Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1928, Blaðsíða 101

99
flestir öreigar á þá grein, að þeir eiga ekkert, sem þeim
þykir svo vænt um, að þeir vilji lielga því líf sitt og krafta.
Því taka þeir ekki trygð við neitt, en reyna að hlaupa eft-
ir því, sem þeir halda að sé best í svipinn, en elta jafnan
hrævaelda og mýraljós. Og því láta þeir rekast á látlaus-
um flótta undan erfiðleikum og alvöru lífsins. Þeir reyna
að skjótast undan órjúfandi lögum þess, eða að minsta
kosti fela þau fyrir sér, því að þeim finst þeir ekki geta
staðið augliti til auglits við þau. En í stað þess reyna þeir
stundum — í virðingarleysi fyrir öllu og öllum — að sjá
það, sem þeim er annars viðkvæmast í einhverju skringi-
Ijósi, og byggja sér hlátraheim úr brotum sínum. Það,
sem best er og dýpst í upplagi þeirra, kalla þeir aldrei
fram, af því að það kostar baráttu og sársauka. Þeir
kjósa heldur að fara í annara föt eins og til að kasta
grímu yfir sjálfa sig, herma eftir, lcika í stað þess að lifa.
Og í stað þess að finna sjálfa sig og reyna að auka
þroska sinn, eru þeir altaf að týna sjálfum sér og visna.
líkt og grasið, sem losnar af rót sinni.
Þó að þetta sé mál, sem mestu skiftir hvern einstakan
mann, verður líka að líta á það frá sjónarhól, þar sem sér
yfir heila þjóð og enda alla menningu, til þess að það
standi í fullri birtu. Hér verður þó ekki dirfst að ná nema
litlum glampa af slíku Ijósi. Því hafa vitrir menn og góðir
veitt athygli, að í sumum stéttum þjóðfélaganna renna sí-
felt upp traustir og heilbrigðír ættmeiðir, en í öðrum stétt-
um hættir ættineiðunum mjög við hrörnun. Þannig koma
altaf frá bændastéttinni hraustir og tápmiklir menn, sem
veita hinum stéttunum hraust blóð. Svipað átti sér stað
um hina félagsbundnu iðnaðarmenn fornaldar og miðald-
ar, sem urðu starfi sínu og umhverfi svo samgrónir. Við
erum svo kunnug íslensku sveitalífi, að við getum gert okk-
ur ljósa grein fyrir, í hverju styrkur þess er fólginn. Þar
tekur sonur við starfi föður, dóttir við starfi móður. Þá
7*
L