Akranes - 01.07.1952, Blaðsíða 18

Matthías Þórðarson Sveinbjörn Egilsson
ritstj. Ægis 6 fyrstu árin. ritstj. Ægis til 1937.
V.------------------------'
MATTHÍAS ÞÓRDARSOA
— dttrœður —
Matthías Þórðarson, rithöfundur og fv.
ritstjóri er fæddur í Móum á Kjalarnesi
1. júlí 1872. Foreldrar hans voru Þórður
Runólfsson hreppstjóri frá Saurbæ á Kjal-
arnesi og kona hans Áslríður Jochums-
dóttir frá Skógum í Reykhólasveit, systir
síra Matthíasar skálds og þeirra systkina.
M. var næstelztur 5 systkina, er upp kom-
ust, yngstur var Björn dr. juris, fv. f'or-
sætisráðherra í Reykjavík.
M. ólst upp hjá foreldrum sínum, þar
til hann var 16 ára gamall, og naut al-
mennrar menntunar í unglinga- og gagn-
fræðaskóla. Árið 1890 tók hann stýri-
mannapróf við Stýrimannaskólann í
Reykjavík, þá 18 ára gamall. Tæpra 20
ára að aldri. árið 1892, varð hann skip-
stjóri næstu árin til 1899. Veturinn 1894
—95 dvaldi M. í Khöfn og lagði stund á
hafdýrafræði og ýmislegt, er snerti rann-
sóknir á hafinu, straumum og plöntuvexti
ofl. Árið 1899 var M. ráðinn af hinu
danska flotamálaráðuneyti, sem aðstoðar-
maður við dýptarmælingar og kortagjörð
við Austur- og Norðurströnd Islands, og
í hafinu milli Islands og Grænlands, og
var við þessi störf í tvö sumur. Síðan varð
hann aðstoðarmaður við landhelgisgæzl-
una við ísland í 7 sumur með beitiskip-
inu „Heklu“ og fleiri skipurn í danska sjó-
hernum, til 1909, er hann sagði starfinu
lausu og hóf útgerð á mótorbátum og verzl-
un i Sandgerði á Miðnesi, er hann svo
rak í nokkur ár. Árið 1913 seldi M. verzl-
un og útgerð í Sandgerði og réðst sem
fiskverzlunarráðunautur (Fiskeri Konsu
lent) Fiskiifélags íslands með heimilsfang
í Liverpool í Englandi, og var þar til hann
sakir ófriðarins hætti starfinu 1916 og
flutti til Danmerkur, þar sem hann, að
mestu, hefur dvalið síðan og búið í Char-
lottenlund.
Fyrstu árin, er M. bjó í Danmörku,
hafði hann umsjón með byggingu á mótor-
bátum og viðgerð á togurum fyrir útgerð-
armenn heima og annaðist sölu á ísl.
sjávarafurðum o. s. frv. Verzlunarstöðina
Keflavík keypti hann af verilunarfélaginu
H. P. Duus og rak þar verzlun i tvö ár —
1920—22 — og gerði þar ýmsar endurbæt-
ur á húsum, bryggju og fiskverkunarstöð-
um, en tapaði þar mest öllu fé sínu, og
flutti þá aftur til Danmerkur.
Árið 1923 hóf M. umboðsverzlun í ifé-
lagi við skipstjóra, Árna Riis, undir nafni
félags, sem kallaðist „Islands Kompani."
Þessi félagsskapur gekk vel, en hluttáka
í síldveiði með ísl. útgerðarmanni, varð
orsök til þess, að félagið sá sér ekki fært að
halda áfram verzlxmarrekstri og gjörði
full reikningsskil og, hætti starfinu 1928.
Þar sem M. frá' æskuárum sínum hafði
stundað fiskveiðar við Island, og seinna
tekið þátt í dýptarmælingum og hafrann-
sóknum við strendur landsins og síðast
aðstoð.að við landhelgisgæzluna í nokkur
ár, hafði hann öðlast meiri þekkingu á
þessu sviði en almennt eru tök á. Að öðru
leyti sýndi hann einnig áhuga fyrir mál-
efnum fiskimanna. Hann stofnaði fisk-
veiðaritið „Ægir“ 1905 og var ritstjóri
þess í nokkur ár. Vann að stofnun „Fiski-
félagsins“ og var formaður þess í tvö ár.
Svo tók hann þátt í stofnun nokkurra tog-
arafélaga og var hluthafi í þeim í nokkur
ár. I tJtgerðarmannafélaginu, Skipstjóra-
félaginu „Aldan“ og fleiri félögum var
hann einnig meðlimur. Fiskveiðar annarra
þjóða og verzlun kynnti hann sér eftir
föngum. Veturinn 1903 ferðaðist hann um
norðanverðan Noreg, til að kynna sér fisk-
veiðar Norðmanna og skrifaði skýrslu um
þá ferð í Andvara árið eftir. Árið 1909
ferðaðist hann með styrk frá stjórninni
til Frakklands, Spánar og Italíu til að
kynna sér fiskmarkaðinn. Um Suður- og
Miðevrópu ferðaðist hann 1929 til að
rannsaka möguleika með verzlun á sílcl
m. m. og skrifaði ýtarlega skýrslu um
þessa ferð, og sumarið 1937 ferðaðist hann
til Vestur-Grænlands til að kynna sér
fiskveiðar þar og í Davisflóanum. Um
ferð þessa skrifar hann i „Aarbog for
Fiskeri“ 1938. Þess má ennfremur geta,
að 1928 var í Khöfn stofnað félag, sem
hafði á stefnuskrá sinni að gera Græn-
land frjálst, binda endi á einokunarverzl-
unina og leyfa dönskmn og islenzkum
mönnum að reka þar atvinnu m. fl. Var
M. kosinn í stjórn þessa félags á stofn-
fundi og var í þeirri stjórn í 10 ár.
Stærsti og merkasti þáttur í athafnalífi
M. hafa þó verið ritstörf hans og skal hér
getið hins helzta: Á árinu 1899—1914