Freyr - 15.08.1987, Blaðsíða 21

alla Jökulfirði og Djúp til að kom-
ast á endanlegan áfangastað.
í öðru lagi: Eyrnamerkingar
þessar voru liður í rannsóknum
mínum og það vissi Sveinn Einars-
son. Ekki hef ég trú á öðru en að
hann hafi tjáð Jónasi það. Jónas
skirrist hins vegar ekki við að nota
rannsóknargögn mín til þess að
leiða rök að því að refir mundu
flæða yfir allan Vestfjarðakjálka
ef þeir væru friðaðir á Horn-
ströndum. Honum dettur ekki
einu sinni í hug að geta þess hver
hafi staðið fyrir þessum eyrna-
merkingum.
í þriðja lagi: Jónas hneykslast á
því að náttúrufræðingar hafi allt
sitt vit úr fræðibókum og fræði-
kenningum um leið og hann gerir
lítið úr „reynsluþekkingu“ þeirra
og rannsóknum (sjá síðar). En
þegar hann heldur að
rannsóknarniðurstöðurnar henti
málstað sínum eru þær nógu góðar
til þess að þeim sé slegið fram á
prenti án þess að spyrja kóng eða
prest né geta þess hver stóð að
rannsóknunum. f>ví miður voru
þær upplýsingar, sem hann hafði
fengið, ekki réttar. Hefði Jónas
sýnt þá sjálfsögðu mannasiði að
spyrja undirritaðan hvort hann
mætti birta rannsóknargögnin
hefði hið sanna komið í ljós og
slysið ekki orðið. Ég segi slys, því
að þessi endaleysa er nú komin á
prent og verður þar um aldur og
ævi. Ég hugsa til þess með skelf-
ingu hversu oft ég eigi eftir að
þurfa að leiðrétta það í framtíðinni
þegar menn taka að vitna í eyrna-
merkingargögn Jónasar Jóns-
sonar.
Bls. 26. Náttúnifræðingum og
refaskyttum/bændum er stillt
upp sem andstæðum, náttúru-
fræðingum mjög í óhag.
Hér talar Jónas um „sjónarmið
náttúrufræðinga sem styðjast við
ákveðnar fræðikenningar, sem
sjálfsagt er að bera virðingu fyrir
þó að maður geti vissulega efast
um hve vel þær eiga við í hverju
tilviki eða hvort dregnar séu af
Fjölrit nr. 16
Reykjavík. aprll 1987
Náttúruverndarráð
Ráðstefna Náttúruverndarráðs
7 -8. október 1984
Villt spendýr og fuglar
Arekstrar við hagsmuni mannsins
þeim réttar ályktanir í öllum til-
vikum.“ Og síðar á sömu blaðsíðu:
„Á móti kemur svo reynsluþekk-
ingin, byggð að hluta á viðteknum
skoðunum eða jafnvel gömlum
trúarsetningum en að hluta á
fjölda athugana og áþreifanlegum
staðreyndum sem alls ekki verður
á móti mælt.“
Hér gerir Jónas áhrifaríka til-
raun til þess að stilla upp hlið við
hlið vesalings einfeldningunum,
náttúrufræðingunum, sem hafa
allt sitt vit úr bókum eða „fræði-
kenningum" og svo hinum sem
hafa „reynsluþekkinguna“ og
byggja á „fjölda athugana og
áþreifanlegum staðreyndum sem
alls ekki verður á móti mælt.“
Þetta er sérkennilegur málflutn-
ingur og full ástæða til þess að
gera við hann athugasemd. Undir-
ritaður fylgdist með hátterni
villtra refa í rúmlega 500 klukku-
stundir á árunum 1978—81 og
hefur síðan árið 1979 safnað upp-
lýsingum frá refaskyttum um
fæðuleifar á rúmlega 400 grenjum,
þ. á m. upplýsingum um lamba-
leifar. Þessi „reynsluþekking“ er
lítils virði að mati Jónasar. Þó held
ég að hún sé fyllilega sambærileg
við reynslu þeirra sem stundað
hafa refaveiðar um árabil. Munur-
inn liggur fyrst og fremst í því að
ég hef aðallega fylgst með hegðan
refa fjarri grenjum og komið á
færri greni en flestar grenja-
skyttur. Til þess að vega upp á
móti því hef ég safnað upplýsing-
um frá refaskyttum á skipulegan
hátt en ekki reynt að heimfæra
erlendar „fræðikenningar“ upp á
íslenska refinn. Þetta veit Jónas en
kýs að nefna það ekki.
Hver tilgangur Jónasar er með
því að reyna að koma því að hjá
lesendum sínum að náttúrufræð-
ingar, og þá ekki síst Páll Her-
steinsson, lifi í einhverjum
draumaheimi fjarri raunveruleik-
anum, veit ég ekki, nema ef vera
kynni að með því sé hann að reyna
að renna stoðum undir eigin for-
dóma gagnvart náttúrufræðing-
um, sem skína í gegn í skrifum
hans.
Jónas Jónsson er reyndar ekki
sá fyrsti til þess að reyna að telja
landsmönnum trú um að Páll Her-
steinsson hafi allt sitt vit úr
bókum. Valgeir nokkur Sigurðs-
son skrifaði ritdóm um rit Land-
verndar, „Villt spendýr“, í Sam-
vinnuna 1981. í síðasta kafla rit-
dómsins, sem ber hið mjög svo
viðeigandi heiti „Stofulærð skrif-
borðsspeki“, gagnrýnir hann orða-
val og prentvillu í grein minni þar
sem stendur: „ ... er nú nákvæm-
lega fylgst með fóðrun kinda að
vetrinum og þær (átti að vera
,,ær“) látnar bera heima við bæi og
jafnvel í húsi. „Valgeir segir um
þetta: „Fleira eru kindur en full-
orðnar ær eða lambfullir geml-
ingar, en nú á dögum er mjög rík
tilhneiging til þess, einkum hjá
ungu fólki og kaupstaðarbúum, að
nota orðið kindur eingöngu um
ær. („Hvort er þetta hrútur eða
kind,?“ spyrja blessuð kaupstaða-
börnin stundum).“
Skilja má af þessum orðum
Valgeirs að þar sem Páll Her-
steinsson sé aðeins „blessað
kaupstaðarbarn“ sé óþarfi að taka
mark á því sem hann segi um refi.
Pað sé hlutverk fræðimanna úr
bændastétt að fjalla um refi, enda
rugli þeir ekki saman hugtökunum
„kind“ og „ær“.
Freyr 629