Freyr - 15.07.1987, Blaðsíða 22

ímyndunaraflinu gefinn laus
taumurinn eru nær því engin tak-
mörk fyrir því hvað fræðilega er
unnt að gera á þessu sviði. Bók
Skjervolds gefur ekki tilefni til
skefjalausra ímyndana í þessum
efnum. Hér er sá skilningur ráð-
andi að möguleikar í genatækni á
þessu sviði séu fyrst og fremst að
bæta þann stofn plantna og dýra
sem við höfum undir höndum,
auka mótstöðuafl gegn sjúkdóm-
um og bæta gæði framleiðslunnar í
víðustu merkingu.
Beiting genatækni til jurtakyn-
bóta er því að þakka að mönnum
hefur tekist að leysa upp þétta
frumuveggi og er þá fruman nak-
in, þ.e. hún er ekki umleikin trén-
islagi.
A sama hátt og í dýraríkinu geta
naktar jurtafrumur einnar tegund-
ar sameinast tilsvarandi frumu frá
annarri tegund og þar með getið
af sér afkvæmi tveggja mismun-
andi tegunda, til dæmis tómata og
kartöflu, nýja plöntutegund sem
þýskir rannsóknamenn hafa nú
„skapað".
Blöndunar af þessu tæi hafa
hingað til ekki skilað þeim árangri
sem vænst var. Þannig hefur til
dæmis ekki reynst unnt að blanda
saman belgjurtum, (sem með
hjálp bakteríuhnýða vinna köfn-
unarefni úr loftinu), og tegundum
af grasaættinni, (korntegundum
og grösum).
Siðræn ábyrgð.
Sú staðreynd, að genatæknin veiti
manninum færi á að grípa inn í rás
náttúrunnar á allt annan hátt en
áður, hefur vakið alvarlegar sið-
rænar spurningar í sambandi við
þessa nýju þekkingu.
Hve langt getur maðurinn leyft
sér að grípa inn í skipan náttúr-
unnar? I hvaða hættu setur
mannkynið sig með því að fikta
við erfðaefni, t.d. hjá bakteríum
og veirum? Siðfræðilegar hiiðar
genatækninnar hafa borið á góma
í umsögnum blaða um bók Skjer-
volds.
í Bandaríkjunum vöknuðu efa-
semdir þegar árið 1973. Árið eftir
skipaði Vísindaakademían nefnd
sérfræðinga og nokkrar undir-
nefndir til að fjalla um málefnið. í
fyrstunni var mælt með stöðvun
rannsókna á vissum sviðum, en
þegar árið 1976 var þeirri stöðvun,
sem þá hafði varað í 18—20 mán-
uði, aflétt.
í bókinni er gefið yfirlit yfir þær
efasemdir sem upp komu og í
sjálfstæðum kafla ræðir höfundur
frá eigin brjósti siðfræðilegar hlið-
ar þessara rannsókna.
Vitaskuld væri hægt að skrifa
miklu meira um þessa hlið máls-
ins, en telja má, að gagnrýnendur
skjóti allmjög yfir markið. Bók
Skjervolds miðar fyrst og fremst
að því að gefa samandregið yfirlit
yfir gríðarmikið efni. Skjervold
fyllyrðir að meðal erfðavísinda-
manna ráði almenn samstaða um
að ekki séu skynsamleg rök fyrir
því að koma erfðaefni fyrir í
frjóvgaða eggfrumu hjá mannes-
kju. Ekki kæmi það á óvart þó
siðfræðilegar hliðar genatækni
verði í brennidepli í umræðum
manna um þessa nýju vísindagrein
næstu árin.
Landbúnaðarsýningin í
Reiðhöllinni í Víðidal 14. — 23.
ágúst
Búnaðarsamtök á íslandi eru 150
ára nú á þessu ári. 28. janúar 1987
var hálf önnur öld síðan Suður-
amtsins Húss- og bústjórnarfélag
var stofnað „á burðardegi vors
allra náðugasta konungs, Friðriks
sjötta". Afmælisins verður m.a.
minnst 14.—23. ágúst með land-
búnaðarsýningunni BÚ ’87 í
Reiðhöllinni í Reykjavík og um-
hverfi hennar.
Forgöngu um sýninguna hafa
Búnaðarfélag íslands, Stéttarsam-
550 Fkeyr
band bænda, Framleiðsluráð land-
búnaðarins, Landbúnaðarráðu-
neytið og Markaðsnefnd landbún-
aðarins, Upplýsingaþjónusta
landbúnaðarins á fulltrúa í sýning-
arstjórn. Mörg fyrirtæki stofnanir
og samtök taka þátt í sýningunni.
Stjórn landbúnaðarsýningarinn-
ar, skipuð 9 mönnum hefur unnið
að undirbúningi hennar síðan í
fyrrahaust.
Framkvæmdastjóri sýningarinn-
ar er Magnús Sigsteinsson en
Gunnar Bjarnason er hönnuður
hennar. Formaður sýningarstjórn-
ar er Jónas Jónsson búnaðarmála-
stjóri. Aðrir í framkvæmdastjórn
sýningarinnar eru Magnús Sig-
steinsson, Gunnar Guðbjartsson,
Ingi Tryggvason, Sveinbjörn Dag-
finnssson, Hákon Sigurgrímsson,
Agnar Guðnason aðstoðarfram-
kvæmdastóri sýningarinnar,
Auðunn B. Ólafsson og Ólafur H.
Torfason, en hann er blaðafulltrúi
sýningarinnar.