Freyr - 15.03.1987, Blaðsíða 11

„Framleidsla landbúnadarvara skal fullnœgja eftir því sem tök eru á þörfum
innanlands bœði er varðar landbúnaðarafurðir til manneldis og iðnaðarframleiðslu.
Framleiðsla umfram það verði í samrœmi við aðstœður á erlendum mörkuðum".
* Fjármagni var beint til búhátta-
breytinga og uppbyggingar nýrra
tækifæra til atvinnu í sveitum.
Hvaða áhöld leggja lögin
landbúnaðinum?
Þegar stefna hefur verið mörk-
uð, er næst að kanna hvaða áhöld
megi nota til að ná fram þeirri
stefnu. Búvörulögin leggja til
áhöld af tvennum toga:
* Félagskerfi og skipulag fram-
leiðslu.
* Fjármagn.
Lítum nánar á hvort fyrir sig.
Félagskerfi — skipulag.
Grundvallaratriðin sem lögin
draga fram eru m.a.:
* Stéttarsamband bænda fer með
fyrirsvar bænda við framkvæmd
laganna.
* Með samþykki Stéttarsamband-
sins getur ráðherra viðurkennt
sérbúgreinafélög til fyrirsvars um
málefni viðkomandi búgreinar.
* Afurðastöðvunum (mjólkurbú-
um, sláturhúsum) er ætluð þátt-
taka í framkvæmd laganna á fé-
lagslegum grundvelli — sem sam-
tökum.
Bændum á því að vera tryggð
virk félagsaðild að framleiðslu-
málum á öllum stigum kerfisins.
Fjármagn.
Fjármagn sem lýtur ákvæðum
búvörulaga er umtalsvert. Fyrir
árið 1987 má reikna með eftirtöld-
um upphæðum:
Útflutningsbætur (skv. fjárlögum) ..
Til Framleiðnisjóðs (skv. fjárlögum)
Verðmiðlunargjöld (hámark)........
Framleiðsluráðsgjald .............
Fóðurgjöld:
- grunngjald (rennur til ríkissjóðs .
- sérstakt gjald (til Framleiðnisjóðs)
Samtals, að frátöldu grunngjaldi
Hér er vissulega á ferð fjár-
magn, sem munar um þegar það
er vel nýtt. Því miður hafa hefð-
bundnar útflutningsbætur nýst
bændum æ verr. Fyrir tilstyrk
Framleiðnisjóðs eru nú ýmsar ný-
búgreinar að komast á legg, og ný
tækifæri skapast til atvinnu í
sveitum.
Vakin skal athygli á verðmiðl-
unargjaldinu, en þar eru fjármun-
ir sem eiga að nýtast til hagræð-
ingar og endurskipulagningar af-
urðastöðvanna, án þess að af-
koma einstakra bænda sé teflt í
tvísýnu.
Framkvæmd laganna.
Enn er tæpast forsenda fyrir
tæmandi mati á framkvæmd bú-
vörulaganna. Fáein atriði er þó
freistandi að draga fram.
millj. kr.
533
267
um 320
um 15
um 170
um 35
um 1170
Bændasamtökin hafa sýnt
ábyrgð við lagaframkvæmdina við
mjög erfiðar aðstæður á búvöru-
markaði og hvassa umræðu innan
stéttar. Þau hafa tekið fullan þátt í
tillögugerð, svo sem lög gera ráð
fýrir. Að sjálfsögðu verður að
hafa það í huga að hér er í mörgu
um að ræða framkvæmd stefnu
þeirrar, er mörkuð var á ísafjarð-
arfundi Stéttarsambandsins 1984.
Búnaðarsamböndin hafa tekist
á við vandasaman hluta fram-
leiðslustjórnar við skiptingu
fullvirðisréttar, er í hlut þeirra
hefur komið. Mikil vinna hefur
farið í þetta verk, og þeir sem það
annast hlotið hóflegt þakklæti
fyrir. Á hinn bóginn er ljóst, að
skipan þessi hefur mjög stytt
leiðina á milli einstakra bænda og
þess vanda, sem við er að glíma
markaðsmálum. Vafalaust hefði
það komið sér betur að stytta
þessa leið fyrr en gert var.
Á hinn bóginn sýnir reynslan,
að sum verkefnanna eru í eðli sínu
ofvaxin bændasamtökunum. Um
þau verða aðrir að fjalla og taka
ákvarðanir, fyrst og fremst
stjórnvöld. Dæmi um slík verkefni
eru m.a.:
* Ákvörðun reglna um skiptingu
fullvirðisréttar,
* Skipting fullvirðisréttar eftir
framleiðslusvæðum,
* Skattlagning aðfanga — fóð-
urgjöld.
Þarna skerast hagsmunir ein-
Freyr 219