Akranes - 01.07.1950, Blaðsíða 7

veigamikið atriði. Þarna var hægt að hefja
starfrækslu vinnuheimilisins þegar í stað
í bröggum hersins, samhliða því, sem bygg-
ingarframkvæmdir væru hafnar, eftir efn-
um og ástæðum. Þetta var næsta mikils-
vert, því að auk þess, sem starfrækslan
var þegar hafin, jók þetta trú almennings
á forystumenn málsins, og að enn þyrfti
að auka hina fjárhagslegu aðstoð við þá.
I marz-mánuði 1944 hafði miðstjórn
S.f.B.S. keypt 32 hektara land í Reykja-
dal í Mosfellssveit og ákveðið að reisa þar
Vinnuheimili S. I. B. S. Ráðnir voru þeir
húsameistararnir Gunnlaugur Halldórs-
Gunnlaugur Halldórsson, arkiíekt.
son og Bárður ísleifsson til þess að gera
uppdrætti að skiplagi á öllu landinu og
mannvirkjum á því.
Hinn 3. júní 1944 var grafið ifyrir fyrsta
húsgrunni á þessum fyrirhugaða stað, með
aðstoð nokkurra sjálfboðaliða, ásamt for-
manni samtakanna og miðstjórn þeirra.
Og mánuði síðar, hinn 3. júlí sama ár,
fengu verkamennimir inni í bröggunum,
er byrjað var fyrir alvöru á fyrirhuguðum
smáhýsum.
„I litfríðum laufgrænum lundi“.
Miðað við umliverfið nú, er langt frá
að þessi yfirskrift geti átt við Vinnuheimili
S.f.B.S. að Reykjum. En þeir, sem þangað
koma, — og hafa lijartað á réttum stað, —
eru þess fullvissir, að ekki verði þess langt
að bíða, að umhverfið verði líka í góðu
samræmi við þessa fyrirsögn. Þar er nú
þegar (i mai) búið að brjóta til ræktunar
mikinn hluta landsins neðan við bygg-
ingamar. Verður það sjálfsagt grænn teig-
ur á þessu sumri. Mikið af trjágróðri verð-
ur þar og plantað á þessu vori. Hinar
stórfelldu byggingar, regla og unaður í
starlfi, að ógleymdu hinu ágæta nafni, sem
staðnum hefur verið valið, segir beinlínis
til um það. Allt, sem ógert er í þessu sam-
bandi, er ekki nema ígripavinna og auka-
atriði, þegar miðað er við það þrekvirki,
sem þegar hefur verið byggt þama „af
engu“. Sóknarpresturinn sr. Háldán
Helgason — sem skirði, — hefur séð þann
verðandi Reykjalund. Hefur miðstjórn
samtakanna samþykkt þetta ágæta nafn.
Er auðséð, að stjóm samtakanna og for-
ráðamenn vinnuheimilisins muni lyfta
þvi, sem ógert er ekki síður en afkasta
því, sem þegar er unnið.
Reykjalundur í dag.
Áður var hér aðeins minnzt á land-
stærð Reykjalundar og hvenær bygging-
arframkvæmdir voru hafnar. Átta mán-
uðum eftir að reka var borin í mold við
fyrsta húsgrunn smáhýsanna, fluttu vist-
menn inn í 5 þessara húsa fullgerð, en
það var hinn 1. febrúar 1945. Er það því
talinn stofndagur vinnuheimilisins að
Reykjalundi, og þann dag tekið á móti
20 vistmönnum.
Hin mikla — bragga-borg — á Reykj-
um kom þessari starfsemi eigi aðeins i
byrjun, heldur og til þessa dags að mikl-
um notum. 1 þeim hefur vinnuheimilið
haft verkstæði og vinnustofur, geymslur,
borðstofu, eldhús og búr. I bröggunum er
öllu furðulega vel og haganlega fyrir
komið og innangengt úr einum í annan.
Hér er ekki hægt að rekja þróun bygg-
inga og vinnuafköst vistmanna stig af
stigi, en þar miðar öllu í rétta átt, að þvi
er virðist með yfirburðum á öllum svið-
um. Þrátt fyrir ótrúlega mikla vinnu, virð-
ist heilsa vistmanna vera sæmileg eftir
atvikum, og almenn ánægja með vinnu-
brögð og allan aðbúnað.
