Freyr - 15.04.1987, Blaðsíða 16

minnstur 60 N ef tímabilið 1945—
75 er lagt til grundvallar.
Kostnaður við heyöflun að
öllum kostnaðarliðum meðtöldum
reyndist þannig minnstur á hvert
kg af töðu þegar notuð eru 60—100
kg/ha af N eftir því hvaða tilrauna-
staði og tímabil var miðað við.
Miðað við síðastliðinn áratug og
nýju tilraunirnar á Vestfjörðum er
kostnaður minnstur á hvert kg af
töðu við 80—100 kg/ha N eins og
neðra línuritið á mynd 1 sýnir.
Petta eru þá hagkvæmustu
skammtar, ef hægt er að komast af
með þann heyfeng, sem næst með
þessum áburði. Það er að segja ef
túnin eru rúm miðað við heyþörf.
Séu tún lítil miðað við þörf fyrir
hey, er hins vegar ekki rétt að
miða við minnstan tilkostnað á kg
af heyi, heldur mestan ágóða af
hektara. í báðum tilvikum er
stefnt að lágmarks tilkostnaði á
búinu og sem mestum arði.
Þurfi að fullnýta túnin er eftir
þessum tilraunum að dæma hag-
kvæmast að nota 120—140 N kg/
ha, eftir því hvaða tilraunatímabil
eða staði er miðað við. Að sjálf-
sögðu má að auki gera ráð fyrir
einhverri óvissu bæði hvað varðar
einstaka þætti í föstum og breyti-
legum kostnaði og í endanlegri
ákvörðun hagkvæmustu skammta.
Þegar vaxtarauki eftir áburð nálg-
ast jafnvirði áburðarins, sem gefur
vaxtaraukann, er vaxtaraukinn
nálægt eða jafnvel innan skekkju-
marka. Því er Ijóst að reikna má
með nokkru fráviki, a.m.k. 10—
15 kg/ha N þegar hagkvæmasti
skammtur af áburði er metinn.
Af framansögðu er ljóst að
áburðarþörf er háð heyþörf og
túnastærð, auk margra annarra
þátta, svo sem veðurfari og jarð-
vegsgerð. Algengt má þó telja
að áburðarþörf sé á bilinu 80—140
N kg/ha eftir aðstæðum og
steinefnaþörf auk þess breytileg.
Leiðbeiningar um
áburðamotkun
Til þess að meta áburðarþörfina
eru jarðvegsefnagreiningar notað-
ar. Þær segja fyrst og fremst til um
fosfór- og kalíþörf fyrir kölkun.
Brennisteinsþörf er metin eftir að-
stæðum og talin vera mest á
sendnum jarðvegi og þar sem úr-
koma er lítil.
Jarðvegsefnagreiningar eru nú
gerðar á þremur stöðum á land-
inu, á Rannsóknastofnun land-
búnaðarins á Keldnaholti, Bænda-
skólanum á Hvanneyri og hjá
Ræktunarfélagi Norðurlands á
Akureyri. Héraðsráðunautar ann-
ast um töku jarðvegssýna og skila
niðurstöðum til bænda. Sýni eru
víðast tekin á haustmánuðum og
niðurstöðum skilað seinni hluta
vetrar. Niðurstöðunum fylgja
ábendingar um val áburðarteg-
unda og magn.
Með ákvörðun á fosfór- og kalí-
þörf er í rauninni níturþörfin
einnig ákveðin, þegar blandaður
áburður er notaður. Svigrúm til
breytinga er þó vel rúmt enda gert
ráð fyrir ákveðnum frávikum frá
meðaltali, þegar leiðbeint er um
áburðarnotkun.
Auk þess að nota jarðvegsefna-
greiningar til þess að ákveða,
hvað nota skuli af áburði á hverj-
um stað, má kanna hvernig til hafi
tekist með efnagreiningu á grasi
eða heyi. Magn steinefna í grasinu
Hrútar á
sæðingarstöðvum
veturinn 1986-1987
í Handbók bænda 1987, bls. 211,
birtist að venju yfirlit yfir hrúta á
sæðingarstöðvuni. Hins vegar hef-
ur fallið niður tafla við prentun,
sem sýna áít; einkunnir hrútanna
fyrir lömb og dætur. Því er þarna
einungis að finna upplýsingar um
þá hrúta, sem nú eru á sæðingar-
stöð í fyrsta sinn. Þær tölulegu
upplýsingar, sem niður féllu er
hins vegar að finna í grein eftir
undirritaðan í 18. tbl. Freys 1986,
bls. 742, og sams konar upplýsinar
verða birtar á ný í Frey á komandi
gefur þá hugmynd um það hvort
fosfór, kalí eða önnur áburðarefni
hafi skort. Þess verður að gæta að
hlutfall steinefna í töðu fer mjög
eftir þroskastigi og verkun töð-
unnar, auk þess nýtast áburðar-
efni misjafnlega eftir tíðarfari.
Kuldar, þurrkar eða mikil úrkoma
geta orðið til þess að áburður
nýtist ekki. Undir slíkum kring-
umstæðum geta gras- eða hey-
efnagreiningar bent til skorts þó
að nóg hafi í rauninni verið borið
á. Engu að síður eru efnagreining-
ar á velverkaðri töðu eða grasi
nytsamlegar til þess að meta ár-
angurinn af áburðarnotkun.
Ég hef hér í stuttu máli reynt að
lýsa margháttuðum áhrifum
áburðar á grasvöxt og heygæði.
Áburðarþörfin er háð jarðvegs-
gerð og vaxtarskilyrðum. Jarð-
vegsefnagreiningar eru best til
þess fallnar að kanna áburðarþörf
á hverjum stað. Á heildina litið
hafa framleiðslutakmarkanir
dregið úr áburðarnotkun. Þegar
svo háttar verður að vega og meta
á hverjum stað hvort sé betri kost-
ur að draga úr áburðarnotkun á
hvern hektara eða hætta að bera á
lökustu túnin og þau sem kosta
mesta fyrirhöfn við heyöflun.
hausti þegar uppgjör úr fjárrækt-
arfélögunum fyrir árið 1986 liggur
fyrir.
Sigurgeir Þorgeirsson.
Kulnandi eldur.
Gísli Ólafsson frá Eiríksstöðum
bauð stúlku upp í dans en hún af-
þakkaði boðið.
Gísli orti:
Frá armaveldi ungmeyjar
er ég hrelldur fældur.
Nú er eldur æskunnar
orðinn heldur kældur.
304 FREYR