Freyr - 01.02.1987, Blaðsíða 22

5. tafla. Áætluð byijun áburðardreifingar og sláttar árin
1846—1985, meðaltöl.
Áburðar-
dreifing Sláttur
Veðurstöð byrjar byrjar
Vík í Mýrdal 23. apríl 26. júní
Hólar í Hornafirði 30. júní
Reykjavík 2. maí 28. júní
Hvanneyri 8. maí 1. júlí
Hæll í Gnúpverjahreppi 30. júní
Stykkishólmur 10. maí 4. júlí
Eyvindará á Fljótsdalshéraði 14. maí 6. júlí
HólaríHjaltadal 8. júlí
Akureyri 11. maí 1. júlí
Sandur í Aðaldal 17. maí 8. júlí
Suðureyri í Súgandafirði 12. maí 4. júlí
Hlaðhamar í Hrútafirði 18. maí 16. júlí
Raufarhöfn 21. júlí
Meðaltal 5. júlí
6. tafla. Áætluð byrjun áburðardreifingar og sláttar á Hvanneyri
árin 1978—1985. Áburðar-
Ár dreifing Sláttur
1978 ............................................... 29. apríl 3. júlí
1979 ............................................... 28. maí 16. júlí
1980 ............................................... 28. apríl 26. júní
1981 ............................................... 30. apríl 2. júlí
1982 ............................................... 3. maí 30. júm'
1983 ............................................... 16. maí 9. júlí
1984 ............................................... 30. apríl 27. júní
1985 ............................................... 1. maí 24. júní
og er látin eyða hitasummunni
sem fyrir er, þangað til hún er
orðin að engu. í næsta hlýinda-
kafla er svo byrjað að nýju að
safna í hitasummuna.
Eins og ráða má af teikning-
unni, stendur þroski gróðursins í
nokkuð góðu samhengi við hita-
summuna, sem komin er á hverj-
um árstíma. Eftir gróðrinum fara
svo ýmsir búnaðarhættir og bú-
störf, svo sem vinna á túnum,
sáning og uppskera. Snemma á
árum Veðurstofunnar var farið að
skrá ýmsa af þessum atburðum á
veðurstöðvum. Þær skýrslur eru
einna ýtarlegastar frá árunum
1925—1945. Með því að bera
þetta saman við hitamælingar á
landinu á sama tíma, er hægt að
setja fram meðaltöl hitasumm-
unnar, miðað við byrjun vor-
gróðurs, og ýmsa vor- og sumar-
vinnu bænda. Niðurstaðan kemur
fram í 3. töflu. Frá Hvanneyri er
til nokkuð af gróðurfarsathugun-
um, einkum frá síðari árum. Sam-
anburður þeirra við hitasummu
kemur fram í 4. töflu, og er byggð-
ur á skýrslum frá árunum 1978—
1985. Þar kemur fram, að kart-
öflur séu settar niður, þegar hita-
summan er orðin 230, aðeins
meiri en hún taldist við niðursetn-
ingu kartaflna á landinu 1925—
1945. Hins vegar sýnist svo sem á
Hvanneyri sé fyrr byrjað að slá en
almennt gerðist á landinu 1925—
1945, miðað við hitasummu. Mun-
urinn svarar til einnar viku, eins
og kemur fram á teikningunni.
Þetta er þó ekki ósennilegt, því að
ráðgjafar bænda, og þar með
búmennirnir á Hvanneyri, hafa
mjög hvatt bændur til að flýta
slætti frá því sem almennt hefur
tíðkast, svo að fóðurgildi grasanna
rýrni sem minnst á velli.
í þessum töflum er ekki til-
greint, hvenær byrjað var að
dreifa tilbúnum áburði á vorin.
Þær upplýsingar væri þó gagnlegt
að hafa til þess að geta gefið
bendingar um það hvenær heppi-
legt væri að byrja áburðardreif-
ingu. Þau bústörf, sem helst eru
sambærileg í 3. töflu, eru líklega
túnávinnsla. Hún hófst með því að
mokað var úr áburðarhlössum á
túninu. Til þess urðu þau að vera
orðin klakalaus. Þegar jörð er
orðin svo þíð, ætti að mega fara að
komast um á léttum vinnuvélum,
þar sem tún eru þurrust og litkast
fyrst á vorin. Ávinnslan hófst þeg-
ar hitasumma var orðin 80 að
jafnaði, nokkrum dögum eftir að
vorgróður byrjaði. Við þetta
mætti ef til vill miða fyrstu dreif-
ingu tilbúins áburðar. Frekari rök
fyrir því eru þau, að íslenskar
tilraunir sýna yfirleitt því meiri
árangur af áburði, sem honum er
dreift fyrr á vorin, helst snemma í
maí, en einmitt á þeim tíma hófst
ávinnsla á túnum víðast á landinu í
meðalári, samkvæmt reynslunni.
Hér þarf þó eflaust að taka
fleira til greina en hita. Ýmsir
telja t.d. að heppilegast sé að bera
á, þegar hlýja og raki eru fram
undan, að öðru jöfnu.
Ráðgjöf um byijun
áburðardreífingar og sláttar.
í framhaldi af þessum hugleiðing-
um má velta því fyrir sér, hvort
hægt sé að auðvelda bændum að
ákvarða, hvenær heppilegast sé að
fara að bera á, og síðan að slá,
eftir veðurfari. Auðvitað kemur
fleira til en hitafarið, svo sem
þurrkar og úrfelli, en hlýjan er þó
mjög mikilsvert atriði. í Stykkis-
hólmi hefur hiti verið mældur
samfellt síðan 1845, í nóvem-
berbyrjun. Þaðan eru því til 140
ára hitameðaltöl fyrir hvern mán-
uð, og með dálitlum reikningi má
ætlast vel á um meðalhita hvers
dags eftir því. Með hliðsjón af
samanburði á Stykkishólmshita og
110 Freyr