Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1946, Page 112

Yfirstjúrn fræðstumálanna.
Á meðan landinu var stjórnað frá Danmörku, var
æðsta stjórn fræðslumálanna hérlendis hjá stiftsyfir-
völdunum, þ. e. amtmanni og biskupi. Að visu skiptu
stiftsyfirvöldin sér litið af öðrum skólum en latínu-
skólanum, prestaskólanum og læknaskólanum. Sveit-
arstjórnir og sýslustjórnir höfðu frekar afskipti af
barna- og unglingafræðslunni. Þegar stjórn íslands-
mála flyzt inn í landið 1904, verður ráðherrann að
sjálfsögðu æðsti maður kennslu- og skólamála, því
að stiftsyfirvöldin svo nefndu falla úr sögunni, og
hefur svo verið síðan.
Kennslumálaráðherrar hafa verið:
Hannes Hafstein, 1904—’09 og 1912—’ 14, Björn
Jónsson 1909—’ll; Kristján Jónsson 1911—’12; Sig-
urður Eggerz, 1914—’15 og 1922—’24; Einar Arnórs-
son 1915—-’17 og 1942—’44; Jón Magnússon 1917—
’22 og 1924—’26; Magnús Guðmundsson, 1926—’27;
Jónas Jónsson, 1927—'’32; Þorsteinn Briem, 1932—-
’34; Haraldur Guðmundsson, 1934—>’38; Hermann
Jónasson, 1938—’42; Björn Þórðarson, 1944, og
Brynjólfur Bjarnason síðan haustið 1944.
Árið 1906 var Jón Þórarinsson ráðinn umsjónar-
maður fræðslumála, en árið eftir var hann skipaður
fræðslumálastjóri, samkvæmt ákvæðum fræðslulag-
anna, sem þá voru samþykkt. Aðalhlutverk fræðslu-
málastjóra var — og er enn — að hafa á hendi um-
sjón og eftirlit með skólamálum landsins, sjá um að
gildandi lögum og fyrirmælum væri fylgt, safna
skýrslum um skólahald, undirbúa og athuga reglu-
gerðir, vera ráðunautur ráðherra um skólamál o. fl.
Jón Þórarinsson gegndi fræðslumálastjóraemb-
ættinu þar til hann lézt, 1926. Hann var gagnkunn-
ugur högum og háttum allra skólamála hérlendis,
enda hafði hann átt mikinn þátt í þróunarferli þeirra,
allt frá því er hann varð skólastjóri i Flensborg
(110)