Alþýðublaðið - 24.12.1923, Page 5

Á L Þ Ý Ð U B ti A'íl I í>
>1*11 segir, að þetta sé ekki fórn!
Yeiztu ekki, að peningum og gim-
steinum var helt yflr fátækling-
ana, og allir . urðu auðugir og
ánægðir? Petta er dásamlegasta
fórnin, sem nokkur heflr hingað
til fært,< En mongúinn svaraði:
>Einu sinni bjó fátækur brahmíni
í borpi nokkru með konu sinni,
syni og tengdadóttur. Þau voru
öll fátæk og lifðu á ölmusu, sem
þau fengu fyrir predikanir og
fræðslu.
Hallæri varð í landinu í þrjú
ár, og bramhíninn leið nú meiri
skort en nokkru sinni áður. Síð-
ast hafði fjölskyldan soltið í flmm
daga, en á fimta degi kom brahm-
íninn heim með dálitið af bygg-
mjöli, sem hanri hafði verið svo
heppinn að flnna, og hann skifti
þessu í íjóra skamta, sinn handa
hverjum. Þau matbjuggu þetta, en
í því, að þau ætluðu að fara að
neyta þess, var barið að dyrum.
Brahmíninn opnaði, og úti var
gestur. í Indlandi er gesturinn
heilagur. Hann er guð, á’ meðan
hann er gestur, og þannig veiður
að þjóna honum. Brahmíninn fátæki
sagði því: >Gakk inn, herra; þú
eit velkominn.< Hann setti fyrir
gestinn sinn skerf af matnum, og
gesturinn át hann á svipstundu
og sagði: >Æj,' herra! Þú heflr
drepið mig. Ég hefl soltið í tíu
daga, og þessi biti heflr að eÍDS
ært upp í mér sult.< Éá sagði
konan við mann sinn: >Gefðu
honum minn skamt.< Ea hús-
bóndinn svaraði; >Það geri ég
ekki.< Konan sat við sinn keip og 1
sagði: >Hór er fátæklingur, og
það er skylda okkar húsráðanda
að seðja hann, og það er hús-
móðurskylda mín að gefa honum
minn skerf, þegar ég sé, að þú
getur ekki gefið honum meira.<
Siðan gaf hún gestinum skamtinn,
og hann lauk honum og kvaðst
enn þjást af hungri. Þá sagði son-
urinn: >Taktu minn skerf líka.
fað er skylda sonarins að hjálpa
iöður sínum til að standa við
akuldbindingar sínar.< Gesturinn
át skamtinn, en varð ekki saddur
að heldur. Bá gaf tengdadóttirin
honum sinn skerf í viðbót. Betta
nægði. Gesturinn lagði blessun
sína yflr þau og fór.
Sómu nótt dóu þau fjögur úr
hungri. Niður á gólflð höfðu sáld-
ast ofurlitlar mjöldiefjar, og þegar
Kirkj usmfðar
Sú spurning hlýtur ált af að
koma upp í huga þeirra, sem
ánnað hvort eru svo gæfusamir
að auðnast að sjá hinar glæsilegu
kirkjur, sem reistar voru á mið-
öldunum og einkum á blómatíma
húsasmíðalistarinnar gotnesku, sem
svo er kölluð, eða íær tóm 1il að
skoða vandlega góðar myndir af
þessum stórkostlegu listaverkum:
>Hvemig gátu menn fyrir 700
árum komið upp þessum meist-
aráverkum, sem ekki er unt að
fara fram úr að mikilfenglegri lisfc
á framfaratímum vorum?<
Svarið verður á þá leið, aö þær
séu byggðar í félagi að hugsun
jafnaðarmanna, enda þótt það hafl
að vísu ekki verið félagsskapar-
tilfinning jafnaðarstefnunnar, sem
ýtti undir menn þá, heldur eld-
móðut t.úarinnar.
