Freyr - 01.08.1987, Blaðsíða 18

Grasmaur vinnur tjón
á túnum á Noröurlandi
Sigurgeir Hreinsson, bóndi á Hríshóli í Saurbœjarhreppi í Eyjafirði skoðar maurétið
grasstrá af túninu á Hríshóli.
Grasmaur, stundum nefndur
roðamaur, hefur í sumar unnið
tjón á túnum á Norðurlandi, eink-
um hefur hann herjað í sumum
sveitum Eyjafjarðar og Suður-
Þingeyjarsýslu. Grasmaurinn
skemmir gras með því að skafa
ystu frumulög blaðanna með
munnlimum sínum og þar með
bæði grænukornin og frumusaf-
ann. Við það verða blöðin gráleit,
drúpa meira en heilbrigð grös og
visna í oddinn. Grösin deyja sjaid-
an, en gefa mun minni uppskeru,
jafnvel allt niður í fjórðung af
uppskeru heilbrigðra grasa.
I grein eftir Bjarna Guðleifsson
og Sigurgeir Ólafsson um gras-
maur í 9. tbl. Freys sl. stinga þeir
m.a. upp á heitinu „mítill" yfir
áttfætlumaura.
Átgeta búfjár.
Frh. af stðustu síðu.
(nautgripir) og 2,6 (sauðfé) J/m/
kg þunga á fæti, vegna umferðar á
sléttlendi og að um rúmlega tí-
falda aukningu sé að ræða sé gengið
upp í móti. Þannig má reikna með
15—16% aukningu orkuþarfa hjá
400 kg nautgrip (50 kg á) sem fer
um 3 km vegalengd daglega þar
sem hæðarmunur eykst um 200
m. Bandarískir staðlar (NRC
1978) gera ráð fyrri að orkuþarfir
mjólkurkúa aukist um 3% fyrir
hvern km á sléttlendi eða um 10%
á mjög góðri beit, en fari upp í
20% þar sem beit er lélegri. Hjá
sauðfé sem beitt er á úthaga
reikna þeir (NRC 1985) nteð að
viðhaldsþarfir aukist um 60—70%
við beitina. Frakkar (Tissier o. fl.
1978) gera aftur á móti ráð fyrir
50% meðalaukningu að jafnaði
vegna beitar sauðfjár.
Engar rannsóknir hafa verið
gerðar á þessu hér á landi, en fram
að þessu hafa verið notaðar
norskar tölur um fóðurþarfir
sauðfjár (Knut Breirem 1947,
1980) sem miðaðar eru við inni-
fóðrun og ekki tekið tillit til
aukningar viðhaldsþarfa vegna
beitar (Gunnar Ólafsson 1980). í
ljósi þessa er í 1. töflu gefin
lausleg áætlun um aukningu við-
haldsþarfar vegna beitar við ýmis
skilyrði.
Aætlunin er byggð á ofan-
greindum upplýsingum (ARC
1980; NRC 1978, 1985), yfirlits-
greinum (P.O. Osuji 1974; A.J.F.
Webster 1979; J.L. Corbett 1980,
1981) , greinum um útreikninga á
orkunýtingu (Vaughn S. Logan
and Wallace J. Pigden 1969; R.D.
Baker 1982) og einstökum til-
raunaniðurstöðum (L.R. Wallace
1956; J.L. Clapperton 1964; N.
McC. Graham 1964; B.A. Young
and J.L. Corbett 1972). Pað má
því gera ráð fyrir að minnsta kosti
50% aukningu í viðhaldsþörfum
sauðfjár hér á landi vegna beitar
t. d. við útreikning á beitarþoli
úthaga út frá gróðurkortum. Fyrir
mjólkurkýr má reikna með að
þessi aukning sé ekki nema 10—
20% enda er þeim yfirleitt beitt á
tún eða góðan úthaga nálægt fjósi.
Þakkarorð
Ég vil þakka Kristbjörgu Eyvinds-
dóttur fyrir tölvuritun, Tryggva
Gunnarssyni fyrir gerð mynda og
Berglindi Hilmarsdóttur fyrir yfir-
lestur greinarinnar.
586 Freyr