Framsóknarblaðið - 06.03.1946, Page 1

RAHtOKNARBlAOID
tJttfefandl: Framsókxuurflokknrixui í VeatntBBatyfin
9- árgangur-
Vestmannaeyjum, 6. marz 194(1
4. tölublað
Heildsalamálin
Nýlega hafa fjórir heildsalar verið dæmdir fyrir
brot á gjaldeyris- og verðlagslögunum.
Þeir verða að greiða 235 þúsund króna sekt, og
endurgreiða 420 þúsund króna ólöglegan gróða.
Meginhlud allrar inntlutnings
verzlunar íslendinga er í hönd-
utn fjölmennrar heildsalastéttar.
Á fyrstu árum stríðsins hljóp mik
ill ofvöxtur í heildsalastéttina.
Enda var ekki til lítils að vinna,
því að á fáum mánuðum eða
jafnvel vikum, gat heildsaii
á lítilli vörusendingu af glysvör-
um og gagnslausu drasli — sem
ieyfður var útfíutningur á úr ó-
friðarlöndunum — grætt tugi og
hundruð þúsunda. Voru þá fjöl-
margir, sem aldrei hafði dreymt
um að verða heildsalar „löggilt-
ir“ af því opinbera til þess að
annast þessi trúnaðarstörf, sem
öll þjóðin á mikið undir, að séu
rækt af samvizkusemi og fullum
heiðarleik. Ýnlsir, eins og t. d.
Jóhann Jósefsson, urðu meðeig-
endúr í fieiri en einu heildsölu-
fyrirtæki. Var það í sjálfu sér eðli
legt með Jóhann, því að hann
hefur um fjölda ára stundað
kaupsýslu með forsjálni. En þeg-
ar landlæknirinn, Vilmundur
Jónsson, fór að stofna slíkt fyrir-
tæki, urðu margir dálítið undr-
andi, sérstaklega af því að þetta
fyrirtæki var ekki miðað við inn-
kaup til spítala eða lækna. Og
meira að segja ekki svo fáir kom-
múnistar, sem hafa ofsalega p-
beit á allri fjársöfnun og háum
tekjum, féllu fyrir freistingunni,
sérstaklega þeir, sem voru kornn-
h' uppá það, að ná sér t auka-
tekjur með því að hala svolitlar
pvósentur af vinnulaunum þeirra
manna, scm seldu vinnu sína setu
liði því, sem í landinu dvaldi. Þó
voru þeir ekki fleiri en það, að
kommúnistaflokkurinn taldi sig
berjast. á móti „heildsalaklík-
unni“, og léti það verða siu
fyrsta yerk, ef liann kæmist til
valda, að ,,skera“ þessa heil<Jsa\a
niður. Þráti fyrir þessar yfirfýs-
ingar, gat Þjóðviljinn skýrt frá
því nýverið, að gróði heildsal-
anna árið 1945 af innflutningi
þess árs, væri yfir 50 milljónir.
Nú hefðu flestir haldið, að svona
mikill gróði væri nægilegt lifi-
brauð fyrir þessa stétt manna.
En svo er nú ekki, heldur hafa
þeir notað þessa trúnaðarað-
stöðu sína til jress að ná sér í
laglegan aukaskilding á kostnað
borgara landsins, sem vörurnar
kaupa. Og það í gjaldeyri, sem
er líklegur til Jjess að verða í
fullu gildi, J)ó að íslenzka krón-
an verði með aðgerðum — eða
aðgerðarleysi — ríkisstjórnarinn-
ar gerð verðlaus; sem sagt í doll-
urum. Aðferðin er ósköp ein-
föld: Þaö, sem þessir herrar jxilt-
ust kaupa fyrir 100 dollara
greiddu þeir ekki nema 75 eða
50 dollara fyrir, og lögðu svo mis-
muniiin inn á sinn reikning í
Bandaríkjunum. Þar er þessi
fúlga á fríum sjó, og ekki nein
ástæða til að óttast, að skattayf-
irvöld landsins séu að plokka af
þessu t hinn síveltandi ríkissjóð.
Fyrir utan þessa fínu aðstöðu
með dollaraiia varð gróðinn allt
að því tvöfaldur fyrir hina
leyfðu álagningu, sem var því
meiri, sem varan var dýrari í
innkaupi.
Þessi verzlunarmáti gekk nú
eins og í sögu jrar til s. 1. vor, að
tollgæzlan í Reykjavík tók eftir
úrum og skrautvörum, sem kaup
menn Reykjavíkur skreyttu með
glugga sína. Við rannsókn kom
í ljós, að vörur þessar höfðu ver-
ið fluttar inn án lögboðinna
pappíra af einu fyrirtæki Jó-
hanns Jósefssonar, sem heitir S.
Árnason & Co„ því aldrei er mað
urinn fyrir það, að vera að flagga
nafni sínu að óþörfu.
