Geislinn - 01.01.1930, Blaðsíða 3

GEISLINN
3
starfar árangurslaust pað er sjerstaklega á trú-
boðsakri kirkjunnar, sem sú stefnuskrá forsjón-
arinnar tekur að koma í ljós, sem fastráðin
hefir verið á síðustu árum. Margir nýir háskólar
I Róm hafa stofnað nýjar lærdómsdeildir til að
ala upp hæfa postula til að flytja fagnaðarer-
indið í heimalöndum sínum, svo sem (sagði
páfi 23 des,) hinn nýi trúboðsskóli, nýi Lang-
barðalandsskólinn, rússneski háskólinn nýi há-
skólinn í Czechoslovakíu, og nýi prestaskólinn
i Ethiópíu. Og nú er verið að leggja hornstein-
ana að hinum nýja Ruthenín skóla, nýjum há-
skóla í Brasilíu og nýjum Vatikan-prestaskóla.
(4. jan. 1930)
Dó ekkert hefði gerst árið sem leið, nema
pað, að vald páfans hefir aukist, pá mundi öll-
um peim, sem rannsaka spádómana pykja pað
næsta pýðingarmikið.
Forsætisráðherra Breta, Ramsay MacDonald
heimsótti Hoover forseta Bandarikjanna sakir
heimsfriðarins yfirleitt og sjerstaklega taknrörk-
un vigbúnaðar á sjó. Dessi heimsókn er eins
dæmi í stjórnmálasögunni.
Enskir ráðherrar hafa ekki lagt pað í vanda
sinn að heimsækja Bandaríkjastjórn til pess að
ræða um meginframkvæmdir pjóðanna. Dessi
heimsókn MacDonalds sýndi alpjóð afstöðu
hans við friðarmálin í heiminum. Dað var
rökrjett framhald af hinum nafnkunna Kellogg-
Bríand sáttmála að útrýma öllum styrjöldum;
var sá sáttmáli undirritaður af leiðtogum stór-
pjóðanna 1928. Blöðin fluttu margt af pessurn
friðaráformum MacDonald. Vonir manna glædd-
ust; ráðagerðir MacDonalds póttu bera pess
vott fremur en nokkrar aðrar, að varanlegur
friður væri fram undan.
En meðan á pessum friðarræðum stóð bárust
ófriðarfregnir austan úr heimi, írá Rússlandi og
Kína út af ágreiningi peírra um járnbrautina í
Mansjúríu. Um hríð leit svo út sem
alt mundi komast í uppnám í Asíu,
en undir árslokin var mælt, að sam-
komulag hefði náðst milli aðilja um
pað deilumál. Dað pótti merkilegt,
að Stimson ráðherra, einn peirra
er ritaði undir Kellogg-samninginn,
hjelt pví fram, að pað væri skylda
að knýja ófriðarseggi pessa til að
leggja deilumál sitt í gerð, en skera eigi úr
pví með vopnum og valdi. Ritaði hann brjef
um pað efni í embættis nafni. En hann varð
pess brátt var, að hlutaðeigendur pyktust mjög
við petta, pótti pað vera að sletta sjer fram i
mál peirra og höfðu tillögur að engu.
Dessi atburður virðist sýna að pegar pjóðir
rennast á í bræði, pá muni pær skella skoll-
eyrum við áminningum valdhafa peirrra sem
ritað hafa undir Kelloggs-sáttmálann og vísa
peim heim til sín aftur.
En fyrst vjer erum farnir að tala um styrj-
aldir, pá liggur beint við að vekja athygli á
tveimur stjórnmálamönnum, sem dóu á árinu
1929 og mjög komu við styrjaldarsöguna. Dað
voru peir Foch og Clemeucau. Detta er pög-
ull vottur um hina hröðu rás tímans. Mörg-
um virðist sem heimsstyrjöldin sje pegar úr
sögunni, og pau ár, sem síðan eru liðin, sjeu
pegar orðin nægilega mörg til að -bera marga
pá rnenn til moldar, sem mest voru við ófrið-
inn riðnir,
Sú sjálfsforræðisprá pjóðanna, sem varð svo
rik að heimsstyrjöldinni lokinni, og siðan hefir
verið uppspretta vaxandi óróa, kom greinilega
í ljós á liðnu ári. í Palestínu urðu óeirðir
miklar og áttu pær i raun rjettri til Araba rót
sína að rekja, af pví að peir hefðu orðið að
hrökklast undan Qyðingum, er streymdu svo
hraðfara inn I landið, en landið ættu peir einir
að lögum og rjetti, en Gyðingar ekki, alt gjörðist
petta undir vernd Englendinga. Undan pessu
höfðu peir möglað í hljóði um hríð. En svo
giörðist óhappa atburðurinn mikli undir„Grát-
múrnum“, svo nefnda í Jerúsalem, sem varð
eins og neisti til að kveikja hið grimmasta
pjóðahatur, milli Gyðinga og Araba.
Nú er eítir að vita, hvað pessi upppot benda
á í raun og veru, að pví er snertir óróa og
yfirgang Araba og Tyrkja í fram-
tíðinni, og annara Múhameðinga,
pað er erfitt að spá nokkru um pað,
pað Iátum vjer öðrum eftir. En samt
getum vjer með vissu látið pann
grun I ljós, að slík ofbeldisverk,
sem framin voru í Palestínu á liðnu
ári, sýnir pað, hve fljótt og hæg-
lega getur að pvi rekið að mikill