Freyr - 15.05.1987, Blaðsíða 7

Könnun á búskaparaðstöðu
á Norðurlandi
Nýlega kom út á vegum Ræktunarfélags
Norðurlands Fjölrit BRT nr. 14 1987, könnun
Ræktunarfélags Norðurlands á búskaparað-
stöðu á Norðurlandi árið 1986, 74 bls. í
fjölritinu eru upplýsingar um ástand og horfur
í búskap í landsfjórðungnum frá Vestur-
Húnavatnssýslu austur um til Norður-Þing-
eyjarsýslu og nær könnunin til 1407 jarða.
Hugmyndina að þessu verki má rekja til
þess tíma þegar sýnt varð að koma yrði á
kvótakerfi í landbúnaði eða um og fyrir 1980.
Pálmi Jónasson Iandbúnaðarráðherra skipaði
um það leyti nefnd til að gera tillögur um
stefnumörkun í landbúnaði. í henni sátu Egill
Bjarnason, formaður; Hákon Sigurgrímsson
og Helgi Seljan. Nefndin fékk upplýsingar um
búrekstarstöðu jarða hjá einstökum búnaðar-
samböndum en úrvinnslu þeirra var aldrei
lokið.
Á Búnaðarþingi 1986 var samþykkt ályktun
um erindi stjórnar Búnaðarsambands Vestur-
Húnavatnssýslu um gerð framtíðaráætlunar í
landbúnaði og byggð í sveitum landsins, mál
nr. 3. Þar segir að Búnaðarþing telur brýnt,
að nú þegar verði hafist handa um gerð slíktar
áætlunar.
Auk þessara aðgerða hefur verið fjallað um
málið á ýmsum fundum. Óhætt er að fullyrða
að það megi þakka frumkvæði Egils Bjarna-
sonar, formanns stjórnar Ræktunarfélags
Norðurlands að könnun sú sem gerð hefur
verið um búskap á Norðurlandi liggur fyrir nú
þegar. Við það má því bæta að aðal drifkraft-
ur við framkvæmd verksins var Jón Viðar
Jónmundsson ráðunautur hjá Búnaðarfélagi
Islands, en hann vann úr gögnunum og skrif-
aði skýrsluna.
Lítil tök eru á því að gera skýrslunni skil að
gagni hér, svo yfirgripsmikilar upplýsingar
sem þar er að finna. Jörðum er það skipt í sex
flokka. Stærsti flokkurinn með um % jarð-
anna, 931 af 1407, eru jarðir þar sem rekinn
er hefðbundinn búskapur sem aðaltekjuöflun-
arleið og fyrirhugað er að halda því áfram. í
örðum flokki eru jarðir þar sem allmiklar
tekjur eru að öðru, jafnfram tekjum af hefð-
bundnum búskap. í þeim flokki eru 10,3%
jarðanna. í þriðja flokki eru jarðir þar sem
önnur störf en hefðbundinn búskapur gefa
gefa megintekjurnar. í þeim flokki eru 6,3%
jarðanna. í fjórða flokki eru jarðir þar sem er
búseta án teljandi framleiðslu, en launafólk
býr þar og stundar atvinnu í nálægu þéttbýli. í
þessum flokki eru 8,3% jarðanna. í fimmta
flokki eru jarðir sem virðast vera að fara í eyði
á næstu árum. Þær eru einnig 8,3% jarðanna.
í sjötta flokki eru jarðir þar sem rekinn er
hefðbundinn búrekstur án búsetu. Þær jarðir
eru 9 eða 0,6% jarðanna.
Fyrsta flokki er einnig skipt í undirflokka,
alls fjóra, eftir því hvernig uppbygging jarð-
anna vegna búrekstrar er á vegi stödd. Af 931
jörð eru 582 jarðir, eða tæpir % hlutar, vel
uppbyggðar.
Upplýsingar eru á skýrslunni um framleitt
kindakjöt á svæðinu og hve mikið af kinda-
kjöti bændur á svæðinu óska eftir að fá að
framleiða. Hliðstæðar upplýsingar eru um
mjólkurframleiðslu.
Kafli er í skýrslunni um meðalaldur ábú-
enda, sundurliðað eftir sýslum, og skipting
ábúenda í aldursflokka. Upplýsingar eru um
byggingartíma fjós- og fjárhúsbygginga sem
og núverandi nýtingarhlutfall þeirra. Að lok-
um má nefna upplýsingar um aðrar búgreinar
en sauðfjár- og nautgriparækt og breytingu á
fjölda ársverka á svæðinu á tímabilinu 1981—
1985.
Spyrja má hvernig upplýsingar þær sem í
skýrslunni er að finna verða hagnýttar? í
stórum dráttum má segja að með þessar
Frh. á bls. 387.
Freyr 375