Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 26

bótaframfarir að öðru jöfnu að
geta aukist um 33%. Pá ættu 3—
5% framfarir á ári að breytast í
4—6,7% framfarir, en með 6,7%
framförum á ári tvöfaldast vöxtur-
inn á 11 árum.
Kynbótaframfarirnar í Noregi
hafa verið mældar með saman-
burði við óvalinn stofn sem hefur
verið haldið við með tilviljana-
kenndu úrvali frá byrjun kynbóta-
starfsins og einnig með saman-
burði við villtan fisk.
Framfarir í kynbótum á regn-
bogasilungi hafa verið svipaðar og
við kynabætur á laxi eða um 4% á
ári.
Norðmenn hafa valið sinn kyn-
bótafisk með hliðsjón af því að
hann verði ekki kynþroska fyrr en
eftir tvö ár í sjó. Arangurinn af
þessu úrvali er sá að í flestum
tilfellum verður ekki meira en
10% af fiskinum kynþroska eftir
eitt ár í sjó.
Eftirspum eftir kynbættum fiski.
Mikil eftirspurn er í Noregi eftir
hrognum úr kynbættum laxi frá
Sunndalsöra. A þessu ári hafa
fiskeldismenn beðið um 15000 —
20000 lítra af hrognum þaðan, en
hámarksframleiðsla á árinu getur
varla orðið yfir 4000 lítrar. Kyn-
bótastöðin á Kyrkjesæteröra hef-
ur því miklu hlutverki að sinna
þegar hún kemst í gagnið.
Sérstaða íslands í kynbótum
laxfiska.
Hér á íslandi er framleiðsla á laxi
lítil t.d. miðað við Noreg, en mikl-
ar líkur eru á að laxeldi geti orðið
mikilvæg atvinnugrein hér.
Til þess að vera samkeppnisfær-
ir í framtíðinni um sölu á laxi
verðum við að hefja kynbætur til
að auka arðsemi eldisins.
Af landfræðilegum ástæðum
getum við sennilega ekki stundað
sams konar eldi og Norðmenn
þ.e. kvíaeldi í sjó allt árið um
kring, nema í einstöku tilfellum.
Til þess eru veður of óhagstæð við
strendur landsins. Hafbeit er aftur
á móti hefðbundin eldisgrein hér á
landi og þar hefur fengist mikil
reynsla á undanförnum árum.
ísland er það land í Evrópu sem
hefur hvað best skilyrði til að
stunda hafbeit sökum þess að lax-
veiðar í sjó eru bannaðar og
endurheimtur eru góðar.
Kynbætur á hafbeitarlaxi koma
sterklega til greina til að auka
þyngd fiskjar úr sjó og einnig
hugsanlega til að auka endur-
heimtur. Þekking á kynbótamögu-
leikum í hafbeit er mjög takmörk-
uð, en ýmislegt bendir til að þær
eigi að geta skilað árangri.
Einnig koma fleiri eldisaðferðir
til greina þar sem hægt er að
stunda kynbætur, svo sem strand-
eldi þar sem lax er alinn til slátr-
unar í kerjum á landi eða skipti-
eldi þar sem lax er alinn í kerjum á
landi og fluttur í kvíar í sjó á
sumrin þegar veður og hitastig
sjávar eru hagstæð.
Sennilega má gera ráð fyrir því
að kynbættur eldisfiskur skili yfir-
leitt betri vexti heldur en óvalinn
fiskur, enda þótt hann sé færður
yfir að nýjum eldisaðstæðum.
Huga þarf vel að kynbótamark-
miðum og væntanlegum árangri í
kynbótum áður en lagt er út í
miklar fjárfestingar á þessu sviði.
Hér er ástæða til að benda á, að
íslendingar hafa mikla sérstöðu í
hafbeit, langa reynslu og góðan
árangur, eins og áður er bent á.
Þess vegna ætti að Iáta úttekt á
kynbótamöguleikum á hafbeitar-
laxi ganga fyrir öðrum kynbóta-
verkefnum.
Hlutdeild bænda í fiskeldi.
Frh. af bls. 52.
tempruðu 6—8°C vatni sem hent-
aði vel til bleikjueldis. Annar
hugsanlegur staður væri við Anda-
kílsárvirkjun, en þar mætti nýta
starfslið Bændaskólans á Hvann-
eyri. Leggja þyrfti áherzlu á að
þessar tilraunir væru í umsjá at-
hafnasamra bænda, sem hefðu
áhuga á fiskeldi, eða hjá ábyrgum
opinberum aðilum. Pað gæti
hindrað dýr mistök sem hefðu
óheillavænleg áhrif á frekari þró-
un greinarinnar.
7. Álaeldi
Mikið hefur verið rætt um álaeldi
á undanförnum árum og hefur því
jafnvel verið fleygt að það henti
sem aukabúgrein. Állinn þrífst
bezt við 25°C hitastig og krefst því
mikillar orku. Nýlegar upplýsing-
ar benda til þess, að álaeldi eigi
mjög erfitt uppdráttar í Norður-
Evrópu. Margar stöðvar hafa lok-
að eftir stuttan rekstur og fáar
bætzt við. Þess utan byggir allt
álaeldi á innflutningi á glerála-
lirfum, sem hefur í för með sér
verulega smithættu. Svíar hafa
orðið fyrir verulegum áföllum af
þessum sökum á undanförnum
árum.
Ljóst er að ísland hefur nokkra
sérstöðu varðandi álaeldi vegna
jarðhitans. Hins vegar virðist ljóst
að við þurfum að byggja á glerála-
innflutningi eins og aðrar þjóðir á
norðlægum breiddargráðum.
Fyrstu tilraunir með álaeldi hér á
landi þyrfti því að framkvæma á
einangruðum stað þar sem hætta á
smiti í vatnakerfi landsins væri í
lágmarki. Ennfremur þyrfti eldið
að vera mun arðvænlegra heldur
en eldi á innlendum fiskum til þess
að það borgaði sig að taka áhætt-
una sem fylgir árlegum innflutn-
ingi á glerál. Álaeldi verður því
ekki stundað sem búgrein meðal
bænda í nánustu framtíð.
66 Freyr