Freyr - 15.01.1982, Qupperneq 46

Þór Guðjónsson
veiðimálastjóri
Laxveiðar á Norður-Atlantshafi
Laxveiðar á Noregshafi fara fram á tveimur svæðum, annars vegar norðan við 67.
breiddargráðu og hins vegar innan 200 mílna landhelgi Færeyja. Danir hófu laxveiðar með
línu á fyrrnefnda svæðinu 1965 og hafa veitt þar árlega síðan. Norðmenn, Svíar, Vestur-
Þjóðverjar og Færeyingar hafa tekið þátt í veiðinni, en þó ekki öll árin. Veiðin einstök ár
hefur verið mismikil. Hún komst mest upp í 946 tonn 1970, en hefur verið milli eitt og tvö
hundruð tonn nú síðustu árin. Veiðin fer fram í apríl og maí. Talið er að 80—85% af
laxinum, sem veiðist á þessu svæði, sé af norskum uppruna.
Laxveiöar á Færeyjasvæðinu
Laxveiðar við Færeyjar hófust
1968. Á árunum 1968—1972 var
meðalveiðin á ári 6,6 tonn, á árun-
um 1973—1978 var meðalárs-
veiðin 34,5 tonn, 1979 komst
veiðin upp í 194 tonn og 718 tonn
1980. Vitneskja liggur ekki fyrir
um veiðimagnið 1981, en talið er,
að það sé nálægt 1000 tonnum.
Laxveiðin á Færeyjasvæðinu jókst
þannig gífurlega á stuttum tíma
vegna lengingar árlegs veiðitíma,
en hann var nú síðast frá seint í
október til júníloka, vegna fjöig-
unar báta sem stunda veiðarnar,
svo og vegna góðs árangurs á
veiðieiningu á árinu 1979. Færey-
ingar voru einir um veiðarnar þar
til 1978 að Danir hófu veiðar á
Færeyjasvæðinu, fyrstu tvö árin
með tveimur bátum og síðan sex.
Laxveiðar á svæðinu eru háðar
leyfum, sem landsstjórn Færeyja
gefur út og er hámarksveiðimagn
hvers báts ákveðið í leyfinu. Mest
er leyft að veiða 35 tonn á bát.
Veiði Færeyinga frá janúarbyrj-
un til júníloka 1980 var 98.046
laxar, sem vógu 375.160 kg, og var
meðalþunginn 3,83 kg. innan fær-
eysku landhelginnar, norðan og
austan við eyjarnar, fengust
85.825 laxar eða 87,5% veiðinnar,
3701 lax eða 3,8% veiddust frá
67.—70. breiddargráðu og 8520
laxar eða 8,7% norðan við 70.
breiddargráðu. Veiðin var mest í
mars. Við veiðar samtímis voru frá
5 til 17 bátar, fæstir í janúar og
flestir í maí.
Laxgöngur og laxeldi
Laxveiðar í sjó á Færeyjasvæðinu
byggjast nær eingöngu á laxi upp-
runnum í ám í löndum við Norður-
Atlantshaf. Sjóurriði hrygnir og
elst upp í ám á Færeyjum, en lax
fyrirfannst þar ekki fyrir 1947, að
seiðum úr laxahrognum frá Elliða-
ánum var sleppt þar í ár. Stangar-
veiðimenn í Færeyjum keyptu
hrognin og fengu aftur augnhrogn
árið eftir. Smálaxagöngur komu
upp af þessum sleppingum. Síðan
þetta gerðist hefur kviðpoka-
seiðum verið sleppt flest árin í ár og
læki á eyjunum og sjógöngu-
seiðum nú síðustu árin og þá mest
1980 eða 4000 seiðum. Færeying-
ar hafa fengið styrk frá Norður-
landaráði til hafbeitartilrauna með
lax nú næstu fjögur árin. Ráðgera
þeir ýmsar framkvæmdir til undir-
búnings stóraukins fiskeldis á
næstu árum. Er í því sambandi við
ýmsa erfiðleika að stríða, þar sem
ár eru fáar og vatnslitlar og jarð-
hita er ekki að finna nema óveru-
legan í einni lind á Straumey. í
marslok (1981) var langt komið að
byggja nýja fiskeldisstöð við Áir á
Straumey og var þá byrjað að
fóðra 250 þúsund laxaseiði í göml-
um húsakynnum aflagðrar hval-
stöðvar og 50—60 þúsund stærri
seiði voru þar einnig í eldi. Auk
hafbeitar hafa Færeyingar mikinn
áhuga á að ala upp lax í sláturstærð
í netkvíum í sjó. Síðast liðið vor var
þegar byrjað að gera tilraunir með
netkvíaeldi á 5—6 stöðum á
eyjunum.
Upprunalönd laxins í Færeyja-
veiðununi
Vitneskju unt uppruna laxins sem
veiðist á Færeyjasvæðinu hefur
aðallega verið aflað með laxa-
merkingum, annars vegar með
merkingum á sjógönguseiðum í
86 — FREYR