Akranes - 01.07.1952, Qupperneq 8

Akranes - 01.07.1952, Qupperneq 8
T og norðan. Árið 1850 hafði skipum fjölgað verulega. Þá voru skipin 36 vestanlands, og höfðu 17 þeirra verið smíðuð hér á landi. Árið 1855 voru þilskipin 31, og skiptust þannig: 15 á Isafirði 1 í Skagafjarðarsýslu 2 í Eyjafirði 3 í Suðurmúlasýslu 2 á Gullbringu- og Kjósarsýslu 1 í Snæfellsnessýslu 7 í Barðastrandarsýslu. Auðvitað eru ekki nema fá þessara skipa íslenzk, þau eru flest eign erlendra kaup- manna, sem hér höfðu selstöðuverzlun. Á 19. öld munu Eyfirðingar hafa orðið fyrstir til að byggja þiljubát — er þeir nefndu svo, — sem ætlaður var til há- karlaveiða, hefur það liklega verið 1853 eða 4. Árið 1866 kaupir Geir Zoega ofl. fyrsta þilskipið á Suðurlandi, en með því hefst „skútuöldin" svonefnda, sem vissulega má segja, að hafi verið byrjunarlyftistöng hinna risavöxnu framfara á sviði sjávar- útvegsins í seinni tíð. Árið 1871 eru þau 6 i Reykjavík, en 4 í Gullbringu- og Kjós- arsýslu. Árin 1872, 3 og 4 er skipastóll lands- manna sem hér segir: 1872 1873 1874 Þilskip ............... 63 65 66 tólf og tírónir áttæringar 225 248 245 sex og fjögra mannaför, 1300 1330 1339 minni bátar og byttur,. . 1823 1816 1731 Samtals 3411 3459 3381 Greinilegar fraraí'arir. Þegar aldamótin síðustu eru borin sam- an við árið 1952, þykir sumum sjálfsagt ekki mikið til aldamóta framfaranna koma. Þó voru þær í raun og veru stórkostlegar, þegar tekið er tillit til undanfarandi eymda alda, og höfðu þær aðallega gerzt á siðasta Ifjórðungi aldarinnar. Með þúsund ára há- tíðinni og stjómarskránni frá 1874 var raunverulega brotið í blað í framfarasögu þjóðarinnar, en auk þess var endurreisn alþingis og verzlunarfrelsið, stærstu og mikilsverðustu áfangamir á leið þjóðar- innar til fullkomins frelsis. Allt þetta hefði þó lítt dugað, ef ekki hefði fylgt í kjölfarið viðreisn atvinnuveganna og þarafleiðandi efnahagsþróun og hækkun þjóðarteknanna. Nú var ekki lengur um það að villast, — þrátt fyrir trú manna á landinu og gæðum þess, — sem stundum var nú af skornum skammti, sbr. þjóðflutningana til Vesturheims, — að sjórinn og það sem hann gæfi, væri undirstaða og aflgjafi framfaranna. Þar þótti mönnum sem opn- uðust nýir möguleikar með nýrri öld að fullnema landið, sem svo margir flúðu skömmu áður. Þetta hafði „skútuöldin“ svokallaða sannað fullkomlega, og ýmis- legt bendir til, að jafnvel hina framsýn- ustu menn hafi ekki dreymt um það árið 1900, að svo skammt yrði þess að bíða, — sem raun varð á, — að sá mikilsverði þáttur í framfarasögu landsins heyrði sög- unni til. Þörfin á dráttarbraut. Lengst af höfðu landsmenn fiskað á opnum skipum stærri og smærri. Alllengi höfðu þeir þó haft hug á að Ifara að dæmi erlendra þjóða, sem öfluðu hér við land, um að eignast stærri skip til veiðanna og einnig að auka fjölbreytni í veiðiað- ferðum. Þessi þróun var þó af ýmsum orsökum æði hægfara, og verulegur skrið- ur komst ekki á þilskipaveiðamar og aukn- ingu þess skipastóls fyrr en eftir 1880. Hér var þó ekki um ný skip að ræða, heldur æðigömul og úrelt, sem í heima- landi þeirra, — Englandi — voru að þoka fyrir tækni hins nýja tíma, betri skipum og stórvirkari veiðiaðferðum. Þilskipaveiðarnar mátti kalla stökkbreyt- ingu á okkar mælikvarða, og með hliðsjón af þvi efni, sem hér á að gera einhver skil, skal gerð nokkur grein fyrir skipastól landsmanna um s. 1. aldamót, er skútuöld- in stóð sem hæst. Samhliða þykir rétt — til skemmtunar og fróðleiks, — að birta hér smá sýnishom alf verðmæti útfluttra sjávarafurða um nokkurra áratuga bil. Islenzk fiskiskip 1899 a. opin skip: 2.m. 4.m. 6.m. st. för för för skip 1 Suður-amtinu .... 36 75 226 82 I Vestur-amtinu . . 197 225 144 18 I Norður-amtinu . . 156 232 80 6 1 Austur-amtinu . . 413 36 5 2 Samtals 802 568 455 108 eða samanlagt allar stærðir......1933 1901—g er fjöldi þeirra að meðalt. 1993 >906 — — — — — 1785 1907 —— — — — 1743 1908 — — — — — 1717 1909 — — — — — 1762 b. Þilskip fjöldi fjöldi skipa skipv. Reykjavik ................. 35 483 Hafnarfjörður .............. 1 18 Álftanes ................... 1 20 Seltjamarnes ............... 7 113 Engey ..................... 2 2R Akranes .................... 2 29 Stykkishólmur............... 1 16 Kéflavik ................... 1 19 Fiatey, þar vantar tölu skipv. á 1 skip.......... 5 66 Patreksfjörður, þar vantar tölu skipv. á 1 skip .... 5 24 Bíldudalur ................ 13 155 Tálknafjörður .............. 1 6 Isafjörður................. 18 163 Dýrafjörður ................ 4 37 Siglufjörður ............... 6 66 Akureyri og Eyjafj,. þar vantar tölu skipv. á 1 skip 20 199 Vopnafjörður ............... 1 10 Seyðisfjörður .............. 3 29 Suðurmúlasýsla ............. 4 11 Samtals 130 1492 Árið 1898 voru skipin nokkm fleiri i sumum flokkum smáskipanna, en færri í öðrum, eða sem hér cegir: 750 tveggja manna för 641 fjögra manna far 463 sex-æringar, og 100 stærri skip. Árið 1898 voru þilskipin 132, og tala skipverja 1549, en afli skipanna þetta ár var í heild sinni mjög svipaður. Árið 1900 voru þilsk. 148, þar af í Rvik. 31 — 1901 ------------ 130 1902 ---------- 144 I 80 GySa frá Bíldudal. 41 37 AKRANES

x

Akranes

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Akranes
https://timarit.is/publication/865

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.