Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1946, Side 38

lýðrikjura úti um heim liafa setið kyrrir að völdum.
Er Smuts marskálkur þeirra frægastur.
Það hefur vakið almenna hryggð meðal vestur-
þjóðanna, að Rooseveit forseta skyldi ekki endast
aldur til þess að sjá úrslit striðsins og sigurinn yfir
Japönum. Það er almannamál, að hann liafi verið
göfugastur og hugsjónaauðugastur allra þjóðhöfðingja
á síðari tímum.
Roosevett var fyrst kosinn forseti Bandaríkjanna
1932 og var síðan endurkosinn til dauðadags. Hann
hefur setið tengur að völdum en nokkur annar for-
seti Bandarikjanna, og á hans stjórnartimum hafa
skeð þeir viðburðir, sem mestir liafa orðið í sögu rilcj-
anna.
Hið mikla starf Roosevelts var tviþætt, innanrikis-
mál og utanrikismál. Stjórn hans á innanríkismálum
vakti fyrst athygli heimsins. Hann kom nýju skipu-
lagi á atvinnu- og fjármál og útrýmdi að miklu leyti
atvinnuleysi í landinu.
Þá endurbætti Roosevelt rétlarfarið og réttaröryggi
þjóðarinnar, dqmstólarnir höfðu lengi verið næsta
óháðir ríkisvaldinu, en sjálfum sér sundurþykkir.
í Bandaríkjunum er engin eiginleg stjórnarskrá, en
fjöldi af lögum frá ýmsum tímum er talinn hafa
stjórnarskrárgildi. Þegar nú Roosevelt hóf umbóta-
starfsemi sína fyrir alvöru, þá beittu andstæðingar
lians, sem einkum voru úr auðmannastéttinni, sér ó-
spart fyrir því að fá dómstólana til þess að dæma
gerðir forsetans ógi’ldar, af þvi að þær kæmu í bága
við stjórnarskrána. Efri deild þingsins var einnig á
bandi andstæðinga Roosevelts.
Nú hófst barátta Roosevelts við dómstólana. Það
má segja, að þeir beittu sér ekki eins og þeir kannske
liefðu getað, því að þeir óttuðust hið vaxandi fylg*
forsetans. Samt ógiltu þeir sum af umbótalögum
Roosevelts, en fleiri voru þó látin koma í framkvæmd.
(36)