Símablaðið - 01.01.1940, Qupperneq 46

30
S 1 M A B L A Ð I Ð
SVEITASÍMAR.
i.
Árið 1890 var
fyrsta símalína Is-
lands lögð. Það var
einþætt talsíma-
lína milli Reykja-
víkur og Hafnar-
fjarðar. Árið eftir
hófst forsaga
Landssímans.
Á Alþingi 1891, í neðri deild, báru
þingmennirnir Skúli Thoroddsen og
Jens Pálsson fram tvær tillögur varð-
andi síma.
Önnur tillagan var þess efnis, að
skora á ráðgjafa íslands að leg'gja fyr-
ir næsta Alþingi 1893 sundurliðaða
áætlun, samda af verkfræðingi, um
kostnað við lagningu „málþráða“ með
Iiæfilega mörgum málþráðastöðum
milli Reykjavíkur og ísafjarðar, milli
Reykjavíkur og' Akureyrar og milli
Reykjavikur og Seyðisfjarðar.
Hin tillagan var þess efnis, að skora
á ráðgjafa, að hlutast til um, að leit-
að verði samninga við erlend ríki um
lagningu „fréttaþráðar“ til íslands.
Enn er orðið sími ekki til, en hug-
myndin er samt þroskuð. íslendinga
langaði, að tengja land sitt umheim-
inum, með „fréttaþræði“ og þeir skildu
hve mikil áhrif það myndi hafa á
alla verzlun og stjórnarstörf. Eins
langaði landsmenn að galdra með
þessum nýja „málþræði“ fjarlægðirn-
ar innanlands burtu. —
Tillagan um „fréttaþráðinn“, þ. e.
ritsímasambandið, náði samþykki, —
en talsímatillagan var feld. „Til eru
fræ, er fengu þennan dóm“ o. s. frv.
— Síðan liðu mörg ár. Sambærileg
tilsimatillaga kom aldrei fram. Um
það mál var lítið talað og ekkert deilt.
Um ritsímasambandið gegnir aftur
öðru máli. Áður en lauk, var mikið
um það rifist. Það varð stórmál, og
bæði pólitískt — og' dramatískt. —
„Bændafundurinn“ i júlilok 1905 var
síðasta fjörbrot 19. aldarinnar, gamla
tímans. Síminn var aldamótamál. —
Lausn símamálsins hafði gagnger og
lioll áhif á þjóðlif Islendinga. En að
hann stýrði svo góðri lukku hingað
heim, er mikið því að þakka, á hvern
liátt símamálið leystist, að ritsíminn
og talsíminn urðu samferða.
Hannes Hafstein ráðlierra undirrit-
aði 1904 sanming við Stóra norræna
félagið, um að lagður yrði sæsími frá
Bretlaudseyjum um Færeyjar til Seyð-
isfjarðar, en frá landtökustað skyldi
svo liggja loftlína til Reykjavíkur.
Hin leiðin var ekki valin, sú, sem
H. Hafstein liafði sjálfur verið mjög
fylgjandi nokkru áður, að sæsíminn
vrði lagður til Reykjavíkur (eða ná-
grennis Rejrkjavíkur). Líka var loft-
samhandinu liafnað. En það var sú
leið, sem Einar Benediktsson skáld,
umboðsmaður Marconifélagsins í
London, liafði hent á (1902) og mörg-
um leist hesta leiðin.
Teningunum var kastað. Sú leiðin,
sem mest og best stuðlaði að fram-
gangi talsímamálsins, varð fyrir val-
inu. Stóra norræna félagið liafði á sín-
um tíma sjálft stung'ið upp á þvi að
sæsíminn vrði aðeins lagður til Aust-
urlands, en ekki til Reykjavíkur og
félagið liafði þá boðist til að styðja
loftlínulagninguna með 300.000 króna
framlagi. Nú varð þetta að samning-
um.