Akranes - 01.04.1952, Blaðsíða 5

kvikmynd er ekki hreyfing einhverrar
persónu innan einhvers ákveðins ramma,
heldur hreifingin frá einu „skoti“ til ann-
ars og frá einu atriði til annars.
Áður en langt um leið kom Griffith
með enn eina róttæka nýjung. Það var
lýsingin í myndunum. Það hafði frá fyrstu
verið hefðbundin venja að lýsa ofan frá,
þannig að enginn skuggi félli á andlitið,
en það þótti mjög mikið smekkleysi að
hafa nokkurn skugga á andliti. Þá þekktist
ekki, „að mála með ljósi;“ þá þekktist ekki
„dramatisk lýsing,“ að láta ljós og skugga
auka hinn darmatiska þunga efnisins.
Griffith sá þörfina á því, að geta ráðið
ljósunum efitir þörfum og jafnvel kröf-
um hvers atriðis. En kolbogaljósin, sem þá
voru notuð, voru óhandhæg og fyrirferða-
mikil, en gáfu mjög mikla birtu. Griffith
færði þetta atriði um lýsinguna í tal við
kvikmyndatökumenn sina, Marvin og
Blitzar, en þeim var ekki ljóst, hvemig
unnt væri að leysa þennan vanda, því
að filman, sem þá var notuð, var bæði
litið ljósnæm og auk þess „litblind." Griiff-
ith var staðráðinn í því, að gera enn eina
„tilraun.“ Hann valdi því söguefni, sem
gerði kröfu til sérstakrar lýsingar: The
Drunhard’s Reformation. (Björgun
drykkjumannsins). I einu atriðinu áttu
leikendurnir að sitja við arineld og bjarmi
frá glæðunum að falla á andlit þeirra.
Myndatökumennirnir sögðu að þetta væri
ekki hægt og þó svo að það tækist, mundu
ljótir skuggar myndast á andlitum leik-
endanna. En Griffith vék ekki frá ákvörð-
un sinni, og kvikmyndatökumennimir
mynduðu atriðiið eins og fyrir þá var
lagt. Þegar atriði þetta var sýnt á staðnum
daginn eftir, létu viðstaddir í ljós aðdáun
sína, og kvikmyndatökumennimir ekki
síður en aðrir. Þaðan i frá var lýsingin tal-
in einn mikilvægasti þátturinn í hinum
dramatisku áhrifum myndarinnar.
Griffith gerði sér ljóst, að ef myndin
átti að verða athyglisverð, þá varð efn-
ið eða sagan að vera það einnig. Þess
vegna sótti hann óhikað efni í gullaldar-
ritin, og áður en ár var liðið frá þvi að
hann gerðist leikstjóri, hafði hann kvik-
myndað verk eftir Tennyson, Jack Lond-
on, Shakespeare, Tolstoy, Poe, O. Henry,
Maupassant, Stevenson, Browning o. fl.
Á þessu eina ári gerði hann um hundarð
kvikmyndir; meðal þeirra var The Taming
of the Shrew, The Song of the Shirt,
Resurrection, Edgar Allan Poe, The Crick-
et on the Hearth, The Necklace og The
Lover’s Tale.
Griffith gerði sér snemma grein fyrir
þvi, að leikurinn i kvikmyndum varð að
vera eðlilegur, en ekki eingöngu „listræn-
ar stöður.“ Hann kostaði þvi kapps um að
fá æfða leikara, en þeir voru ekki sér-
lega ginkeyptir fyrir kvikmyndunum, því
að þær höfðu ekki á sér neitt sérstaklega
gott orð. Griffith bauð oft góðum leikurum
góð kjör, þetta $ 10.00 til $ 20.00 á dag,
en á þeim tímum þótti þetta mikil laun.
En eins og áður segir, þótti það ekkert
keppikefli að komast i kvikmyndirnar.
Þó gáfu ýmsir þekktir leikarar kost á sér,
svo sem Frank Powell, er siðar varð fræg-
ur leikstjóri, James Kirkwood og Henry
Walthall, en hann var á sinni tíð einn af
stóru „stjörnunum" á himni kvikmynd-
anna. öll þessi listræna viðleitni Griffiths
og krafa hans til eðlilegs leiks og með-
ferðar á efninu, auk hans tæknilegu „ný-
sköpunar,“ gerði það að verkum, að mynd-
ir hans þóttu bera af öllum öðrum, tækni-
lega og efnislega. Hér er ekki rúm til þess
að lýsa öllum hinum tæknilegu nýjung-
um, sem Griffith kom fram með og sem
urðu til þess að lyfta kvikmyndunum
upp i nýtt og æðra veldi og gera þær að
sjálfstæðu og óviðjafnanlegu listformi.
Tækni hans er notuð enn í dag og verður
ekki breytt. Fyrstu tvö árin lét Griffith
hvergi nafn sins getið á kvikmyndum
þeim, er hann gerði; þær voru aðeins auð-
kenndar með stöfunum „A B,“ en hvar,
sem myndir með þessu einkennismerki
voru sýndar, þyrptist fólk að til að sjá
þær, og keppinautar hans, leikstjórar frá
öðrum kvikmyndafélögum, létu ekki und-
ir höfuð leggjast að sjá þær og læra af
þeim nýja tækni, sem þeir hagnýttu sér
í sínum eigin myndum.
