Freyr - 01.06.1987, Blaðsíða 16

Tafla 1. Áhzif þurrefnisinnihalds á gæði rúlluvotheys (Pedersen og Eggen, 1986).
Þurrefni % af votheyi
NH, -N % af
% Mjólkursýra edikssýra smjörsýra alkóhól heildar-N pH
< 20 1.56 0.53 0.07 0.19 9.5 4.2
20-25 1.59 0.56 0.08 0.30 9.4 4.5
25-30 1.74 0.53 0.06 0.36 8.6 4.4
30-35 1.19 0.25 0.03 0.58 5.4 4.8
35-40 0.70 0.19 0.02 0.71 4.9 5.1
45-50 0.49 0.19 0 0.74 3.8 5.4
> 60 0.17 0.09 0 0.21 0.21 5.7
fóðurs hefur þó sérstöðu. Menn
greinir nokkuð á um það hve
mikið skuli forþurrka. í Noregi er
mælt með 30-40% þurrefni (Lind-
berg 1986). Kjus (1986) telur þó
að æskilegt sé að forþurrka í 40-
45% þurrefni og mælir með notk-
un íblöndunarefna við lægra þurr-
efnisinnihald. Svíar vilja gjarna
þurrka nokkru meir eða í 45-50%
þurrefni (Grovfoderkommittén,
1986).
Tafla 1. sýnir áhrif forþurrkun-
ar á fóðurgæðin, en hún byggir á
rúmlega 200 sýnum úr Þrænda-
lögum (Pedersen og Eggen 1986).
Greinilegt er að afgerandi breyt-
ingar verða á öllum gæðaþáttum á
bilinu 25-35% þurrefni.
Ekki verður hjá því komist að
minnast aðeins á þann efnivið sem
liggur að baki töflu 1. Hér eru á
ferðinni sýni frá tveimur sumrum
með mjög ólíka veðráttu. Þannig
er stór hluti sýna á bilinu 20-25%
þurrefni úr rúllum þar sem for-
þurrkun hafði mistekist og þar
með verkunin langtum lakari en
ella. Brýnt er því að hirða heyið
sem fyrst, gangi í óþurrka. Nokk-
uð er um það bæði hérlendis og
erlendis að hey sem hirða hefur
átt sem þurrhey, en hrakist jafnvel
nokkra daga, sé hirt í rúllur í þeirri
von að bjarga heyinu. Peltola
(1986) nefnir þetta sem eina af
ástæðum lélegrar verkunar hjá
finnskum bændum ásamt of
seinum sláttutíma.
Tafla 2. sýnir dreifingu sýnanna
úr töflu 1. í gæðaflokka eftir amm-
oníaktölu við mismunandi þurr-
efni. Áhrif misheppnaðar for-
þurrkunar koma einnig glöggt
fram hér.
Niðurbrot próteins hefur verið
einn helsti fylgikvilli rúllubagga úr
of blautu hráefni. Þessar tölur eru
í góðu samræmi við niðurstöður úr
öðrum norskum tilraunum og
einnig við breskar niðurstöður
(Kjus 1986, ADAS 1982).
Svo virðist sem smjörsýrugerj-
un valdi litlum usla við votverkun
rúllubagga og innihald smjörsýru
að jafnaði lágt, en getur þó orðið í
óæskilegum mæli í fóðri sem ekki
er forþurrkað (Pedersen og Eggen
1986, Kjus 1986).
Þrátt fyrir að áhrif forþurrkunar
séu almennt jákvæð þá eykst
hætta á myglu og gersveppum við
mikla forþurrkun einkum ef lokun
poka er ófullnægjandi eða gat
kemur á pokann. Þannig rákust
Pedersen og Eggen (1986) á
mygluflekki á rúllum með hátt
þurrefnisinnihald (> 50% ÞE)
þrátt fyrir að ekki fundust göt á
pokunum. Við svo háa þurrefnis-
prósentu eru myglusveppir nær
einráðir um það súrefni sem er til
staðar í fóðrinu þegar pokun fer
fram. Að auki er svo hugsanlegt
flæði súrefnis gegnum plastið
einkum á heitum, sólríkum
dögum. Helst var myglan til skaða
þegar saman fór langur geymslu-
tími (fram undir vor) og mikil for-
þurrkun.
Við athugun á myglu á 48 rúll-
um á Hvanneyri frá sumrinu 1984
reyndust 52% rúllanna alveg
lausar við myglu, 33,5% rúllanna
reyndust með myglublett í enda á
móts við pokaop, 8,5% rúllanna
reyndust talsvert myglaðar,
þ.e.a.s. með myglubletti bæði í
enda og á bol. Með mygluflekki
vítt og breitt um rúlluna reyndust
6% af rúllunum.
Áhugi manna hefur í vaxandi
mæli beinst að athugun á gerla-
flóru rúlluvotheys sem og reyndar
í öðru votheyi. Einkum á þetta við
um vothey ætlað mjólkurkúm.
Tafla 2. Sldpting sýna í gæðaflokka eftir ammoniaktölu og
þurrefnisinnihaldi, %.
Innihald þurrefnis NH3-N % af heildar N
Gott < 8% Nothæft 8-12 Lélegt 12-18 Ónothæft > 18
< 20 % 46.7 40.0 10.0 3.3
20-25 % 26.7 50.0 23.3 —
2530 % 53.8 30.8 15.4 —
30-35 % 92.3 7.3 — —
35-45 % 95.5 4.5 — —
45-60 % • 100.0 — — —
> 60 % 100.0 — — —
424 Freyr