Freyr - 15.01.1987, Blaðsíða 40

snurðulaust fyrir sig og má margt
til tína. Helst voru þó vandræði
við sjótöku sem settu okkur þau
skilyrði að of lágt súrefnisstig var
á fiskinum þegar líða tók á vetur-
inn. Við því var brugðist með
lækkuðu hitastigi, og má því ör-
ugglega ná betri árangri í eldinu í
strandkvíunum, þannig að fiskur-
inn verði stærri þegar hann er
færður út. Hins vegar gekk eldið í
flotkvíunum vel að öðru leyti en
því að fiskurinn var nokkuð lengi
að jafna sig eftir að vera færður út
og hafði ekki náð fullri töku fyrr
en eftir 2—3 vikur.
Hitastig sjávar var um 6°C þeg-
ar fiskurinn fór út og náði hæst
10—12°C yfir sumarið en var
kominn niður í 4—4,5°C í októ-
berlok þegar slátrað var. Þá tók
fiskurinn enn mjög vel.
Ályktanir.
Af þessum tveimur árum má sjá
að eldi sem þetta er vel gerlegt, en
þá er komið að hagkvæmninni.
Miðað við að seiðaverð í dag er
tvöfalt hærra en það var fyrir
tveimur árum (frameiknað verð)
og þá staðreynd að mikill verð-
munur er á laxi hvort hann er
undir 6 pundum (lbs.) eða yfir, þá
er augljóst að stíla verður á að ná
laxinum upp í 3,0 kg meðalþyngd
eða hærra. Við verðum að laga
okkur að markaðnum en ekki
markaðurinn að okkur. í haust
var t.d. algengt að stærðarflokkur
6—9 pund væri 25% hærri pr. kíló
í verði heldur en 4—6 pundin á
Bandaríkjamarkaði. Ef gert er ráð
fyrir að seiðaverð verði 70 kr/seiði
(óseltuvanin) og þessi 25% munur
haldist á milli fyrrnefndra stærðar-
flokka og um 10% afföll verði yfir
eldistímann er hlutur seiðaverðs í
hverju kílói 20% fyrir 2,0 kg. fisk
en 9,6% fyrir 3,0 kg fisk.
Hvernig er þá hægt að ná 3,0 kg
meðalþyngd án þess að lengja
eldistímann? Ef hægt er að halda
uppi vaxtarhraða sem er 0,9%
vöxtur á dag yfir þá 17 mánuði
sem eldistíminn er þá er markinu
náð. Sá vöxtur þykir ekki sérlega
mikill, en það hefur alla jafnan
reynst erfiðara að halda stöðugt
uppi góðum vexti þegar út í stærri
framleiðslu er komið heldur en í
tilraunum. Þá er líka orðin spurn-
ing um það að koma sem mestum
fjölda upp og er oft teflt djarfar
með ásetning en skynsamlegt
væri. Það er því atriði að spila rétt
á þéttleika, súrefnisstig og hitastig
til að fá sem hagkvæmasta nýtingu
á eldisrýminu. Einnig fer alltaf
einhver tími í það fyrir seiðin að
jafna sig eftir flutninga til stöðvar-
innar og þegar fært er út í sjó. Auk
þess hægir á prósentulegum dag-
vexti eftir því sem fiskurinn stækk-
ar. Samt sem áður vitum við það
að í okkar tilviki er með
reynslunni hægt að bæta árangur í
eldinu. Einnig er hægt að byrja
með stærri seiði og ef byrjað er
með 100 gr. seiði í stað 40 gr.
sparast um þriggja mánaða eldis-
tími, og þó seiðin verði færri sem
hægt er að hafa í tilteknu eldisrými
kemur hærra markaðsverð á stærri
fiski til með að bæta það ríflega
upp. í þriðja lagi hefur komið í
ljós mikill munur á milli laxa-
stofna hvað vaxtarhraða snertir.
þess vegna gætu kynbætur örugg-
lega gert mikið strik í reikninginn.
En eins og málum er háttað núna
hefur þessu lítið eða ekkert verið
sinnt hjá hinum almennu seiðaeld-
isstöðvum. Til dæmis tókum við
seiði inn í stöð í vor af tveimur
stofnum, sunnlenskum og norð-
lenskum, frá sömu eldisstöð. Þeir
voru auðkenndir, en aldir við
sömu skilyrði. í byrjun voru báðir
hóparnir 40 gr. en í byrjun sept-
ember var norðlenski stofninn 100
gr. en sá sunnlenski 240 gr. að
meðalþynd. Þó svo að þessi mun-
ur geti jafnast upp þegar á eldið
líður (sem sumir vilja halda fram)
er það ólíklegt þegar eldistíminn
er aðeins (1 Vi) ár að sá munur
jafnist á þeim tíma. Einnig getur
verið að seiði þessara stofna geti
þurft mismunandi meðferð fyrir
göngubúningsbreytingu til þess að
hafa sömu möguleika til hrað-
vaxtar.
Enn einn þátturinn sem kemur
inn í þetta hraðeldi er kynþroski.
Hjá Olni hefur enginn þynþroski
orðið þessi tvö haust, þó að þetta
hafi verið vandamál í sumum
eldisstöðvum sem alið hafa fiskinn
hratt. það eina sem við getum
þakkað það er að við höfum
fiskinn í ljósi allan tímann allan
sólahringinn.
Hagræðing í eldisstöð með skipt
eldi er mikilvægt atriði til þess að
nýta stöðina sem best. Til að forð-
ast það að lenda með of smáan
fisk að hausti í flotkvíum er sá
möguleiki að halda áfram með
smæsta hlutann af seiðunum ann-
að ár í landi og nýta þar með líka
pláss á meðan ekki þarf að nota
það allt fyrir næstu seiðakynslóð.
Loks er atriði sem ekki er hægt
að komast hjá því að nefna þar
sem það spilar meira og minna inn
í vaxtarskilyrði fisksins, en það er
peningafyrirgreiðsla til fisk-
eldisstöðva. Ekki er hér talað um
stærri fiskeldisstöðvar sem fengið
hafa fyrirgreiðslu erlendis frá,
heldur um minni stöðvarnar sem
ætla sér að byggja á innlendu
fjármagni. Það var ekki fyrr en á
þessu ári sem stofnlán komust í
eðlilegt horf og þeir sem höfðu
byrjað fyrir þann tíma áttu í erfið-
leikum við að fá nokkra fyrir-
greiðslu. Og enn er ekki útséð um
það hvað verður gagnvart rekstr-
arlánum. Þetta verður til þess að
þessar stöðvar geta ekki komið
eldismálum sínum í það horf sem
annars væri hægt. Það er enn dýrt
að vera fjárvant.
80 Freyr