Þegar Griffith var búinn að vera eitt ár
hjá Biograph-félaginu, gerði hann við það
nýjan árssamning í ágúst 1909. Hann
gerði sér ljóst, að það, sem hann hafði
afrekað allt til þessa, var aðeins undir-
bimingur að þvi, sem hann hafði hug á að
gera. Hann hafði í marga mánuði leit-
ast við að fá samþykki forstjóranna til
þess að mega kvikmynda kvæði Brown-
ings Pippa Passes, en þeir þumbuðust
æfinlega við, þvi að þeim fannst ekki
„matur“ í neinu, nema slagsmálum og
eltingarleik og „björgun á seinustu
stimdu.“ Að lokum létu þeir þó tilleiðast.
Kvikmynd þessi skyldi vera fjórþætt. Hún
skyldi sýna morgimn, miðdag, kvöld
og nótt. Hún gerði því kröfu til ákaflega
vandasamrar lýsingatækni, sem hvorki
Griffith né nokkur annar hafði áður reynt.
Hinir þaulvönu kvikmyndatökxunenn
hans, Marvin og Blitzer, voru enn einu
sinni settir í mikinn vanda og voru á báð-
um áttum, en gerðu þó eins og þeim var
fyrir lagt.Pippa Passes varð listrænn sig-
ur fyrir Griffith, og þessi sigur glæddi
hann, örvaði hann til nýrra dáða og vakti
hjá honum bjartari vonir um sigurvæn-
lega framtíð kvikmyndanna. Hann ákvað
því að helga starfi þessu krafta sína. En
þó var það svo, að þegar hann sá leik á
leiksviði, þá komst hann í uppnám og ef-
aðist um, að allt hans mikla brautryðj-
endastarf væri ekki unnið fyrir gýg. Og
hann áfelldist sjálfan sig fyrir að hafa
vikið út af þeirri braut, er hann hafði
þráð og dreymt um: að verða rithöfundur.
En eins og sakir stóðu, var þetta hin eina
tekjulind hans, en hann ól með sér þá
leyndu hugsun, að þegar hann væri orð-
rnn frægur rithöfundin, þá mundi eng-
inn vita, að rithöfundurinn, David Griff-
ith, hefði einu sinni verið Lawrence Griff-
ith, sem búið hafði til „lifandi myndir“
fyrir Nickleodeons, Fimmcentabióin. Inn-
an tveggja ára, var hann farinn, að hafa
um $ 1000.00 tekjur á mánuði og var þetta
mestmegnis prósentur af kvikmyndum
hans. En þó gat hann ekki fengið sig til að
snúa baki við kvikmyndunum og gefa
sig að ritstörfum. Þvi meira, sem hann
afkastaði, þvi meira, sem hann tók að
skynja af hinum duldu möguleikum kvik-
myndanna, þvi fleiri urðu hin tæknilegu
vandamál, er biðu lausnar og örvuðu hann
til átaka.
Veturinn 1910 fór hann með hóp kvik-
myndaleikara til Californiu, sem þá var
að byrja að verða miðstöð kvikmyndaiðn-
aðarins. Þar samdi hann sögu, trúarlegs
efnis, inn San Gabriel trúboðsstöðina.
Griffith gerði kvikmynd eftir þessari sögu
og kallaði hana TheThread of Destiny
(örlagaþráðurinn). Aðalhlutverkið í þess-
ari mynd, lék sextán ára gömul stúlka,
Gladys Smith að nafni. Griffith hafði
komið auga á hana í hópi umsækjenda og
varð snortinn af hinum fagra og sakleysis-
lega svip hennar. Hún varð upp frá þessu
hvers manns hugljúfi á hinu hvíta tjaldi,
undir nafninu Mary Pickford. Margir
munu minnast hennar enn í dag frá dög-
um hinna „þöglu mynda.“
Griffith vann stöðugt eins og ham-
hleypa. Kvikmyndirnar streymdu frá hon-
um jafnt og þétt i tugatali, og það er óhætt
að segja, að þær væru hver annarri betri.
Hann var stöðugt að ná æ meiri tökum
á þessu nýja listformi. Það var nú ekki
lengur um það að tala, að hætta. Hann var
nú orðinn viðurkenndur snillingur i sinni
grein og bar höfuð og herðar yfir alla
sína keppinauta. En hinum skapandi anda
hans var þröngur stakkur skorinn með
þessum eilífu einþáttungum. Ef kvik-
myndimar áttu að verða mikilvægt og
skapándi listform, þá mátti ekki einskorða
þær við þann tíma, sem einn stuttur þátt-
ur væri að renna fyrir á hinu hvíta tjaldi.
Griffith varð nú að heyja harða glimu við
forstjórana hjá Biograph til að fá leyfi
til að búa til mynd í tveimur þáttum, en
þeir gátu ekki séð þörfina á þvi. Griffith
virti bann þeirra að vettugi og bjó til
nýja „útgáfu“ af kvikmyndinni Enoch
Arden í tveimur þáttum. Forstjóramir
tóku samt við myndinni en neituðu að
selja hana í einu lagi, en almenningur
heimaði af kvikmyndahúseigendum, að
þeir sýndu báða þættina, í einu lagi, og
AKRANES
41