Akranes - 01.04.1952, Blaðsíða 26

SÉRA FRIÐRIK FRIfiRIKSSON:
STARFSÁRIN III.
kvaðst hún geta útvegað mér herbergi á öðru mjög góðu hóteli.
Ég sagði, að mér þætti þetta mjög leitt, því héma vildi ég helzt
búa meðan ég dveldi í Rómaborg. Hún sagði að ég gæti fengið
gott herbergi á morgun, ef ég vildi vera á öðru hóteli í nótt. Ég
sagði, að ég mundi verða áfram þar, sem ég yrði fyrstu nóttina.
Svo spurði ég: „Hafið þér ekki einhverja holu, sem ég gæti
verið í þessa nótt, þótt ekki væri það boðlegt herbergi til lang-
frama.“ Mér leizt dæmalaust vel á frúna, og ég býst við,
að henni hafi líka litizt sæmilega á mig. Hún tók þessu svo vin-
gjarnlega. Hún hugsaði sig um lítið eitt og sagði: „Ég hef að
vísu stórt baðherbergi, gluggatjaldalaust, og það mætti setja
þar inn bedda rétt í nótt. Ég lét í ljós gleði mina yfir þessu og
sagðist ekki gjöra neinar kröfur til þæginda þessa nótt, ef ég
aðeins mætti vera á þessum stað. — Ég sá, að dót mitt stóð
þar í ganginum. — Svo var mér fylgt upp á loft og inn i stórt
baðherbergi, og síðan var komið með lausarúm með fínum sæng-
urfötum í, og þar næst var komið með stól að sitja á. Ég ræstaði
mig til eftir ferðalagið og fór svo niður. Mér var vísað inn i
stóran og skrautlegan matsal og visað á borð út í horni og sagt,
að ég fengi betra borð á morgun með herberginu. Það var ágæt-
ismatur, og auðvitað var einn af réttunum makkaroni. — Salur-
inn var fullur af vel klæddu fólki. Við borð langt burtu frá mér
sátu roskin hjón og piltur og stúlka, sem ég þóttist vita að væru
börn þeirra. Það var mikill samtalskliður, en af óminum frá
þessu borði þóttist ég finna, að þau töluðu dönsku, þó var ég ekki
viss í því, þar sem ekki urðu greind orðaskil. — Við stóðum
jafnsnemma upp frá borðum. Þegar fjölskyldan kom fram hjá
mér, hneigði ég mig fyrir manninum, sem var mjög virðu-
legur maður að sjá, og baðst aifsökunar og spurði, hvort þau
væru ekki frá Danmörku. Hann tók þessu vel og kvað svo
vera. Ég kynnti mig, og hann sagði: „Eruð þér kannske Pastor
Friðriksson, sem hafið ferðazt um í Danmörku?“ Ég kvað svo
vera. Hann kvaðst vera gósseigandi Krabbe frá stað, sem
hann tiltók, en ég nú hef gleymt nafninu á. Þau voru öll mjög
viðfelldin, og gósseigandinn sagði, að þau ætluðu næsta dag í
ferðalag, en þeim þætti vænt um ef ég vildi vera með þeim
að sjá eitthvað af borginni, er þau kæmu til baka. Hann kvaðst
eiga frænda á íslandi, sem hann nú reyndar þekkti ekki per-
sónulega. Það var Þorvaldur Krabhe, vitamálastjóri. Við skild-
um‘ með mestu vinsemd. — Síðan gekk ég út á torgið, og þá sá
ég, að þetta svæði var talsvert stórt, og í kringum það, að framan-
verðu, var hérumbil brjósthátt brjóstrið úr hvítum pílárum og
að þar gengu breið þrep niður eftir brattri brekku, og fyrir neð-
an var bærinn. Það var orðið dimmt og himinn heiður, og stjörn-
urnar tindruðu miklu bjartari en ég hafði áður séð þær, og beint
á móti í fjarska bar við himin hjálmurinn á Péturskirkjunni, og
þar á bak við mótaði fyrir eggjumnn á fjarlægum fjöllum. Það
var blæjalogn og djúp kyrrð. Ég sá engan mann á gangi á torg-
inu. Nú stóð ég í hinni frægu borg; ég varð viss um, að ég stæði
á einu af hinum sjö fjöllum, sem sagt var að borgin stæði á:
„Á sjö fjöllum háum hún til himins lyftir veggjum,“ stendur í
Númarímiun, og þegar ég var á 11. ári og las þetta, varð þetta
svo óendanlega mikilfenglegt fyrir mér. Því fjöllin, sem ég sá
í borgarlýsingu S. Breiðfjörðs, voru fjöllin í Húnavatnssýslu
og Skagafirði, og ég var að hugsa um, hvemig ein borg gæti stað-
ið á sjö slikum fjöllum. Nú stóð ég hugfanginn á einu af fjöll-
unum, og inn í huga minn komu þeir Rómulus og Númi, Her-
selia og Tasi konungur. — Svo fór að úa og grúa i kringum mig,
það er inni í mér, af ósýnilegum og samt svo skýmm myndum,
að ég fann fyrst til ólgandi gleði, sem þó brátt breyttist í ósegjan-
legan frið, mér fannst allt verða svo heilagt í hinni djúpu kyrrð.
