Freyr - 15.09.1987, Blaðsíða 7

Staða Búnaðarfélags íslands
Búnaðarfélag íslands hefur lengi gnæft hátt í
íslenskum landbúnaði vegna verka sinna og
forystuhlutverks síns þar. F»eir sem fluttu
félaginu árnaðaróskir á afmælisári og óskir
um bjarta framtíð bera fyrir brjósti að innan
vébanda þess fari fram sókn og vörn fyrir
málefni landbúnaðarins. Ef sú glíma sem þar
hefur verið háð flyst annað veikist um leið
staða félagsins.
Undanfarin ár hefur verið umbrotatími í
íslenskum landbúnaði. Með framleiðslustjórn
á mjólk og sauðfjárafurðum sem upp var
tekin um 1980 breyttust á skömmum tíma
þarfir bænda fyrir leiðbeiningar. í stað fram-
leiðsluhvetjandi leiðbeininga í hefðbundnum
búgreinum kölluðu nýir tímar á minni fram-
leiðslu og ódýrari í þessum greinum. Jafn-
framt skapaðist mikil þörf fyrir leiðbeiningar í
nýjum búgreinum.
Leiðbeiningaþjónusta hefur leitast við að
laga sig að þessum aðstæðum með Búnaðarfé-
lag íslands í broddi fylkingar. Hátt í 10
héraðsráðunautar hafa kynnt sér sérstaklega
loðdýrarækt og tveir búfræðikandidatar, báð-
ir konur, hafa farið í framhaldsnám í grein-
inni. Ráðnir hafa verið til Búnaðarfélagsins
ráðunautar í fiskeldi, kanínurækt og ferða-
þjónustu. Notkun á tölvum hefur vaxið mjög
mikið, bæði í starfsemi búnaðarsambandanna
og hjá Búnaðarfélaginu. Komið hefur verið á
fót bændabókhaldi úti um land og hagfræði-
legar leiðbeiningar og áætlanagerð um bú-
rekstur í framhaldi af því.
Ýmis ný verkefni er farið að vinna í tölvum.
Má þar nefna skýrsluhald í loðdýrarækt, út-
reikninga á kynbótaspá hrossa og tölvuskrán-
ingu á öllum markaskrám á landinu. Án efa
mun þessum verkefnum enn fjölga og má þar
nefna gagnaöflun og samræmingu gagna við
gerð fyrirhugaðrar jarðaskrár.
Þróun í þessum málum á undanförnum
árum hefur þó ekki öll verið á jákvæðan veg.
Þar ber hæst að búnaðarsamböndin hafa á
þessum tíma átt í verulegum erfiðleikum með
að manna stöður héraðsráðunauta sem losnað
hafa. Það ástand hefur komið sér afar illa við
þær kringumstæður sem ríkt hafa þegar það er
spurning um tilveru u.þ.b. fjórðungs bænda-
stéttarinnar og byggðar í ýmsum héruðum
landsins hvernig til tekst um búháttabreyting-
ar á næstu árum. Héraðsráðunautar hafa
nánust tengsl við bændur og við þær búhátta-
breytingar sem gera þarf eru það fyrst og
fremst einstaklingsleiðbeiningar sem koma að
gagni.
Umsvif Búnaðarfélagsins hafa nokkuð
minnkað á undanförnum árum eins og ýmissa
annarra stofnana sem kostaðar eru af ríkis-
sjóði. Jafnframt eru teikn á lofti, svo sem í
fjárlagagerð fyrir næsta ár, að á brattann
verði enn frekar að sækja um fjárveitingar úr
ríkissjóði til ráðunautaþjónustu í landbúnaði,
bæði á vegum Búnaðarfélagsins og búnaðar-
sambandanna.
I þessum sambandi má rifja upp að raddir
hafa heyrst sem gagnrýnt hafa það að ríkis-
valdið framselji félagsskap sem það stjórnar
ekki framkvæmd laga, eins og gert hefur verið
um langan aldur innan landbúnaðarins. Þar er
haft í huga að Búnaðarfélag íslands framfylgir
jarðræktarlögum, búfjárræktarlögum og fleiri
lögum í umboði landbúnaðarráðuneytis. Þeir
sem því halda fram telja að ráðuneytið sjálft,
eða aðrar stofnanir sem ríkisvaldið stjórnar,
eigi að hafa framkvæmd þessara laga sem
annarra með höndum.
Gagnstæðum sjónarmiðum hefur einnig
verið haldið fram, þ.e. að „lengra“ sé frá
ráðuneyti til hins almenna bónda en frá
Búnaðarfélaginu og að ráðuneyti hafi orð á
sér fyrir seina afgreiðslu á málum.
í sambandi við þá þróun sem er að gerast í
stjórn á málefnum landbúnaðarins er ástæða
til að minna á þær breytingar sem urðu þegar
núgildandi búvörulög voru sett árið 1985.
Með þeim lögum var ákvarðanataka í ýmsum
málum flutt frá Framleiðsluráði landbúnaðar-
ins til landbúnaðarráðuneytisins. Það er
Freyr 695