Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 9

Tilraunastarfsemi og kynbœtur eru undirstaða farsællar þróunar í fiskeldi hér á landi.
Myndin sýnir startfóðrunar- og tilraunahús í Laxeldisstöð ríkisins. (Ljósm. Sumaríiði
Óskarsson).
slíkar stöðvar í eign stórfyrirtækja
einkum á suðvesturhluta landsins.
Nokkrar stöðvar hafa verið
byggðar sem eingöngu henta til
eldis á sumaröldum seiðum (1 gr).
Mikill markaður er fyrir sumar-
seiði víða um land og hlutfallslega
hagstæðara að framleiða þau mið-
að við fjárfestingu. Dæmi um slíka
stöð er eldisstöðin að Fossatúni í
Lundareykjadal. Fleiri stöðvar
gætu risið í nágrenni laxveiðiánna
á komandi árum, einkum þar sem
magn af köldu vatni og/eða jarð-
hita er takmarkað. Minni stöðvar
eru viðráðanleg fjárfesting og
rekstrareining fyrir bónda sem þó
verður að hafa verulega fagþekk-
ingu í fiskeldi. Rétt er að benda á,
að starfstími slíkrar stöðvar er að-
eins hluta úr árinu, frá nóvember
og fram í júní, en sá tími er oft
minna ásetinn hjá bændum en
sumartíminn.
Ef um nægilegt vatnsmagn er að
ræða, (ca 50 sekúndulítra af lind-
arvatni og 3—5 sekúndulítra af
90°C heitu vatni) borgar sig tví-
mælalaust að reisa stærri stöð og
stefna á gönguseiðaeldi eða eldi
stórseiða (500 gr.) fyrir kvíaeldi.
Svo stór stöð er frekar við hæfi
samtaka bænda, svo sem veiði- og
fiskræktarfélaga eða annarra fjár-
sterkra aðila. Starfslið stöðvarinn-
ar er 3—4 menn og verulegur
hagnaður getur orðið á starfsem-
inni ef vel gengur.
Starfsmenn þessarar eldisstöðv-
ar eru að mestu í fullu starfi, og
hér þarf að vera stöðvarstjóri með
reynslu og þekkingu ef vel á að
fara. Stöðin er í rekstri allt árið og
sumarið er mikill álagstími fyrir
starfsmenn. Bændur sem tækju
sér þetta fyrir hendur væru í fullu
starfi og gætu lítið sinnt öðrum
búskap.
Silungsseiði (urriði, bleikja)
hafa hingað til selst á mun lægra
verði heldur en laxaseiði. Því væri
Iíklegt að eigendur eldisstöðva
reyndu í lengstu lög að framleiða
lax og Iétu aðra framleiðslu sitja á
hakanum. Undantekning gætu
verið stöðvar sem ættu hagsmuna
að gæta á vatnasvæðum þar sem
sleppa þyrfti silungsseiðum í rækt-
unarskyni. Aukin eftirspurn eftir
silungsseiðum gæti hins vegar
hækkað verð þessara afurða nægi-
lega til að stöðvareigendur sæju
sér hag í að vera með þær á
boðstólum, einkum ef eftirspurnin
er örugg milli ára. Sveiflur í eftir-
spurn eftir laxaseiðum hafa oft
verið verulegt vandamál hér á
landi þó að hörgull hafi verið
undanfarin 4 ár.
Segja má að rekstraröryggi
þeirra stöðva, sem hér hefur verið
minnst á, sé allgott. Yfirleitt er
sjálfrennsli á köldu vatni og sjúk-
dómahætta virðist vera minni í
seiðaeldi heldur en framhaldseldi,
að því tilskildu að fagleg umsjón í
stöðinni sé góð.
Eldi á laxi í kexjiun á landi
Ef ala á lax í fulla stærð (4 kg) í
kerjum á landi krefst það veru-
legrar fjárfestingar í eldisbúnaði
og tækjum. Þar við bætist að
rekstrarkostnaður á stöðinni,
einkum í raforku og mögulega
hitaorku, er orðinn mikill í lok
eldistímanns. Af þessum sökum
þarf umsetningin í stöðinni að
vera mjög hröð til að lækka kostn-
að á framleitt kíló. Ýmislegt bend-
ir til þess, að stytta megi heildar-
eldisferilinn um eitt ár miðað við
hefðbundið norskt eldi, að því
tilskildu að jarðhiti sé nýttur til að
halda kjörhita á laxinum allan
eldistímann.
Það eldi sem hér um ræðir er
bundið við staði þar sem hægt er
að fá verulega orku til upphitunar
Freyr 49