Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 97

95
Miklar Jón vorn Sigurðsson
sérhver fullnægð þjóðarvon.
(St. G. St.).
Jón Sigurðsson bjó lengst æfi sinnar í fjarlægu laiuli. Atti
hann sér nokkrar rætur heima á íslandi?
Barnaleg spurning. Jón Sigurðsson var að vísu ckki
gróinn við torfuna á sama hátt og grös jarðar. En þó er
skyldleikinn auðsær hverjum þeim, sem sér líkingu þess,
sem er andlegt, og þess, sem er hlutrænt. Enginn hefur
borið sannari ást til íslands og alls, sem íslenskt er, en
Jón Sigurðsson. Um þá ást talaði hann að vísu ekki svo
ofur-margt. En hann sýndi hana með þrotlausri baráttu
langa æfi. í þeirri baráttu lagði hann alt í söiurnar og alt
í hættu, sem maður getur í hættu lagt. Allir draumar, allar
óskir hans hnigu þungum straumi að einum ósi: að vinna
íslandi senr mest gagn. Tréð mundi ekki geta svarað nema
einu um það, hvers vegna það vex upp af rót sinni: Eg
get ekki annað. Slíkt mundi líka hafa orðið svar Jóns Sig-
urðssonar við því, hversvegna hann berðist slíkri bar-
áttu fyrir land sitt og þjóð. Svo bundinn var hann íslandi,
svo gróinn íslendingum. Og öll var barátta hans í fylsta
samræmi við sögu þjóðarinnar og baráttu á liðnum öld-
um, og þó jafnframt í samræmi við þann tíma, sem var að
líða. Og það var sem allar þrár og draumar þjóðarinnar
mættust hjá honum einum. Hannes Hafstein lýsir því á
þessa lund: »Fætur djúpt í fortíð stóðu, fast í samtíð herð-
ar óðu, fránar sjónir framtíð glóðu«. Það er smáatriði að
Jón Sigurðsson var fulltrúi fyrir átthaga sína á þingi
þjóðarinnar. Rætur hans stóðu um alt ísland.
Ekki verður hjá því komist, að bregða upp raunamynd-
um rótleysisins, til þess að efnið skýrist. Eins og kunn-
ugt er, fékk ísland heimastjórn 1903 nieð þeim kjörum,
að ráðherrann íslenski varð að flytja mál landsins fyrir
konungi í ríkisráðinu danska. Þá reis hér upp nýr stjórn-