Freyr - 01.07.1987, Blaðsíða 8

íslensk þjóð er fámenn og hver einstak-
lingur þarf að geta tekið að sér fleiri og
fjölbreyttari störf en fólk þarf meðal fjöl-
mennari þjóða. Gunnar Guðbjartsson er
margra manna maki við að móta og fram-
fylgja ákvörðunum um framleiðslu, verðlagn-
ingu og sölu á afurðum íslensks landbúnaðar.
Minni hans á gömul og ný ákvæði í þeim
efnum er með ólíkindum. Hér er um að ræða
flókinn málaflokk sem fáir kunna full skil á og
er sífelldum breytingum undiropinn. Ókunn-
ugleiki alls þorra fólks á þessum málum stafar
ekki af því að upplýsingum sé haldið
leyndum. Þeim eru gerð ítarleg skil á ári
hverju í Árbók landbúnaðarins sem Gunnar
Guðbjartsson ritstýrir og skrifar sjálfur að
verulegu leyti auk þess sem leitast er við að
kynna gjörðir Framleiðsluráðs jafnóðum hér í
Frey eftir upplýsingum sem hann les fyrir.
Það fer ekki hjá því að það gusti um mann
af gerð Gunnars Guðbjartssonar. Einurð
hans og kjarkur er slíkur að hann skýlir sér
ekki á bak við neinn. Á honum brýtur, hvort
sem er í baráttu íslensks landbúnaðar við aðra
aðila í þjóðfélaginu eða í málum innan land-
búnaðarins. Skoðanir geta verið skiptar og
tilfinningar ólgað en enginn efar að Gunnar
hefur heill bændastéttarinnar og hinna
dreifðu byggða eina að leiðarljósi. Þar eru
hvers kyns sérhagsmunir útlægir gerðir. Hin
eina rétta leið að því marki er hins vegar ekki
til og því geta meiningar verið deildar þótt
aðilar stefni að hinu sama.
Hér áður er komið fram að mótunarár
Gunnar Guðbjartssonar voru kreppuár. Þá
kenndu aðstæður mönnum sparsemi og hag-
sýni jafnframt iðjusemi og nægjusemi. Bænd-
ur voru fátækir og almenningur einnig en
framfarahugur ríkti. Um það leyti var komið á
skipulagi á sölu helstu búvara og nokkru síðar
var einnig lögfest að verð á þessum vörum til
framleiðenda og neytenda og vinnslu-
kostnaður skyldi ákveðinn með samningum
fulltrúa þessara aðila, (Sexmannanefnd). Þó
að tekist væri á við þá samningagerð árum
saman, var það sameiginlegur vilji hlutað-
eigandi, sem og ríkisvaldsins, að verð það sem
neytendur greiddu væri lágt. Það skyldi skila
bændum sanngjörnum tekjum miðað við sam-
bærilegar stéttir og sem minnst skyldi kosta að
koma vörum frá framleiðendum til neytenda.
Hlutur matvæla í framfærsluvísitölu þrýsti þar
á. Að þessu vann Gunnar Guðbjartsson lengi
flestum öðrum fremur með störfum sínu í
Sexmannanefnd og víðar.
Á síðustu árum hafa stórum og smáum
skrefum verið að renna upp nýir tímar sem
vilja dæma þetta fyrirkomulag óhæft. í stað
þess að jafnsterkir og jafnréttháir aðilar komi
sér saman um verð búvara er það kall tímans
að framboð og eftirspurn skuli eitt ráða verði.
Þetta kall varðar á engan hátt landbúnað
einan. Það er hrópað næstum hvar sem er í
þjóðfélaginu. Vissulega á það víða rétt á sér
svo sem þar sem keppni eftir hámarksgróða er
ein höfð að leiðarljósi. En hér eru einnig á
ferð förunautar þeirrar velmegunarbylgju
sem almenningur hér á landi og annars staðar
í hinum vestræna heimi býr við og hefur gert
síðustu áratugi. Ýmislegt það sem nú er
eðlilegt í augum margra var til skamms tíma
talið sóun, bruðl eða slöpp vinnubrögð.
Velmegunin hefur kennt fólki að kalla eftir
rétti sínum en eldri kynslóðin spurðu um
skyldu sína.
Það er ljóst að Gunnar Guðbjartsson er
ekki af þessari nýju kynslóð. Velmegunarkyn-
slóðin sem risin er upp eftir hann og er að
hasla sér völl sér einnig í honum fulltrúa
þeirra tíma sem hún vill sverja af sér. Gildir
það jafnt utan landbúnaðarins sem innan.
Þau sjónarmið sem þarna er tekist á um
verður ekki lagður á dómurinn „rétt“ eða
„rangt". Það velmegunarstig sem almenning-
ur býr við á hverjum tíma kveður hins vegar
upp meirihlutadóm um það hvað er „rétt“ og
„rangt“ í þeim efnum.
Örlögin hafa ráðið því að undirritaður hef-
ur nú um árabil gengið reglulega á fund
Gunnars Guðbjartssonar til að taka niður efni
sem birst hefur í þessu blaði undir fyrirsögn-
inni Fréttir frá Framleiðsluráði. Oft hefur það
gerst við rnikla tímaþröng í annasömu starfi
Gunnars. Erlent spakmæli segir að enginn sé
496 Freyr