Ekki var ætlunin að láta staðar numið
við nokkur litil hús fyrir 'vistmenn og
bragga til annarra nota. Nei, hærra var
hugsað. 2. apríl 1946 var byrjað á stór-
byggingu, sem nú i vetur var fullgerð og
tekin til afnota. Auk þess eru nú hin ein-
stöku smáhýsi orðin 11 að tölu. Biia 4 vist-
menn í hverju þeirra, venjulega hjón og
tveir einstaklingar. Á skipulagsuppdrætti,
sem á að vera til frambúðar, er gert ráð
fyrir, að þessi einstöku hús verði alls 25.
Hvert þeirra er 220 kúbikmetrar, en 75
ferm. að flatarmáli. t þeim er eitt tveggja
manna herbergi, tvö einmennings, ein
dagssto*fa, eitt te-eldhús og lítil geymsla.
Að Reykjalundi eru einnig 5 starfsmanna-
hús.
Þá kemur hin stórkostlega nýbygging.
Það hús er 9650 kúbikmetrar, en rúmlega
2600 ferm. að flatarmáli.
Á aðalhæð hússins eru skrifstofur,
lækningastofur, sjúkradeild með 5 rúm-
um, skurðstofa og skyggniherbergi með
tilheyrandi röntgentækjmn. Þar eru þrjár
setu- og lesstofur, hver annarri glæsilegri
og vistlegri, allar móti suðri og SUðvestri.
Stór og björt borðstofa móti suðaustri,
með sérstaklega fallegum og hentugum
húsgögnum. Er gert ráð fyrir, að sex vist-
menn matist við hvert borð. Við norð-
austur-gafl borðstofunnar er nokkurt út-
skot, — blómaskáli — ætlaður fyrir lif-
andi blóm. Einnig er á þessari hæð eld-
hús með tilheyrandi búrum og bakarí,
öllu mjög haganlega fyrir komið. Þar eru
öll hugsanleg nýtízku tæki og vélar, sem
nöfnum tjáir að nefna, þ. á m. sjálfvirkur
kartöfluskrælari. Enn er á þessari hæð
sima- og snyrtiklefar auk rúmgóðs and-
dyris og hæfilegra ganga.
Á næstu hæð býr eingöngu kvenfólk i
eins og tveggja manna herbergjum, með
tilheyrandi baði fyrir hverja 3 vistmenn.
Á efstu hæðinni búa á sarria hátt ein-
göngu karlmenn við tilsvarandi skilyrði
sem kvenfólkið. öll herbergi vistmanna
eru móti suðri og suðvestri, hæfilega stór
og vistleg( með nægjanlegimr liúsgögnum.
Bárður Isleifsson, arkitekt.
Á tveimur efri hæðunum eru og i austur-
álmu nokkuð af vinnstofum heimilisins,
til bráðabirgða.
1 kjallara hússins er — ef svo má segja
— margvíslegur verksmiðjurekstur. Þar
eru geymslur, vélasalur í sambandi við
upphitun hússins, svo og vélaútbúnaður
til fullkominnar loftræstingar.
Sérstaklega vegna vöntunar á fullkomn-
um vinnuskálum, verður að hafa i þessu
húsi starfsfólk og ýmis konar iðjurekstur,
sem orsakar, að mun færri vistmenn kom-
ast þar nú fyrir en ella væri.
Setustofurnar og lesstofan eru allar
yndislegar, svo sem i konungshöll væri.
Ekki finnst ráðamönhum þar enn vera
nægjanlegt af húsgögnum. En það af þeim,
sem þarna er komið er fyrsta flokks og
er sumt af þeim smíðað á verkstæðum
vinnuheimilisins. öll borðstofuhiisgögnin
eru gerð i Reykjalundi, sérstaklega vönduð
og smekkleg og auðvelt að hirða, þvi þau
eru iir harðviði, og borðplöturnar úr
plasti. Stólarnir eru úr stálrörum með
plasti-áklæði.
Hér er um stórkestlega byggingu að
ræða, fullbúna að utan og innan. Allt vek-
ur hér undrun manna og eftirtekt: Hve
allt er traust og vandað og vel frá gengið
í stóru og smáu. Hve öÚu er smekklega og
haganlega r fyrir komið. Hve þrifnaður og
reglusemi er alger. Ég kom t. d. í eld-
húsið um það leyti er verið var að taka
til matinn. Þar voru engar ruður eða rusl
á „rú og strú“ eins og oft er undir slíkmn
kringumstæðum. Ég hef aldrei fyrr séð
A K R A N F. S
70