Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.04.1981, Blaðsíða 12
5. VIÐNÁMSHORN SILTS
Við mælingar á skerstyrk silts í
þríásatæki er um þrjár aðalaðferðir að
ræða. Við óhreyfð sýni er annaðhvort
reynt að halda raka og pórutölu
óbreyttri en sætta sig við rangt virkt
álag eða að miða við ákveðið virkt álag
sem þýðir breytingar á raka og pórutölu
frá því sem er á staðnum. Þriðja aðferð-
in er að byggja inn hreyft sýni og hafa
vald á raka, pórutölu og virku álagi.
Segja má að allar þessar aðferðir séu
notaðar erlendis við athuganir á fín-
korna efnum. Engin ein aðferð hefur
verið talin algild og allar hafa kosti og
galla (3). Hér á landi hefur skerstyrkur
silts verið ákvarðaður á óhreyfðum eða
lítið hreyfðum sýnum. Hafa sýnin verið
styrkt við ákveðið álag og síðan skorin
án afvötnunar. Með þessari aðferð
mælist hærri skerstyrkur en verður við
sömu álagsbreytingu úti á staðnum
vegna styrkingar. Hefur verið álitið að
þetta sé rétt val því prófin benda til þess
að rétt, virkt áiag sé mikilvægara en að
halda raka og pórutölu óbreyttum frá
töku sýnisins.
Á mynd 9 eru sýnd dæmi um niður-
stöður þríásaprófa helstu efnisflokka
silts. Prófin sýna að póruþrýstingur vex
hratt og er ætíð pósitífur. Sjaldgæft er
að póruþrýstingur falli nokkuð sem
nemur við mikla samþjöppun sem
bendir til þess að silt sé almennt mjög
laust. Efnin sýndu litla sem enga
samloðun nema við mjög lágar spennur.
Þó sýni sé laust og engar fastar binding-
ar séu á milli kornanna, þá getur verið
um mótstöðu að ræða gegn veltu og
endurröðun þeirra sem kemur þá fram
sem samloðun. Til einföldunar á saman-
burði var valið að lýsa skerstyrk með
viðnámshorni og engri samloðun þannig
að hún reiknast í horninu ef hún er ein-
hver. Talið er að þetta valdi óverulegum
skekkjum og þá eingöngu við mjög
lágar spennur. Viðnámshorn er ákvarð-
að við Ty og lægsta gildið á hlutfallinu
crý/er,'. Með ry er átt við þá skerspennu
BORHOLA 20 + 382,15
DÝPT Cm3 EFNI RAKI •0 IC R C% »Lt 3 J! RÚ La MÞYN I L OD C A L \K 3 • SP c ENNUF 1 cV 0 1 m*D 10 SK ERST> 4 RKUR c t f'nn1! —i— DYPT Cm3
2 4 6 2 4 6 B 10 12 14 16 18
MÓR
61 IO-7i )0 % 1,0! - i.i >
K) 12 14 1« IB . l. * I • L ••.» v n’ < ’ /
ii)J • • 1 r • • • \ ■i / ■+/ Xp /— / T
J r . . . \ i / /++ 4 t X
SBE 1 h 7 'ry
KLOP P
Mynd 3. Kjalarnes. Yfirstyrkt silt. skyringar : + ödometer x þrMsaprÓf O einÁsaprÓf v kÓnprÓf
BORHOLA 2
DYPT LmD EFNI RAKI 00 IG H C% »o ic 3 0 RÚ MÞYN 2 1 SD C 4 ‘l T/m» •L. □ • SPf INNUR CT/ 10 1 m* □ 2 o SK ERSTY RKUR C T/mfa I . DYPT Cm3
2 4 6 8 10 12 14 16 18 | 2 4 6 B 10 12 J4 16 18
• % \ %• • • \
BOTft LE-ÐJ A \ \ Pc ~ 'rjo'
.. * \ • \ • V T10’
« • • \
- -
MÖL
KLÖP p
- í j
! 1 i 1 1
Mynd 4. Bolnsvogur, bolnleðja. skÝringar : + ÖDOMETER x þrÍÁsaprÓf O einÁsaprÓf V kÓnprÓf
24 - TÍMARIT VFÍ 1981