Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.04.1981, Blaðsíða 10

Jón Skúlason:
Athugun
á silti í þríásatæki
1. LISTI YFIR TÁKN
e Pórutala
£ Lóðrétt samþjöppun(%)
n Holrýmd (%)
a Heildarspenna
a' Virk spenna
a[ Virk lóðrétt spenna
ct3' Virk Iárétt spenna
t Skerspenna
w Raki (%)
y Rúmþyngd
ys Kornarúmþyngd
gd Þurr rúmþyngd
cp Viðnámshorn (°)
su Óafvatnaður skerstyrkur
2. INNGANGLJR
Athuganir á stæðni silts byggja á
mælingum á skerstyrk efnisins sem er
oftast ákvarðaður með þríásatæki. Við
skipulagningu prófa er tekið mið af
niðurstöðum fyrri rannsókna. Slík við-
miðun er einnig notuð til að meta að hve
miklu leyti próf eru í samræmi við fyrri
athuganir. Á þann hátt er oft hægt að
flýta fyrir niðurstöðum rannsókna,
auka líkur á að þær séu marktækar og
fækka prófum.
Undanfarin ár hafa athuganir á
skerstyrk silts byggst á þríásaprófum án
afvötnunar (undrained). Iðulega hafa
verið uppi efasemdir um að rétt sé að
nota þessi próf svo til eingöngu. Er því
æskilegt að líta til baka og sjá hvað
hefur áunnist og hvort rétt væri að
breyta um aðferðir og þá gera tillögu
um þær.
Vegagerð ríkisins óskaði eftir við
Almennu verkfræðistofuna að hún at-
hugaði þessi alriði. Var i framhaldi af
því reynt að hafa upp á niðurstöðum
allra mælinga á skerstyrk íslensks silts.
Hefur verið unnið úr þessum rannsókn-
um og er gerð grein fyrir helstu niður-
stöðum í |2|. í þessari grein er ætlunin
að taka saman úrdrátt úr áðurnefndri
greinargerð. Rannsóknasvæðin eru
sýnd á mynd 1, en yfirlit yfir efnis-
flokka, fjölda og gerð prófa á töflu 1.
3. PRÓF
Þegar skerstyrkur er mældur eru
einnig ákvarðaðir ýmsir almennir eigin-
leikar efnisins. í eftirfarandi verður
gerð grein fyrir þessum almennu próf-
um: einásaprófi, kónprófi og þríása-
prófi.
3.1. Almenn próf
Kornadreifing:
Kornadreifing sands er fundin með
sigtun. Dreifing korna fínni en 0.074
mm er ákvörðuð með hydrometer.
Rúmþyngd
Fundið hlutfall þyngdar sýnis og rúm-
máls þess.
Kornarúmþyngd:
Fundin eðlisþyngd efniskorna i
pyknometer.
Raki:
Fundið þyngdarhlutfall vatns í sýni
og þurrs efnis eftir þurrkun við 110° C.
Jón Skúlason lauk prófi í byggingaverk-
frœði frá NTH í Þrándheimi 1966.
Verkfrœðingur hjá Vegagerð ríkisins
1966-1967, hjá Norges Geotekniske
Institut 1967-1971, hjá Verkfræðistofu
dr. Gunnars Sigurðssonar 1971-1972,
hjá Vegagerð ríkisins 1972-1978 og hjá
Almennu verkfræðistofunni frá 1978.
Flæðimark: (Liquid limit Wp)
Á efni fínna en sigti 40 er ákvarðaður
mesti raki sem hrært efnið er ennþá
þjált við. Tilraunin er gerð samkvæmt
ASTM D 423.
Þjálnimark (Plastic limit Wp)
í efni fínna en sigti 40 er ákvarðaður
lægsti raki sem hrært efni er ennþá þjált
við. Tilraunin er gerð samkvæmt
ASTM D 424.
Þjálni: Ip(Plasticity index)
Þjálni efnis er mismunur á flæði-
marki og þjálnimarki þess.
3.2 Einása próf.
Skorinn er til um 10 cm hár bútur af
óhreyfðu sýni. Álag er sett á endafleti
og aukið með jöfnum; hraða til brots en
Mynd /. Yfirlitsmynd.
RANNSOKN ASVtE-ÐI
22 — TÍMARIT VFÍ 1981