Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.08.1984, Qupperneq 5

EFNISYFIRLIT:
Bls.
Ráðstefna um jarðgöng á islandi:
Birgir Jónsson:
UndirbúningsrannsóKnir vegna
jaröganga viö vatnsaflsvirkjanir
á íslandi 21
Páll Ólafsson:
Búrfellsvirkjun — jarðgangagerð 44
Haukur Tómasson:
Jarögangagerð við Búrfell.
Rannsóknir og jarðfræðilegar
aðstæður 54
•
Nýir félagsmenn 60
Orðasafn um fráveitur, framhald 61
ÚTGEFANDI:
VERKFRÆÐINGAFÉLAG ÍSLANDS
BRAUTARHOLTI 20, SÍMI 19717
KYNNINGAR- OG RITNEFND:
JÓN ERLENDSSON, form.
BJÖRN MARTEINSSON
EGILL B. HREINSSON
GÚSTAV ARNAR
HELGI SIGVALDASON
JÓNAS FRÍMANNSSON
PÁLL LÚÐVÍKSSON
RITSTJÓRI:
PÁLL LÚÐVÍKSSON
UMBROT OG PRÓFARKALESTUR:
GÍSLI ÓLAFSSON
ÁRGANGURINN 6 HEFTI
PRENTAÐ i STEINDÓRSPRENTI HF
Forsiöumyndin: Aörennslisgöng BúriellsvirVjunar Myndin er tekin
nálægt gangamunna i byrjun júni 1984, er göngin voru tæmd i nokkra
daga til ettirlits. Á þessum staö eru göngin i smástuöluöu basalti, þ. e.
kubbabergi, sem myndaöi vel lagaöa þakhvellingu. (Ljósm.: Ág. Guöm.)
límarit
VERKFRÆÐINGAFÉLAGS
ISLANDS
69. árg. — 2.—4. hefti 1984
RÁÐSTEFNA UM JARÐGÖNG Á ÍSLANDI
Birgir Jónsson, jarðverkfræðingur:
Undibúningsrannsóknir
vegna jarðganga við
vatnsaflsvirkjanir á
íslandi
Grein byggð á erindi sem höfundur
flutti á ráðstefnu um jarðgöng á
íslandi 3. apríl 1981.
”It is more important to do the right
tliings than to do the tliings right”.
(óþekktur höf.)
1. INNGANGUR
Jarðgöng eru mjög dýr mannvirki og
oft er nrikil óvissa um jarðfræðilegar
aðstæður við gangagerðina áður en
verkið Ircfst. Þess vegna er nauðsynlegt
að rannsaka aðstæður sem allra best
áður en byrjað er á göngunum. í
flestunr tilfellum er um að ræða val milli
mismunandi legu jarðganganna og und-
irbúningsrannsóknir þurfa því að leiða í
Ijós hvernig jarðlögin liggja, hverjir séu
eiginleikar þeirra og í ljósi þess, hvaða
kostur sé hagkvæmastur.
Mikilvægt við gerð jarðganga er að
valda eins lítilli röskun á berginu
unrhverfis göngin og unnt er til þess að
nýta styrk bergsins til hins ýtrasta. Til
þess að þetta sé mögulegt, þarf að
þekkja jarðfræði svæðisins mjög vel og
er þá ekki nóg að gera nákvæmt jarð-
lagalíkan af mögulegum gangaleiðum,
heldur þarf einnig að þekkja vel
eiginleika líkansins, þ.e. gerð jarðlaga,
lagamót, sprungur og misgengi og ekki
síst möguleg áhrif grunnvatns á mann-
virkjagerðina. Inn í þetta spilar mis-
munandi menntun og reynsla jarðfræð-
inga og verkfræðinga; jarðfræðingum
Birgir Jónsson lauk B.Sc.Hons. prófi í
jarðfrœði frá University of Manchester,
Englandi 1969 og M.Sc. prófi í verk-
fræðilegri jarðfrœði frá University of
Durham, Englandi 1971. Sérfrœðingur
og verkefnisstjóri hjá Orkustofnun 1969
til 1980. Deildarstjóri í mannvirkjajarð-
frœði frá 1980. Starfaði hjá VST hf. í
leyfi fyrri hluta árs 1982. Hefur aðallega
starfað við undirbúning vatnsaflsvirkj-
ana; fyrir 1974 við Tungnaá/Þjórsá og
eftir það við Fljótsdals- og Blönduvirkj-
anir. Stundakennari í verkfrœðilegri jarð-
frœði við jarðfrœðiskor H.í. frá 1976 og
við byggingaverkfrœðiskor frá 1980.
er tamt að nota fremur lýsingarorð en
tölur í lýsingunr sínum á tæknilegum
eiginleikunr bergsins, en verkfræðingar
þurfa að nota talnagildi til þess að
hanna jarðgöngin og styrkingar í þau.
Innan niannvirkjajarðfræði og
bergtækni hefur því verið reynt að
koma á flokkunarkerfum fyrir jarð-
gangaberg, þ.e. reynt er að brúa bilið
frá jarðfræði til hönnunar með því að
mæla og meta vissa þætti í berginu og
gefa þeinr einkunnir. Þá er hægt að bera
saman mismunandi jarðgangaleiðir og
auðveldara að velja hagkvæmasta kost-
inn.
Þá jarðfræðilegu þætti, sem helst
geta haft áhrif á vinnslu jarðganga, má
TIMARIT VFÍ 1984 — 21