Freyr - 01.11.1966, Blaðsíða 45

FREYR
495
búnaðarháskólanám stuðlar allt að þvl að treysta
undirstöður þess tæknibúskapar, sem nú er einráður
á öllum búum, meira að segja líka þar, sem iðnaðar-
eða verzlunarmaður rekur smábýlibúskap á lítilli
jörð, sem konan og börnin hirða um að mestu, en
bóndinn sjálfur ekur til borgarinnar — ef til vill
50—70 km — á hverjum degi til þess að stunda at-
vinnu þar.
Auk skólanna eru svo námsskeið haldin, svo að
bændur geti fylgzt með öllu nýju, er gerist, og ekki
má gleyma blöðum og tímaritum, sem flytja boðskap
um gamalt og nýtt á sviði búnaðar og viðskiptaatriða
búskaparins, en viðskiptabúskapur er þar mikill eins
og við er að búast þar sem hann er mjög sérhæfður
orðinn.
I upphafi voru vinnubrögð frumstæð þar vestra
eins og annarsstaðar. Korni var sáð með höndunum,
plægt var með arði, uppskorið með sigð og þreskjað
með þúst eða skepnur látnar trampa kornið úr axinu.
En saga tækniþróunainnar var þar ör og varð fyrir-
mynd Evrópuþjóða að ýmsu leyti síðar. 75—100
manns afkastaði fyrr því, sem 12 manns gegna í dag
við hveitiræktun, í stað milljóna hrossa, sem áður
þurfti að hafa í þjónustu landbúnaðarins, eru nú
4,5 milljónir draga í notkun, og 75 milljónir ekra,
sem áður gáfu korn og annað fóður handa hestunum,
eru nú hveitiakrar, er gefa manneldisvöru. Hestöflin
fást nú úr olíum í stað fóðurvöru. Og svo er það
raforkan, en 98% bænda hafa hana og nota í miklum
mæli. Vélaorkan starfar dag og nótt og þreytist ekki.
Fjölbreyttur jarðargróður er ávöxtur bóndans af
starfi hans. Maísræktun er stórfelld, en einnig baðm-
ull, ávextir og svo margt og margt, en af korntegund-
um er hveitið næst maíznum og vissar aðrar tegund-
ir á síðari árum. Frá því að sáð er, til uppskerutíma
kornsins, eru 90—120 dagar. Hagkvæm nýting vél-
anna verður þá fyrst, er nægileg verkefni eru fyrir
þar. Þessvegna hefur sérhæfing búskapar bóndans
aukizt til þessa, enda eru vélar ríkjandi og ráðandi
hvar sem þeim verður að komið í starfi.
Afl þekkingarinnar hefur ef til vill orkað eins
miklu og afl vélanna. Með kynbótastarfi tegunda
jarðargróðurs augizt að miklum mun jafnframt og á
landið er borið á viðeigandi hátt, en 70.000 tegundir
jarðvegs hafa verið skrásettar í hinu víðlenda ríki —
eða ríkjum. A sama hátt hefur búféð verið bætt og
undirstrikað er hve geysilega þýðingu í því sambandi
hafi verið um að ræða eftir að gervifrjógvun kúnna
var komið á, að danskri fyrirmynd frá 1938. Erfða-
fræðin, efnafræðin, eðlisfræðin, áburðarfræðin, já
hver veit hve margar fræðigreinar hafa verið teknar
í þjónustu búskaparins og bóndans til þess að auka
afköstin og auðvelda hlutverkin og störfin. Þannig er
allsstaðar beitt þekkingu til samvinnu við náttúru-
öflin.
Enn eru þó til bændur, sem búa með „gamla lag-
inu“ og hagnýta ekki nútima gögn né nútíma þekk-
ingu. Búskapur þeirra er eftir því, langt á eftir tím-
anum í háttum og hagnýtum árangri.
Vísindi og þskking þróast og nýjar staðreyndir
eru stöðugt færðar til vegs og verks i starfi bóndans
í USA.
AU langur kafli bókarinnar fjallar um bændur og
búskap þeirra í hinum ýmsu hlutum hins víðlenda
ríkis og skal ekki hér greint frá þeim mismun á
búskaparaðstöðu og árangri, en fjarlægðir eru miklar
og náttúruleg skilyrði mjög misjöfn á hinum ýmsu
svæðum, og búskapurinn auðvitað eftir því.
Einn kaflinn fjallar um samtök bændanna, liags-
munasamtök og viðskiptasamtök, en þar er víða
unnið á samvinnugrundvelli en nokkuð einnig á öðr-
um félagssviðum, einkum í sölumálum. Það gefur að
skilja, að svo fjölþætt framleiðsla, sem um er að
ræða, í svo geysivíðlendu ríki, hefur ótal dyr opnar í
félagslegu framtaki, enda aðstaðan margbreytileg
eftir því hvort bændur eiga heima í Alaska, á austur-
strönd USA, í Kalíforníu eða úti á Havaii-eyjum,
lengst úti í Kyrrahafi. Það segir sig sjálft, að aðstaðan
er ólík og framleiðslan einnig, á rakri sjávarströnd
þar sem vatn er nóg, svo að hvers kyns grænmeti
vex nærri sjálfkrafa, eða á jöðrum eyðimarka þar
sem sauðfé og engar aðrar skepnur geta bjargað sér.
Svo eru það kornræktarsvæðin, baðmullarsvæðin,
ananasræktin á Havaii og allt annað: eðlileg sölusam-
tök er mynduð um hverja framleiðslu á hverju lands-
svæði og þarf ekki að vera um eiginlega samkeppni
að ræða þar sem fjarlægðir eru svo geypilegar.
Elzta bændafélag þar í ríki er talið vera Bústjórn-
arfélagið (Patrons of Husbandry) sem telur 8000.000
meðlimi, en Stéttarsamband bænda (National Farm-
ers Union) er næst elzt, stofnað 1902, hið fyrrnefnda
stofnað 1867.
Um nútímabóndann í USA er þar sagt, að hann
hafi um áraraðir framleitt matvöru handa þjóð sinni
og einnig til sölu og gjafa í 73 öðrum löndum. í heim-
sóknir til hans koma bændur og ferðamenn frá ótal
þjóðum til þess að sjá og skoða athafnir, og ríkis-
valdið styður að því, að aðrir kynnist aðferðum
bænda í USA. Matvæli, handa 40 milljónum svelt-
andi barna, hafi verið gefin til meira en 90 landa.
Það er framlag bænda í USA til þess að varðveita
frið í heiminum. Um 100 sendimenn, fagmenn í land-
búnaði, eru við sendiráð starfandi í öðrum löndum,
til þess að kynna heimaland sitt og nema annarra
aðferðir. Bóndinn í USA er reiðubúinn að vinna fyrir
velferð heimsins og leggur sitt framlag til hennar
með því að miðla af auðlegð sinni, en hana skapar
hann með elju og af þekkingu, með aðstoð vísind-
anna. Auðvitað á hann við vandamál að etja eins og
aðrir, en hann yfirstígur þau.
Með skýringum og orðalista er bókin 120 síður —
mjög læsilegt rit. G.