Ægir - 01.11.2002, Blaðsíða 47

47
F I S K I R A N N S Ó K N I R
t.d. humar- og rækjuveiðum og
netaveiðum eins og fyrr er getið.
Honum er jafnan hent fyrir borð
aftur og því ekki um neina nýt-
ingu að ræða, eða í það minnsta
er hún í lágmarki. Eitt af mark-
miðum þessarar rannsóknar var að
meta hlutfall nýtanlegra gadda-
krabba sem fást sem aukaafli við
humarveiðar. Gögnum um
gaddakrabba var safnað árin
1994-2000 í leiðöngrum Haf-
rannsóknastofnunarinnar sem
farnir eru árlega í maí til humar-
rannsókna við suðvestur- og suð-
urströndina (frá Lónsdýpi og vest-
ur í Jökuldýpi). Allur gadda-
krabbi sem veiddist var mældur á
skjaldarbreidd, þyngdarmældur
og kyngreindur. Alls veiddust
1872 gaddakrabbar á þessum sjö
árum sem rannsóknir hafa farið
fram eða 1381 hængar og 491
hrygnur. Veiðisvæðunum var
skipt í þrennt eða Vestursvæði,
Miðsvæði og Austursvæði. Nýt-
anleg stærð gaddakrabbans mið-
ast við 600 grömm, þ.e. að
gaddakrabbi þyngri en 600 g
þótti nýtanlegur. Hængarnir voru
að meðaltali stærri og þyngri en
hrygnurnar og mældust á lengd-
arbilinu 56-105 mm, en hrygnur
á bilinu 51-90 mm. Stærsti
hængurinn mældist 122 mm, en
stærsta hrygnan 110 mm. Skjald-
arbreidd hrygna mældist sjaldan
meiri en 100 mm. Þyngd þeirra
var mest á bilinu 100-500
grömm og þyngsta hrygnan var
828 g, en sú léttasta var 20 g.
Hængarnir voru á þyngdarbilinu
100-800 g, sá þyngsti var 1371 g
og sá léttasti 11 g.
Dreifing krabbans var mismun-
andi eftir svæðum og fékkst t.d.
mest 31 krabbi í einu hali, en
sjaldnast veiddust yfir 20 krabbar
í togi. Einnig var munur á veiði
hrygna og hænga og yfirleitt
fékkst meir af hængum. Hlutfall
hrygna með egg var einnig
breytilegt eftir árum og var t.d.
engin hrygna með egg árin 1997-
2000. Mest var hlutfall hrygna í
veiðinni árið 1999 eða 30% en
hin árin var hlutfallið á bilinu
12-20%.
Nýtanleiki krabbanna eftir
stærð var kannaður og kom í ljós
að 14% krabbanna eða 267 stk.
náðu nýtanlegri þyngd (600
grömm) og var megnið hængar
eða 97%. Ef skoðað er hversu
mikið reyndist nýtanlegt á hverju
ári kemur í ljós að hlutfallið er í
kringum 10-18%. Árið 1997
sker sig úr hvað þetta varðar en
þá var hlutfallið 25%. Í rannsókn
frá Austur-Grænlandi eru nýting-
artölur mun hærri eða 37%.
Stærstu tröllakrabbarnir
allt að 2 kg að þyngd
Tröllkrabbi (Chaceon affinis) er
stærstur þeirra krabba sem lifa í
sjónum við Ísland eins og fyrr
segir og minnst er vitað um hér
við land og þótt víðar væri leitað
fanga. Hann finnst yfirleitt á
miklu dýpi eða allt niður á 2-300
faðma. Hann finnst djúpt undan
suður- og suðausturströnd Íslands
í Háfadjúpi, Skeiðarárdjúpi,
Breiðamerkurdjúpi, Hornafjarð-
ardjúpi og Lónsdjúpi og hefur að-
allega fengist í humartroll og nú
síðar í skötuselsnet. Tröllkrabbi
finnst einnig suður af Rockall,
við Azoreyjar og víðar um heim.
Hængarnir eru að venju töluvert
stærri en hrygnur og getur
skjaldarlengd hængsins farið upp
í 150 mm en breidd hans 170 -
180 mm. Að framan er skjaldar-
röndin sett fimm tönnum hvor-
um megin við skjaldarnefið og er
því góð tegundagreining. Stærstu
krabbarnir geta verið um 2 kg að
þyngd. Mökun, hrygning, frjógv-
un, klak og skelskipti samfara
lirfustigum á sér stað með svipuð-
um hætti og hjá frændum þeirra
sem áður hefur verið minnst á.
Heimildir:
Christiansen Marit E. 1969. Bestemmel-
sestabell over Crustacea
Decapoda. Universitetsforslaget Oslo-
Bergen-Tromsö.
Hufthammer,M.K. 1996. Utbreiing,
mengde. bestandsstruktur, reproduksjon
og ernæring hos trollkrabbe (Lithodes
maja). Hovedfagsoppgave i
marinbiologi,Universitetet i Bergen
IFM. 53p
Sólmundur Tr. Einarsson. 1976. Tvær
nýjar krabbategundir (Decapoda) við
Ísland. Náttúrufræðingurinn, 46,37-39.
Sólmundur Tr. Einarsson.1996. Nokkrar
krabbategundir við Ísland. Lífríki sjávar.
Námsgagnastofnun-Hafrannsóknastofn-
un. 9 s.
Squires Hubert J. 1990. Decapod
Crustacea of the Atlantic coast of
Canada. Canadian Bullitin of Fisheries
and Aquatic Sciences 221.
Woll A.K.1995. Forsök med garn og
teiner ved Öst-Grönland 1995.
Möreforskningrapport.Ålesund. 151.