Frakkland og einkum norður-
hluti þess er fæðingarstaður hús-
gei ðarlistarinnar gotnesku. Bar
mættust hin gríska húsagerðar-
list fornaldarinnar með hina skýru,
rökréttu drætti sína og hin trylda,
taumlausa, norræna nýsmíðalöngun.
fess vegna er gotneska húsa-
gerðarlistin hvort tveggja í senn
djarflega hásækin og samsvaran-
lega tíguleg, og dýrlegastar menjar
heflr hún eftir sig látið einmitt
við njarta Frakklands.
Þar risu á 12. öld upp mörg
húsgerðarmannvirki fyrir stór-
kostlega samvinnu húsagerðar-
verkamanna og listamanna, sem
öllum bjó í hlnn sami skapandi
andi, en samt náðu að setja sór-
stakan svip sinn hver um sig á
menjarnar, sem enn geyma starf-
semi þeirra í sýnilegri mynd.
ég velti mér upp úr þeím, varð
ég gyltur öðrum megin, eins og
þið getið séð. Síðan hafl óg farið
, um allan heiminn í þeirri von,
að ég fyndi aðra fórn á borð við
þessa. En ég hefi enga fundið.
Hvergi annars staðar heflr hin
hliðin á mér getað orðið gylt.
Éess vegna segi óg, að þetta só
ekki fórn.<
Jón Tharoddsen og
Pórbergur Þóröarson
þýddu.
miðaldania.
f*ví var líka fjölbreytnin mikil.
Samræmið, sem opinberast í
Mariu-hirlcjunni (Notre Dame)
í París1) er alvarlegt og næni
fornlegt, en í dómkirkjunni í
Amiens létt og glatt. í Chartres
er elnhver æflntýra-dýrð yfir kirkj-
unni, en fullkomnust þeirra allra
að fegurð var (og er jafnvel enn)
dómkirkjan í Beims. Á henni er
fegursti framstafn, sem í heimi
getur; rís hann upp yfir þrennum
viðum og háum dyraoddbogum,
prýddur hinum fegurstu myndum,
en í miðjunni teDgir alt saman
hinn stórkostlegi og skrautlegi
hringgluggi. Svo furðuleg er smíð
þessarar kirkju, að engin hinna
síðari kynslöða heflr verið vaxin
þeim vanda að Ijúka við turnana
tvo á framhliðinni, sem toppana
vantar á.
Til er gamalt sagnakvæði frá
árinu 1262, sem veitir ljósa hug-
mynd um, hversu umhorfs var á
smíðastöðvum slíkrar dómkirkju.
Til eru og aðrar heimildir um
þetta efni, en þeim má sleppa hér.
í kvæðinu frá 1262 er fyrst
sagt frá því, hversu Maríu-kirkjan
í Chartres brann áiið 1214. Á
sama stað var siðan reist hin
frœga Maríu-Icirlcja í Chartres.
Fólk þar átti sem sé dýrmætan
helgidóm til að reisá hús yfir.
Bað var ekki minna en serkur
Maríu meyjar. Bessu ágæta fati
var bjargað úr brennandi kirkj-
unni, og í gleði sinni yfir því, að
hinn heilagi serkur hafði bjargaBt
undan logunum, ákvað fólkið að
leggja alt á sig til þess að reisa
skrauthýsi, þar sem serkurinn yrði
geymdur svo sem sómdi íiærfati
jafn-máttugrar meyjar.
Betta fyrirtæki fólksins var þá
líka stutt af æðri völdum. Að
minsta kosti komust á gang sagnir
um það, að María mey táeki sjálf
óaýnilegan þátt í kirkjusmíðinni,
eins og hún líka lét kraftaverk
gerast þeim til góðs, er sóttu
heim hinn heilaga serk og vel að
merkja gáfu fé til hinnar nýju
kirkju.
Fjárins, er þurfti til að koma
1) Sjá mynd í Landafræðí Karls
Finnbogasonar.