Freyr - 15.04.1987, Blaðsíða 19

Slegið í vothey með sláttutœtara með útbúnaði til íblöndunar á maurasýru.
votheysgerðar er forþurrkað á
velli verður að huga betur en ella
að jöfnun, þjöppun og útilokun
lofts frá heystæðunni svo og hirð-
ingarhraða. Því þurrara sem heyið
er því verr pakkast það saman og
meiri líkur eru á hitamyndun.
Meðan forþurrkunin varir veldur
hvatastarfsemi í plöntunum sundr-
un á próteini heysins. í forþurrk-
uðu vothey má því jafnan búast
við lakari próteingæðum en ef
grasið er hirt beint af ljá.
Forþurrkun við votheysgerð
hefur að því leyti jákvæð áhrif á
fóðrunarvirði þess, að gripir um-
setja jafnan meira af því en ófor-
þurrkuðu.
Á hinn bóginn er erfitt að full-
yrða, að aukningin ein sér upp-
hefji ókosti forþurrkunar, en þeir
eru sundrun proteinanna og lækk-
un meltanleika lífrænna efna.
Jafnvel þótt kýr innbyrði meira af
forþurrkuðu votheyi hefur í til-
raunum reynst erfitt að sýna fram
á samsvarandi aukningu í afurð-
um.
— í fimmta lagi má nefna vot-
heysgeymsluna sem atriði er áhrif
getur haft á gæði votheysins. Gera
þarf kröfu til þess að veggir og
gólf í votheysgeymslu, hvort sem
um er að ræða turn eða flatgryfju,
séu Ioftþéttir og yfirborð þeirra
slétt. Ennfremur að í botni þeirra
sé opin vatnsrás fyrir hugsanlegt
frárennsli frá heyinu og í henni sé
vatnslás.
Óhætt er að fyllyrða að árangur
votheysverkunar er að óverulegu
leyti undir gerð votheysgeymsl-
unnar kominn. Hinsvegar gera
mismunandi gerðir af votheys-
geymslum ólíkar kröfur um vinnu-
brögð. Til að mynda þarf að
vanda mun betur jöfnun og þjöpp-
un heys í flatgryfju og hirða
hraðar í hana samanborið við
turn. í flatgryfjunni er yfirborð
heystæðunnar hlutfallslega stærra
og meira heymagn sem loft getur
leikið um meðan á fyllingu stend-
ur heldur en í turni. Hætta á
fóðurskemmdum er því meiri í
flatgryfjunni, verði frágengi í ein-
hverju ábótavant.
Hér á undan hefur verið fjallað
um veigamestu þætti sem áhrif
hafa á árangur votheysverkunar.
Ljóst er að með votheysverkun er
unnt að tryggja góðan árangur í
gróffóðuröflun svo gott sem óháð
verðurfarsskilyrðum.
Samt sem áður virðist gæta
tregðu hjá bændum í að auka hlut
votheysverkunar og ýmsir eru
vantrúaðir á að unnt sé að fóðra
kýr og kindur á vothey eingöngu.
Það getur út af fyrir sig verið
skynsamleg afstað bóndans að
beita þeirri verkunaraðferð sem
hann telur sig hafa best tök á. í því
sambandi má þó ekki gleymast að
gera verður kröfu til að sú verkun-
araðferð, sem beitt er, skili hon-
um fóðri sem líkustu að fóðurgildi
oghráefniðvar(túngrösinu. þ. b.
er þau skríða) og með lágmarks
framleiðslukostnaði. Við núver-
andi aðstæður virðast þessi tvö
atriði veigameiri en áður. Ekki er
úr vegi að bændur spyrji sig eftir-
taldra spurninga þegar votheys-
verkunarmálin eru hugleidd:
— Get ég aflað votheys með
minna vinnuframlagi en ég hefl
orðið að leggja fram við þurr-
heysöflun undanfarin ár?
— Kemst ég af með minni og
ódýrari vélakost ef ég verka
vothey í stað þurrheys?
— Get ég nýtt betur afkastagetu
(endurvöxt) túnanna ef ég
verka í vothey?
— Eru líkur á að ég geti slegið og
hirt fyrr ef ég verka í vothey?
— Get ég með votheysverkun
komist af með ódýrari bygg-
ingar og ef ég þarf að byggja
nýtt, fyrir hvaða verkunarað-
ferð er ódýrast að byggja?
— Get ég með því að fóðra á
vothey aukið hlut heimaaflaðs
fóðurs, — sparað kjarnfóður?
— Get ég með því að verka vothey
náð meiri framlegð eftir hvern
grip?
Svona mætti lengi halda áfram
að spyrja. En þó svo að svörin
verði ekki einhlít í öllum tilvikum
er nauðsynlegt að hver og einn
brjóta þessi mál til mergjar.
Að lokum vil ég hvetja bændur
til að íhuga ofangreindar spurn-
ingar í ljósi núverandi aðstæðna í
hefðbundinni búvöruframleiðslu.
Jafnframt hvort aukin votheys-
verkun geti orðið leið til þess að
tryggja betur en nú er gæði heima-
aflaðs fóðurs og um leið leitt til
lækkunar á fóðuröflunarkostnaði.
Freyr 307