Freyr - 15.04.1987, Blaðsíða 15

Gömul tún eru auðugri af fosfór
en þau yngri. Óræktuð jörð er
yfirleitt mjög snauð af nýtanlegum
fosfór miðað við þarfir nytja-
gróðurs. f>ess vegna er jafnan ráð-
legt að bera tvöfalt til þrefalt meiri
fosfór á nýræktir á sáningarári en
venja er að bera á tún.
Aburðarnotkun kemur að best-
um notum á veðursælustu stöðum.
Þetta kemur í ljós við skoðun á
mælingum á nýtanlegum fosfór í
jarðvegi. Þannig virðist nýtan-
legur fosfórforði vera meiri eftir
graslítil sumur en eftir góða gras-
sprettu. Einnig er fosfórforðinn í
jarðvegi áberandi meiri á harðbýl-
um jörðum, en hann er á þeim
sem veðursælli eru. Það bendir
raunar til þess að ekki hafi verið
tekið nægilegt tillit til sprettuskil-
yrða við ákvörðun á fosfórþörf.
Fosfórforðinn er þá inneign í jarð-
vegsbanka sem grípa má til og þar
sem innistæðan er mikil þarf lítið
til viðhalds fosfórforðanum.
Áhrif áburðar eru þannig marg-
vísleg og áburðarþörfin breytileg
eftir aðstæðum. Þótt svo sé er
engu að síður rétt að nota tilraunir
til þess að meta, hvað er að jafn-
aði hagkvæmast og hverju mis-
jafnar aðstæður breyta um hag-
kvæmnina. Fram til þessa hefur
einkum verið stuðst við meðaltöl
úr tilraunum með níturáburð frá
ákveðnu tímabili. Hér á eftir er
hagkvæmnin metin tvö tímabil
1945—1975 og 1976—85 í þessum
sömu langtímatilraunum og tvö ár
1984—85 í nýjum tilraunaflokki á
Vestfjörðum. Niðurstöður þessa
mats koma fram á mynd 1.
Langtímatilraunirnar, sem mið-
að er við eru á Sámsstöðum (4
tilraunir), Reykhólum (2 tilraun-
ir), Akureyri (1 tilraun) og
Skriðuklaustri (2 tilraunir). Vest-
fjarðatilraunirnar eru á Reykhól-
um (2 tilraunir), Svanshóli í
Bjarnarfirði, Litlu-Ávík í Árnes-
hreppi og Neðri-Bæ á Snæfjalla-
strönd.
Tilkostnaður á hvert kg af heyi
er áþekkur við um það bil 100 kg/
ha N í áburði, hvort sem miðað er
ÁGÓÐI
hey hkg/ha
kr/kg/hey
Mynd 1. Ágóði af áburðarnotkun og heyöflunarkostnaður.
I. Byggt á tilraunum með vaxandi alhliða áburð á Vestfjörðum 1984—85.
II. Byggt á lilraunum með níturáburð 1945—1975.
III. Byggt á tilraunum með níturáburð 1976—1985.
Efri myndin sýnir hagkvœmustu skammta miðað við ágóða af hektara en þeir eru
120—140 N kglha eftir því við hvaða tímabil er miðað.
Neðri myndin sýnir hagkvœmustu skammta miðað við lágmark tilkostnaðar á hvert kg
af heyi, en þeir eru 60—100 N kglha eftir því við hvaða tilraunatímabil er miðað.
við langtímatilraunirnar fyrir eða
eftir 1975 eða við Vestfjarðartil-
raunirnar 1984—85. Eftir því sem
minna er borið á fer munur á
tilkostnaði vaxandi, þannig að
hann er mestur á Vestfjarðatil-
raunum. Tilkostnaður er minnstur
við 100 N í Vestfjarðatilraunum
og við 80 N miðað við tímabilið
1976—85, en tilkostnaður verður
Freyr 303