Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.06.1971, Qupperneq 15
TÍMARIT VFl 1971
25
nýja kortvörpun, eins og þó hafði Staður mkv. ártal nafn kortblöð
verið óskað eftir, en öll nýja þrí- Stokkseyri 1:1000 1948 V. H. I. 10
hyrningamælingin var reiknuð í Suðureyri v. Súgandafjörð 1:1000 1957 G. H. 1
gömlu keiluvörpuninni. Er því jafn- Súðavík 1:1000 1956 G. H. 2
óaðgengilegt nú og var 1952 að nota Stykkishólmur 1:500 1942 Ág. Bö. 6
landskerfið. — 1:2000 1966 Forverk 1
Stöðvarfjörður 1:1000 1953 Z. P. 2
Svalbarðsstrandarhreppur 1:2000 P. E. 1
Tumastaðir 1:1000 1949 K. H. P. & Z. P. 1
4.0 Kostnaður. Tálknafjörður 1:1000 1961 Þ. B. 2
Varmaland 1:500 1942 Ág. Bö. 1
4.1. Ekki er auðvelt að reikna Varmahlið 1:500 1942 Ág. Bö. 2
út heildarkostnað við mælingar þær Vestmannaeyjar 1:2000 1914 Sig. Th. 1
og kortagerð sem Skipulag ríkisins — 1:1000 1921 Sig. Th. 4
hefur átt aðild að. Þó má gera um — 1:1000 1923 Ax. P. 2
það nokkra ágiskun. T.d. fer ekki — 1:1000 1963-64 Forverk 6
fjarri lagi að kortagerðin svari til um — 1:2000 1967 Forverk 3
100 vinnuára, sem miðað við nú- Vík í Mýrdal 1:1000 1953 Z. P. 1
verandi launakerfi svarar til um 45 Vogar 1:1000 1948 V. H. I. 10
milljóna króna. Einnig má gera sér Vopnafjörður 1:1000 1947 Z. P. 4
nokkra grein fyrir kostnaðinum mið- Þingeyri 1:500 1936 J. J. V. 5
að við þann kortblaðafjölda, sem fyr- Þorlákshöfn 1:1000 1950 Z. P. 2
ir liggur í kortasafni, en það eru um — 1:2000 1967 Forverk 2
600 frumrit. Sé hvert frumrit áætlað Þórshöfn 1:1000 1953 Z. P. 2
á kr. 80.000 að meðaltali, miðað við Eiðar 1:1000 1955 Forverk 2
núverandi verðlag, sem er sízt of Hvanneyri 1:2000 1961 Forverk 1
hátt metið, svarar kostnaðurinn til Hallormsstaður 1:2000 1963 Forverk 1
um 48 milljóna króna. Kleppjárnsreykir 1:2000 1940 P. E. 1
GEODIMETERINN:
Vanda snúið
í merka uppfinningu
Sænski vísindamaðurinn E. Berg-
strand vann að nákvæmum mæling-
um á hraða ljóssins 1941-’49. Hann
notaði í meginatriðum sömu aðferð
og Frakkinn E. Fizeau beitti einni
öld áður, er hann mældi fyrstur
manna hraða ljóssins á jörðu niðri.
Þó var sá munur á, að styrkur ljóss-
ins var nú mótaður með rafeinda-
búnaði, og var þannig unnt að nota
margfalt hærri og nákvæmari mót-
unartíðni. Eftir margvíslegar endur-
bætur á mælitækninni var aðferðin
orðin svo nákvæm, að beita þurfti
allri nákvæmni landmælingartækn-
innar til að ná þeirri nákvæmni, sem
ljóshraðamælingin krafðist, við mæl-
ingn á vegalengdinni milli ljósgjafans
og spegilsins. En úr því að einn meg-
invandi mælingarinnar var landmæl-
ingin, hvi þá ekki að hafa enda-
skipti á hlutunum, nota gefinn ljós-
hraða og nota síðan mæliaðferðina
til landmælinga.
Þetta gerði Bergstrand í samvinnu
við sænska fyrirtækið AGA og
skömmu eftir 1950 kom fyrsta tækið
af þessari gerð á markaðinn og
hlaut það nafnið Geodimeter. Tæki
þetta markaði tímamót í landmæl-
ingatækninni. Um svipað leyti kom
einnig fram tæki, sem notaði út-
varpsbylgjur með stuttri bylgjulengd
(örbylgjur, bylgjulengd 3-10 cm) til
landmælinga. Nákvæmni þess var
svipuð, en það var einkum hagkvæmt
til mælingar lengri vegalengda. Á sið-
ustu 20 árum hafa komio svipuð
tæki frá nokkrum fyrirtækjum og
hafa þau verið endurbætt verulega,
þannig að nú er mun fljótlegra og
auðveldara að nota þau en áður var.
Tæki þessi hafa valdið djúptækum
breytingum í allri landmælingatækni.
Tímarit Verkfrmðingafélags Islands kem-
ur út sex sinnum á ári. Ritstjóri: Páll
Theódórsson. Ritnefnd: Dr. Gunnar Sig-
urðsson, Jakob Björnsson, Vilhjálmur
LúOvíksson, Þorbjörn Karlsson og Birgir
Frímannsson. Framkv.stj. ritncfndar: Gísli
ölafsson.
STEINDÖRSPRENT H.F.