Hafð’i dótið verið flutt. inn
tneð skipi, sem j[óhann ()g fleiri
höfðu látið smíða í Halifax á
>
vegum Nýbyggingarráðs, og hét
Haukur, rneðan Jxtð flaut, sem
var ekki mjög lengi, því að það
sökk í sumarblíðunni i fyæstu
för sinni til Englands. Ýmislegt
íleira koma í ljós í sambandi við
vörur til þessa fyrirtækis, meðal
annars fundust í tunnu einni,
sem hafði vörur að geyma, fakt-
úrur með frumverði varanna,
sem eins og áður er lýst, voru
allmikið ódýrari í innkaupi en
á reikningum þeim, sem sýndir
voru tollyfirvöldunum. — Út af
þessu kærði verðlagsstjóri S.
Árnason &: Co„ og um sama leyti
annað Jaekkt fyrirtæki, Ó. John-
son Sc Kaaber. Þó hafði aðaleig-
andi þess fyrirtækis nýlega sýnt
af sér þá rausn, að gefa setustofu
húsgögn í nýja Stúdentaheimil-
ið í Reykjavík, og fengið maklegt
lof í Mogganum.
Búazt: hefði mátt við, að hin
röggsama nýsköpunarstjórn hefði
brugðið fljótt við un,dir kjörorð-
inu „upprætum hneykslið hvar
sem það finnst“, en svo var ekki.
S. Árnason & Co. fekk faktúrur
sínar sem óvart lentu hjá toll-
inum, lánaðar, og svo voru þær
í misgáningi sendar til Ameríku
í flugvél. Annar aðaleigandi, Ó.
Johnson & Kaaber, Arent Claes-
sen, var um þetta leyti valinn af
ríkisstjórriinni sem sendimaður
heririar í viðskiptaerindum til
þess að semja við Svía um vöru-
kaup. — Reyndist þetta njesta
happaferð fyrir þessa fjölskyldu,
J)ví að mannirium tókst að fá
einkaumboð handa syni sínum á
raftækjum frá einu bezta raf-
magnsfirma í Svíjyjóð, enda stofn
aði sonurinn strax eftir heim-
. komu föðurins, nýja heildsölu
með slíkar vörur.
Leið nú langur tími, sem ekk-
ert gerðist, í sambandi við kærur
verðlagsstjóra, en kærurnar til-
kynntar í blöðum og útvarpi, svo
að aðilar beggja megin hafs gætu
vitað á hverju væri von, og lát-
ið reikninga, nýja eða gamla,
fljúga milli sín. Öðruvísi mér áð-
ur brá, þegar Jón ívarsson var
kærður fyrir að útvega Hornfirð-
ingum kol á Norðfirði, þegar
kolalaust var í Hornafirði, og
selja j)au undir kostnaðarverði,
og selja kaífibætir frá Johnson
Siglufjarðarmálið
Hæstiréttur staðfestir
úrskurð fógetaréttar
Siglufjarðar í Kaupfé-
lagsmólinu.
Þóroddur og félogar dæmdir til
greiðslu mólskostnaðar í bóðum
réttum.
Eins og frá var skýrt í síðasta
blaði fengu umboðsmenn kom-
múnista málinu frestað, er það
átti að koma fyrir í hæstarétti
um miðjan janúar, þar til dag-
inn eftir kosningarnar 28. jan.
Hefur hæstiréttur nýlega kveð
ið upp dóm í málinu, og er hann
á þá leið, að úrskurður fógeta-
réttar Siglufjarðar er staðfestur
að öllu leyti, og Þóroddur og
félagar hans dæmdir til greiðslu
2 þúsund króna málskostnaðar
fyrir hæstarétti.
Áður en þessi dómur hæsta-
réttar gekk, létu kommúnistar
skína í það, að hæstiréttur myndi
ógilda fógetaúrskurðinn, enda
hefði hann verið kveðinn upp
af nazista. Nú hefur orðið ann-
að upp á teningnum. Hefur öll
uppivöðslusetni og lögleysur
kommúnista í sambandi við
stjórnarkosninguna í kaupfélag-
inu í vor verið ógild dærnd af
hæstarétti. En J)ar með er ekki
sagan öll, J)ví að þessi úrslit skapa
grundvöll undir frekari málsókn-
ir i sambandi við störf hinnar
ólöglegu stjórnar um margra
vikna skeið. Lítur út fyrir, að
þær ráðleggingar Áka, að reka
trúnaöarmennina úr félaginu,
ætli að verða þeim kumpánum
dýr áður en líkur. Og lítill sómi
er það Vestmannaeyingum, að sá
maður, sem xhest hefur verið til
skaða og skammar íslenzkum
samvinnufélagsskap, Þóroddur
Guðmundsson, hefur setið árum
saman á Alþingi fyrir atkvæði
Vestmannaeyinga.
& Kaaber nokkrum aurum hærra
en lög, sem þá ekki voru korain
til framkvæmda, leyfðu. Þá var
nú fljótlega tilkynnt, hvað kæmi
Frh. á 3. síðu.