Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 13

Ami Helgason, fiskifræðingur,
Veiðimálastofnun
Aðferðir í laxeldi og helstu
forsendur
1. Inngangur
Áhugi á laxeldi hefurfarið vaxandi hér á landi undanfarið, og eru margir bjartsýnir á að
þar sé atvinnugrein, sem íslendingar gœtu verulega látið að sér kveða í.
Þennan aukna áhuga má líklega
mest þakka miklum umsvifum í
laxeldi í Noregi á síðustu árum.
Þar hefur verið unnið markvisst
að því í 10—15 ár að byggja upp
kvíaeldi á laxi, og hefur náðst sá
árangur, að ársframleiðsla Norð-
manna er komin yfir 30.000 tonn á
ári (1985), og stefnir enn hærra.
Hér á landi hefur þróun í laxeldi
verið hæg þar til fyrir örfáum
árum. Seiðaeldi hefur að vísu ver-
ið stundað um langt árabil, en nær
eingöngu í þeim tilgangi að ala
seiði til sleppingar í ár og vötn.
Hafbeit hefur einnig verið stund-
uð frá nokkrum stöðum í landinu
og fáeinir hafa verið með matfisk-
eldi á laxi. Heildarframleiðslan á
árinu 1985 var um 820.000 göngu-
seiði, 90 tonn af laxi úr eldi og tæp
60 tonn úr hafbeit.
Á síðustu þrem árum hafa orðið
miklar breytingar í íslensku fisk-
eldi. Frá 1984 hefur eldisstöðvum
fjölgað úr 40 í 102, og enn fleiri
eiga eftir að bætast við á næstu
misserum.
Þegar ný atvinnugrein byggist
upp jafnhratt og orðið hefur í
fiskeldi hér á landi, er óhjákvæmi-
legt að því fylgi vandkvæði. Laga-
leg staða fiskeldis er óljós, og það
rúmast illa innan þess ramma sem
hefðbundnum atvinnuvegum er
búinn. Það hefur m.a. haft í för
með sér erfiðleika í að fá fyrir-
greiðslu af ýmsu tagi við að koma
upp eldisfyrirtækjum. Skortur á
menntuðu og hæfu eldisfólki til að
standa að og reka eldisstöðvar
hefur verið áberandi. Síðast en
ekki síst hafa ekki gefist færi á að
sannreyna ýmsa mikilvæga grund-
vallarþætti í eldisferlum með til-
raunum. Fjölmargar eldisstöðvar
hafa því hafið rekstur með lítt
reyndum aðferðum, reynslulitlu
starfsliði og óvissu um fyrir-
greiðslu á meðan reksturinn er að
komast á legg.
í grein þessari er gefið stutt
yfirlit yfir helstu eldisferla, sem
beitt er í laxeldi. Ekki er fjallað
um framkvæmd einstakra aðferða
í smáatriðum, heldur reynt að
benda á helstu skilyrði sem þarf
að uppfylla, til að þær séu mögu-
legar. Þessar upplýsingar ættu að
hjálpa þeim, sem telja sig hafa
aðstæður fyrir laxeldi, til þess að
meta raunverulega möguleika.
Auk þess eru í greininni útskýr-
ingar á þeim lagalegum skyldum,
sem hvfla á eldisrekstri samkvæmt
gildandi lögum, og hvernig ber að
snúa sér í því að fá lögboðnar
umsagnir, viðurkenningu og
starfsleyfi fyrir reksturinn.
2. Eldisaðferðir og
staðarval
Lax má ala ýmist í fersku vatni eða
sjó, og það ræðst af tímaskeiði í
ævi fisksins, eða afurðum sem sóst
er eftir, hvort á betur við. Sérhver
Freyr 53