Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.06.1971, Blaðsíða 14
24
TlMARIT VPl 1971
3.4. Á árunum 1954-56 lét Geodæ-
tisk Institut í Kaupmannahöfn fram-
kvæma nýjar þríhymingamæling-ar á
Islandi. Tilefni þess var að Banda-
ríkjamenn létu um þetta leyti mæla
„Hiran“ keðju frá Noregi og Skot-
landi yfir Færeyjar, Island og Græn-
land til Kanada. Hugmynd þeirra
var að tengja mælingar sinar frá
Færeyjum við 3 þríhyrningastöðvar
nálægt suðurströnd landsins en þrjár
þríhyrningastöðvar á norðurströnd-
inni við stöðvar á Grænlandi, og nota
þríhyrninganet Islands til að reikna
innbyrðis fjarlægðir milli stöðva á
Islandi. Af þessu tilefni var send fyr-
irspum til Danmerkur um nákvæmni
þríhyminganetsins og hvort gera
mætti örugglega ráð fyrir að fjar-
lægðaskekkjur netsins væru innan
við 1:50 000, eða 2 sm/km. 1 fyrstu
töldu Danir nákvæmni þríhyrninga-
mælinganna vera innan þessara
marka, en við nánari athugun kom
í ljós, að svo var ekki. Sóttu Banda-
líkjamenn (Army Map Serviee) þá
um leyfi til að gera nauðsynlegar
þríhyrningamælingar til að tengja
þessar þrjár stöðvar á suðurströnd-
inni við stöðvamar fyrir norðan, þar
eð slikar mælingar var ódýrara að
gera sem þríhymingamælingar en
sem „hiran“-mælingar þ.e. hliðmæl-
ingar gerðar úr flugvélum. Niður-
staðan varð hinsvegar sú, að Danir
(Geodætisk Institut) buðust til að
betrumbæta sína gömlu þríhyrn-
ingamælingu, en Bandaríkjamenn
skyldu leggja til þyrlur og fjallabíla.
I stað þess að ganga að einhverju
leyti inn í gamla þríhyminganetið,
ákváðu Danir að mæla alveg nýtt
þríhyminganet með mun stærri þrí-
hyrningum en áður hafði tíðkazt.
Auk þess voru mældar 3 nýjar gmnn-
línur með Geodimeter og gerð stjarn-
fræðileg staðarákvörðun í Hjörsey.
Sökum slæmrar tiðar, óheppilega
valinna stöðva og langra sigta, tókst
ekki að ljúka mælingum sumarið
1954, og þrátt fyrir mikla þraut-
seigju tókst það heldur ekki sum-
arið 1955.
Var það einkum stjörnupunkturinn
á Eiríksjökli sem olli erfiðleikum, en
sigti þaðan vom bæði mörg, löng og
erfið. Lauk svo mælingarleiðangri
Dana, að ekki náðist að fullmæla að-
alstjömu I. gráðu netsins, og var
netið síðan reiknað þannig. Banda-
ríkjamenn fengu hnit sinna stöðva
með nákvæmni, sem var innan við
1:50 000 eins og þeir höfðu óskað
eftir. Hinsvegar fengum við ekki
Staður mkv. ártal nafn kortblöð
Hveragerði 1:1000 1946-7 Ág. Bö. & Z. P. 4
Hveragerði, Reykjad. 1:500 1968 V. H. 1. 18
Hveravellir 1:1000 1965 Sig. Th. 1
Hvolsvöllur 1:1000 1947 Z. P. 2
Höfn í Homafirði 1:500 1939 J. J. V. 5
— 1:1000 1968 Fjarhitun 1
Hvalfjarðarstrandarhreppur 1:1000 1969 Vegagerðin 1
Húsavík 1:500 1929 J. J. V. 22
— 1:1000 1966 H. I. 1
— 1:2000 1970 Forverk 1
Isafjörður 1:500 1923 J. J. V. 12
— 1:1000 1963 G. H. 3
Kaldrananes 1:1000 1948 H. H. 1
Keflavík 1:500 1931 J. J. V. 13
— 1:1000 1956 Forverk 3
— 1:2000 1968 Forverk 2
— 1:5000 1969 Forverk 1
Kirkjubæjarklaustur 1:2000 1948 Z. P. 1
Kjalarneshreppur 1:2000 1970 Forverk 3
Kópasker 1:1000 1947 G. M. 1
Kópavogur 1:1000 1948-50 A. Þ. A. o.fl. 9
— 1:500 1958 V. H. 1. 12
— 1:2000 1960 Forverk 6
Laugar 1:1000 1946 H. H. 1
Laugarvatn 1:1000 1937 J. J. V. 1
Mosfellssveit 1:500 1952-54 V. H. 1. 20
— 1:5000 1967 Forverk 2
— 1:2000 1969 Porverk 3
Neskaupstaður 1:500 1925 J. J. V. 13
— 1:2000 1969 Forverk 3
— 1:5000 1970 Forverk 2
Njarðvíkur 1:500 1943-4 E. H. A. 15
Ólafsfjörður 1:500 1934 J. J. V. 6
Ólafsvík 1:500 1942 Ág. Bö. 6
— 1:500 1955 M.B. 1
Patreksfjörður 1:500 1935 J. J. V. 14
Raufarhöfn 1:500 1941 Ág. Bö. 9
Reyðarfjörður 1:1000 1949 G.M. 2
— 1:2000 1971 Forverk 3
Reykjavík 1:2000 1959-70 Forverk 6
— 1:500 1950-60 V. H. 1. 40
Reykholt 1:1000 1938 J. J. V. 1
Reykjanesskóli 1:1000 1966 Ág. Bö. 1
Reykhólar 1:1000 1947 G. M. 1
Rif 1:1000 1954 H. H. 2
— 1:2000 1960 Forverk 2
— 1:5000 1960 Forverk 1
Sandgerði 1:1000 1947 Z. P. & Ág. Bö. 3
Sauðárkrókur 1:500 1940 J. J. V. 9
— 1:1000 1967 Forverk 3
— 1:2000 1967 Forverk 3
— 1:5000 1967 Forverk 1
Selfoss 1:500 1935 J. J. V. 8
— 1:500 1948 V. H. 1. 6
— 1:500 1968 V. H. I. 16
Seltjamarnes 1:1000 1946 Z. P. 4
— 1:1000 1958 V. H. I. 10
Seyðisfjörður 1:500 1925 J. J. V. 15
Siglufjörður 1:500 1927 J. J. V. 20
— 1:2000 1950 Z. P. 1
Skagaströnd 1:1000 1945 Z. P. 12
Skaftafell 1:5000 1970 Forverk 1
Skútustaðahr. 1:2000 1965 Forverk 2