Ég varð að tauta fyrir mér þessar ljóðlínur úr Manfreð:
„Yfir mér er friðúr,
svo ósegjanleg i ó, sem ég hef aldrei
reynt fyrr né þekkt á allri minni ævi.......
.... Og ég skal rita á mína minnistöflu
að þessi tilfinning sé til.“
Þannig stóð ég undir hinum suðræna stjörnuhimni, og get
ég ekki komið orðum að tilfinningum mínum. Eitt sinn hrökk
ég við. Neðan úr dimmunni barst mér óþægilegt ískur-hljóð og
bjöllu-hringing. Það var þá allt i einu nútíðarsporvagn, sem brun-
aði eftir götu niðri í borginni fyrir neðan. Mér fannst það vera
hreinasti anakrónismus (tímaskekkja), sem ekki ætti að eiga
sér stað í hinni fornhelgu borg. Það var eins og ískrandi hjáróma
strengur i dýrðlegri symphoniu. — Ég áttaði mig þó von bráð-
ar og var óþægilega minntur á, að þótt hugurinn væri fylltur
af niði aldanna frá ómunatíð, var líkaminn háður kenjum tutt-
ugustu aldarinnar. Svo rétt fyrir miðnætti fór ég inn og upp
til að sofa. Mig dreymdi ekkert. —
Um morguninn hinn 17. mai var ég kominn á kreik kl. 7 og
fór niður í borðsal að fá mér morgunhressingu. Það komu tvær
könnur á borðið, önnur með heitri flóaðri mjólk og hin með svart,
sjóðheitt kaffi. Hvað með var, man ég ekki. Ég drakk kaffið sér,
þótti verst að hafa ekki rjóma í það, því kaffið var gott. Svo drakk
ég flóaða mjólkina sér. Ég var ekki kominn upp á að blanda
þessu saman til helminga. Síðan gekk ég út kirkjusvæðið og
komst að því, að kirkjan hét kirkja hinnar allra heilögustu þrenn-
ingar, og svæðið hét eftir henni. Svo gekk ég niður hin breiðu
þrep; þau voru 135. Þá var ég kominn niður á torg, sem heitir
Piazza di Spagna. Rétt fyrir neðan þrepin er gosbrunnur, í lag-
inu eins og bátur. Þaðan lágu götur, bæði beint fram og til hliðar.
Ég gekk, án þess að gæta að götunafni, inn í næstu götu til hægri.
Allt i einu opnaðist fyrir mér stórt kringlótt torg, og ég varð
glaður, því ég þekkti, að það var hið fræga torg, Piazza del populo.
Þaðan liggja götur nær í allar áttir. Svo eftir að hafa skoðað mig
um á torginu, valdi ég eina af götunum. Hvers vegna? Það hugs-
aði ég ekkert um, og eftir stuttan spöl var ég allt í einu kom-
inn að Tíberfljótinu.
Ég þurfti ekki að spyrja það að nafni; liturinn sagði til sin;
hinn guli Tiber. Aldrei hef ég séð eins gult vatn í nokkurri á.
Kolmórautt hef ég oft séð í vorleysing heima á Fróni, Blöndu
og Hvitá hef ég séð, en hér var vatnið margult. Ég gekk út á mikla
brú og nam staðar, hallaði mér yfir brjóstriðið og horfði niður
á strauminn andstreymis. Það söng i mér:
Vidimus iflavum Tiberim, retortis.
Litore Etrusco violenter undis,
Ire dejectmn monumenta regis
Templaque Vestæ.
Hór. I. Od. 2.
(Tíber hinn gula geysast séð vér höfum
Gnötrandi’ af reiði hingað upp að landi,
Ógnandi’ að mylja Mildingshöll og bramla
Musteri Vestu).
Nú stóð ég sjálfur uppi á brúnni og drakk með augunum
straumköst hins sögurika fljóts, sem í nær 3000 ár hefur séð
meira af straumhvörfum sögunnar ólga á hökkum sinum en nokk-
urt annað fljót í heimi. Fyrir mér runnu fram ölduföll hennar
í stórum dráttum, borin á hinum gula straumi, og hverfa undir
brúna. Þama stóð ég, ég veit varla hve lengi, og horfði og horfði.
Loksins reif ég mig lausan og gekk yfir brúna, kom þá inn á veg,
sem lá meðfram fljótsbakkanum, breiðan og fallegan veg. Ég
reikaði eins og í drainni og hafði ekkert takmark fyrir augum.
Ekki gætti ég að götunöfnum. Ég er vanur því að reika þannig,
er ég fyrsta sinni kem í ókunna borg. Nú gekk ég alllengi áfram,
62
AKRANES