Freyr - 01.07.1987, Blaðsíða 22

Benedikt Jónsson,
framkvæmdastjóri Lífeyrissjóðs bænda
Lífeyrissjóður bænda
Stofnun — þróun — starfsemi
Lífeyrissjóður bœnda var stofnaður með lögum nr. 101 28. desember 1970 og tók til
starfa í ársbyrjun 1971. Hugmyndin að stofnun lífeyrissjóðs fyrir bændastéttina á sér þó
lengri aðdraganda. Árið 1962 skipaði Ingólfur Jónsson, þáverandi landbúnaðarráð-
herra, þriggja manna nefnd til að gera tillögur um lífeyrissjóð fyrir bœndur.
í nefndina voru skipaðir: Magnús
Jónsson, bankastjóri, Pálmi Ein-
arsson, landnámsstjóri og Guðjón
Hansen, tryggingafræðingur.
Nefndin starfaði í nokkurn tíma,
en hætti hins vegar störfum án
þess að fram kæmu drög að laga-
frumvarpi, m.a. vegna þess að á
þeim tíma var allnokkuð rætt um
einn lífeyrissjóð fyrir alla lands-
menn.
Hugmyndin um aðild bænda að
lífeyrissjóði bjó þó áfram í brjósti
ýmissa forystumanna bænda-
stéttarinnar og á Búnaðarþingi
árið 1969 var kosin milliþinga-
nefnd þriggja manna, sem fékk
það verkefni að kanna hvort
bændur gætu gerst með einhverju
móti aðilar að almennum lífeyris-
sjóði eða stofnað sérstakan líf-
eyrissjóð. Þessir þrír menn voru:
Gunnar Guðbjartsson, Lárus Ág.
Gíslason og Sigurður J Líndal.
Á aðalfundi Stéttarsambands
bænda sama ár var beinlínis
skorað á stjórn sambandsins að
hafa frumkvæði að stofnun líf-
eyrissjóðs bænda og í framhaldi af
þeirri áskorun vann stjórn Stéttar-
sambandsins, ásamt milliþinga-
nefnd Búnaðarþings áfram að
málinu nteð aðstoð Guðjóns
Hansen, tryggingafræðings. Þrem-
ur mönnum, Gunnari Guðbjarts-
syni, Lárusi Á Gíslasyni og Páli
Diðrikssyni, var falið að semja
drög að lagafrumvarpi. Leitað var
Benedikt Jónsson.
stuðnings landbúnaðarráðherra
og vann Guðjón Hansen, að
beiðni hans, með þremenningun-
um að athugunum á ýmsum þátt-
um málsins. Þessir aðilar skiluðu
frumvarpsdrögum til landbúnað-
arráðherra í árslok 1969.
í janúar 1970 skipaði ríkis-
stjórnin fimm manna nefnd til að
semja frumvarp til laga um líf-
eyrissjóð fyrir bændur. í nefndina
voru skipaðir: Erlendur Vil-
hjálmsson, deildarstjóri, Gunnar
Guðbjartsson, formaður Stéttar-
sambands bænda, Gunnlaugur E
Briem, ráðuneytisstjóri, Ólafur
Björnsson, prófessor og Guðjón
Hansen, tryggingafræðingur, sem
jafnframt var skipaður formaður
nefndarinnar. Nefndin lauk störf-
um í apríl 1970 og var þá lagt frant
á Alþingi það frumvarpi til Iaga
um Lífeyrissjóð bænda, sem síðar
varð að lögum nr. 101/1970, eins
og greint var frá hér í upphafi.
Samkvæmt fyrstu lögunum um
Lífeyrissjóð bænda áttu einungis
bændur á lögbýlunt, sem þar áttu
lögheimili og voru 20 ára og eldri,
rétt á sjóðsaðild, en þó var stjórn-
inni einnig heimilt að „taka í tölu
sjóðfélaga starfsmenn á lögbýlum,
sem ráðnir eru til eins árs eða
lengur, enda komi beiðni um slíkt
frá hlutaðeigandi vinnuveitanda".
Samkvæmt núgildandi lögum
(nr. 50/1984) skulu allir bændur á
lögbýlum, sem þar eiga lögheimili
og eru orðnir 16 ára eða eldri, svo
og makar þeirra eiga aðild að
Lífeyrissjóði bænda og ennfremur
launþegar, 16 ára og eldri, er
stunda störf við landbúnað og eiga
ekki sjálfsagða aðild að öðrum
lífeyrissjóði. Þá er stjórn sjóðsins
heimilt að víkja frá skilyrðum um
lögheimili og lögbýli, ef um er að
ræða bændur, sem stunda veru-
legan búrekstur og hafa meiri
hluta atvinnutekna sinna af bú-
vöruframleiðslu. Stjórn sjóðsins
getur einnig heimilað mökum
slíkra bænda sjóðsaðild.
Skilyrði sjóðsaðildar hafa þá í
aðalatriðum breyst þannig frá
Iögum nr 101/1970:
1. Aldursmark hefur lækkað úr
20 árum í 16.
2. Bændur geta orðið sjóðfélagar
510 Freyr