Ægir - 01.05.2002, Blaðsíða 28

28
Æ G I S V I Ð TA L I Ð
verkefni sem sextán fyrirtæki tóku þátt í fyrir fáein-
um árum. Að ári liðnu voru ekki nema sjö eftir.“
Rannsóknarstyrkir mikilvægir
fjárhagslega sem faglega
Sértekjur Rf geta því sveiflast í takt við ástand fiski-
stofnanna, markaðsverð erlendis eða hvað eina sem
áhrif hefur á fjölda og rekstrarumhverfi þeirra fyrir-
tækja sem starfa við vinnslu og markaðssetningu
sjávarafurða sem og eftirspurn þeirra eftir þjónustu
rannsóknarstofnunarinnar. En fleira kemur við sögu.
„Rannsóknarstyrkir eru veigamikill þáttur í sértekj-
unum og er helsta uppspretta þeirra hjá okkur er
Rannís (Rannsóknaráð Íslands) auk norrænna og evr-
ópskra rannsóknasjóða. Þessar tekjur geta einnig
sveiflast verulega á milli ára. Á hinn bóginn eru
rannsóknir að verða sífellt alþjóðlegri í eðli sínu.
Styrkjaumsóknum fylgja því almennt séð erlend
samskipti við aðrar rannsóknastofnanir og þetta starf
því ekki síður faglega mikilvægt fyrir okkur en fjár-
hagslega.“
Stofnun í kreppu?
Tíð forstjóraskipti hjá Rf hafa vakið umræðu, auk
þess sem rannsóknastofnunin hefur glímt við
nokkurn rekstrarhalla undanfarin tvö ár. Er Rf stofn-
un í kreppu? „Nei, en vitaskuld getum við upplifað
slæma tíma jafnt sem góða, eins og allir aðrir. Mér
sýnist að fjárhagslega hafi helst kreppt að okkur hvað
öflun sértekna varðar, en gengisþróun var til skamms
tíma afar óhagstæð útflutningsatvinnuvegunum.
Jafnframt sveiflast tekjur okkar af rannsóknastyrkj-
um til af augljósum ástæðum. Hér er ekkert á ferð-
inni sem þessi öfluga stofnun ræður ekki við.“
Hvað forstjóraskiptin varðar, segir Sjöfn að þar sem
Grímur Valdimarsson, fráfarandi forstjóri, hafi verið
í launalausu leyfi undanfarin ár, sem yfirmaður fisk-
iðnaðardeildar Matvæla- og landbúnaðarstofnunar
Sameinuðu þjóðanna - FAO, hafi myndast ákveðin
biðstaða, sem leyst var með tímabundnum ráðning-
um í starf forstjóra. Það var svo ekki fyrr en á fyrri
hluta ársins að Grímur tók ákvörðun um að snúa
ekki aftur til síns gamla starfs.
Ekki eins sýnileg og æskilegt væri
Enn er ótalið eitt mikilvægt verksvið Rf, sem er ráð-
gjafarhlutverk rannsóknarstofnunarinnar gagnvart
stjórnvöldum og snýr aðallega að alþjóðlegum og
fjölþjóðlegum vettvangi. „Reglugerðir og tilskipanir
ESB verða sífellt fyrirferðarmeiri. Margir muna ef-
laust eftir tilskipun um díoxínmörk í fiskimjöli og
þá baráttu sem íslensk stjórnvöld háðu í því sam-
bandi. Nauðsynlegar rannsóknar, þ.á m. mælingar
koma iðulega í okkar hlut. Þessi þáttur í starfsemi
okkar er hins vegar ekki mjög sýnilegur, frekar en
önnur veigamikil starfssvið, s.s. samstarf okkar við
einstök fyrirtæki við margs konar vöruþróun. Ástæð-
an er aðallega sú, að við erum bundin trúnaði varð-
andi mörg af okkar bestu verkefnum, þar sem um
matvöru á hörðum samkeppnismarkaði er að ræða,“
segir dr. Sjöfn Sigurgísladóttir.
Starfsemi Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins er í
aðalatriðum fjórþætt. Í fyrsta lagi má nefna hag-
nýtar rannsóknir á sviði úrvinnslu sjávarfangs, í
öðru lagi þróunarverkefni í samvinnu við fiskiðn-
aðinn, í þriðja lagi beina ráðgjöf til fyrirtækja og í
fjórða lagi þjónustumælingar, sem snúa að mæl-
ingum á próteini, fitu í fiskmjöli og örverum í
fóðri, svo að dæmi séu nefnd.
Auk höfuðstöðvanna í Reykjavík eru rekin útibú
í Vestmannaeyjum, á Ísafirði, Akureyri og í Nes-
kaupsstað.
Sem dæmi um nokkur af mörgum áhugaverðum
verkefnum Rf má nefna samstarfsverkefni við ís-
lensk fyrirtæki um verkun hrogna, þróun á fisk-
sósu úr loðnu og rannsóknir á þráavörn í loðnu-
mjöli. Þá hefur Rf jafnframt afar sérhæfða þjónustu
í boði, s.s. öflugt skynmat. Við það starfar sérþjálf-
að starfsfólk sem „smakkar“ vöruna til varðandi
geymsluþol og áhrif geymslu- og pökkunaraðferða
á gæði hennar.
Rannsóknastofa fiskiðnaðarins var stofnuð árið
1933. Á undanförnum árum hefur hlutur sértekna
í rekstri stofnunarinnar farið vaxandi og nema þær
nú um og yfir sextíu prósent af helmingi rekstrar-
kostnaði.
Starfsemi um allt land
„Þegar allt kemur til alls erum við ekki einungis uppspretta
nýrrar hagnýtrar þekkingar, heldur einnig „dreifingarmiðstöð“ á
þekkingu.“