Freyr - 01.04.1987, Blaðsíða 28

Stefán Aðalsteinsson
Stefán Sch. Thorsteinsson
Signrgeir Þorgeirsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins.
Fósturtalning í ám og
gemlingum
í Bretlandi hefurfœrst í vöxt á síðustu árum að beita hljóðbylgjutœkni við að telja fóstur í
ám á fyrri hluta meðgöngutímans. Talið er unnt að greina með vissu hvort œrin hefur
fest fang eða ekki frá 30. degi meðgöngu eða jafnvel fyrr, þótt varað sé við að
meðhöndla ærnar svo snemma á meðgöngu vegna hœttu á fósturdauða.
Frá 45-50 degi meðgöngu er hægt
að greina einstök fóstur með
allgóðri nákvæmni af reyndum
manni. Eftir 100. dag meðgöngu
verður talning erfiðari sökum
stærðar fóstranna.
Fyrir greiningu er ærin rökuð á
allstórum bletti framan við júgrið.
Við talningu er henni síðan hallað
aftur á bak í eins konar stól,
þannig að aðgangur að kviðnum
sé greiður. Kviðurinn er smurður
með matarolíu eða sérstöku
hlaupi og bylgjutækinu strokið
eftir kviðnum og kemur þá fram
þverskurðarmynd á sjónvarps-
skermi. Er þetta í eðli sínu sama
tækni og beitt er við fósturskoðun
hjá vanfærum konum. Ekki má
gefa ánum hey a.m.k. 8 klst fyrir
greiningu, þar sem gasmyndun í
innyflum truflar hljóðbygjurnar.
Afköst við fósturtalningu eru
mjög breytileg eftir reynslu, en
reyndur maður getur greint 80-100
ær á klst. við beztu kringumstæð-
ur. Tækni þessi er í stöðugri þró-
un, og standa vonir til, að fljótlega
verði fáanleg tæki, sem beita má
án þess að raka þurfið eða leggja
ærnar á bakið.
Helzti tilgangur með fósturtaln-
ingu er að flokka ærnar eftir fóst-
urfjölda, þannig að unnt sé að
fóðra allar ær eftir þörfum, spara
þannig fóður við geldar ær og
1. tafla. Fósturtalning á Hesti.
a) Talning í ám. Fjöldi % rétt Frávik frá réttri greiningu.
Greining áa greint % geld % einl. % tvfl. % þríl.
Geld 39 79,5 — 15,4 5,1 —
Einlembd 111 91,0 0,9 — 8,1 —
Tvflembd 191 97,4 — 1,0 — 1,6
Þrflembd 3 33,3 66,7
Alls 344 92,7 7,3
b) Talning í gemlingum.
Fjöldi % rétt Frávik frá réttri greiningu.
Greining gemlinga greint % geld % einl. % tvfl.
Geld 51 96,1 — 3,9 —
Einlembd 104 96,2 1,9 — 1,9
Tvflembd 4 100,0 — —
Alls 159 96,2 3,8
2. tafla. Fósturtalning á Skriðuklaustri.
a) Talning í ám.
Fjöldi % rétt Frávik frá réttri greiningu
Greining áa greint % geld % einl. % tvfl. % þrfl.
Gcld 1S 88,9 — 11,1
Einlembd 77 79,2 2,6 — 18,2 —
Tvflembd 307 91,2 1,6 2,6 — 4,6
Prflembd 17 82,4 — — 5,9 —
Alls 419 88,5 11,5
b) Talning í gemlingum.
Fjöldi % rétt Frávik frá réttri greiningu.
Greining gemlinga greint % geld % einl. % tvfl.
Geld 3 100 — — —
Einlembd 37 97,3 2,7 — —
Tvflembd 4 100 — —
Alls 44 97,7 2,3

276 Fkeyr