Freyr - 15.04.1987, Blaðsíða 7

r
Loðdýrarækt á Islandi
í janúar sl. kom út skýrsla á vegum Byggða-
stofnunar sem ber heitið Loðdýrarækt á ís-
landi. Skýrslan er unnin af níu manna starfs-
hópi á vegum stofnunarinnar og er til verksins
stofnað að tilmælum landbúnaðarráðuneytis-
ins, en ráðuneytið fór þess á leit við Byggða-
stofnun í október 1985 að hún endurskoðaði
fyrri áætlanir um uppbyggingu Ioðdýraræktar
á landinu.
Starfshópurinn setti sér það markmið að í
skýrslunni væri dregið saman á einn stað sem
mestur fróðleikur um loðdýrarækt á íslandi
svo að taka megi ákvarðanir um þau mál á
traustari grundvelli en hingað til. Skyldi það
gilda bæði um stjórnvöld og þá sem greinina
stunda.
í þessu skyni voru gerðar stofnkostnaðar-,
rekstrar- og greiðsluáætlanir fyrir loðdýrabú í
þeim tilgangi að geta fjallað betur um
rekstrarafkomu búanna. Hefur það starf þeg-
ar komið að gagni við ákvarðanatöku í
greininni.
í árslok 1985 voru hér á landi 197 loðdýra-
bú og breytist sá fjöldi lítið árið 1986. Verð-
mæti loðdýraafurða hér á landi árið 1985 nam
um 120 milljónum króna og árið 1986 er það
áætlað kr. 240 milljónir. Fjöldi refalæða árið
1986 var um 15000 og yrðlingar 5—6 sinnum
fleiri. Fjöldi minkalæða árið 1986 var um
13000 en minkahvolpar það ár voru um
53000.
Áætlað er að fjárfesting árið 1986 í fast-
eignum, búrum og brynningu sé um kr.
33.600 á refalæðu og er þá söluskattur ekki
meðtalinn, en hann er endurgreiddur af fjár-
festingu sem þessari. Fyrir eina minkalæðu er
þessi fjárfesting um kr. 13.900. Þessi
kostnaðaliður er töluvert meiri en í öðrum
löndum. Þannig kostar hliðstæð fjárfesting í
Finnlandi kr. 19.000 á refalæðu og kr. 7.000 á
minkalæðu. Ástæða þessa er annars vegar að
efni í loðdýrahús er ódýrara í Finnlandi en hér
á landi og húsin eru þar ekki eins vönduð þar
sem veðurfar gerir ekki kröfur til þess. Þessi
munur á fjárfestingarkostnaði jafngildir um
kr. 1,20 á hvert kg fóðurs í refaræktinni. Verð
á fóðri í Finnlandi í árslok 1986 var á bilinu kr.
11,75—12,15 á kg en á íslandi kr. 7,00—10,50
á kg. í verði þessu er ekki tekið tillit til
mismunandi efnainnihalds, þ.e. fóðurstyrks
fóðursins.
Á sama hátt og gerðar eru rekstraráætlanir
fyrir loðdýrabú eru gerðar áætlanir fyrir fóð-
urstöðvar í skýrslunni. Er þar miðað við
stöðvar af þrennum stærðum, litlar stöðvar
með hámarksafköst 2.000 tonn á ári, meðal-
stórar stöðvar með 5.000 tonna hámarksaf-
köst og stórar stöðvar með yfir 10.000 tonna
hámarksafköst á ári. Kemur þar ljóslega fram
að allar gerðirnar eiga rétt á sér. Lítil stöð á
landfræðilega afmörkuðu svæði með hæfi-
legan aðgang að hráefni á engu síðri rekstrar-
möguleika en stór stöð þar sem umfang bú-
greinarinnar er meira. Lægri framleiðslu-
kostnaður fóðurs á stórri stöð en lítilli getur
jafnast að einhverju eða öllu leyti með meiri
kostnaði við aðdrætti á hráefni og dreifingu
fóðursins.
Einn kafli skýrslunnar fjallar um möguleika
og takmarkanir loðdýraræktar. Þar er greint
frá möguleikum á öflun hráefnis í fóður hér á
landi, en þeir eru geysimiklir. Þó er vert að
hafa í huga að fóðuröflun til loðdýraræktar
hér á landi hefur sínar takmarkanir. Þar má
nefna að fóðurþörf í loðdýrarækt er mest á
haustmánuðum en þá er framboð á fiskúr-
gangi í lágmarki. Hins vegar fer fóðurþörfin
nokkuð vel saman við framboð á sláturúr-
gangi. Auk þess keppir fiskeldi við loðdýra-
rækt um hráefni til fóðurs sem og fiskimjöls-
verksmiðjur og getur þetta þrýst á um að verð
á hráefni hækki.
Annar þáttur í möguleikum loðdýraræktar
er framleiðsla og verð skinna á heimsmark-
aði. Árið 1985 voru seld yfir 33 milljón
minkaskinna og hafði þeim fjölgað úr um 24
milljónum árið 1981. Þau 30.000 minkaskinn
Frh. á bls. 309.
Freyr 295