að imynda mér,
að nokkur guð sé til. Ung stúlka varð fyrst
til svars og spyr mjög hógværlega: — livers
vegna? Guðleysinginn svarar með háðsleg-
um spekingssvip: — Það skal ég segja yður.
góða min. Eg hef aldrei komið auga á hann,
og enginn menntaður maður trúir þvi, sem
hann ekki sér. — Þá megið þér ekki mis-
virða það við mig, þótt ég efist um, að þér
hafið nokkra skynsemi, því að það er eins
fyrir mér með hana og yður með Guð, svar-
aði stúlkan.
★
Rakarinn: „IlvaSa stjórnmálujlokki
fylgiS þér?“
Vi'Sskiptav.: „Sama flokki og þcr.“
26
AKRANES