Freyr - 01.10.1987, Blaðsíða 65

Jóhannes Kristjánsson,
form. Samtaka sauðfjárbænda.
Skýrsla stjómar Samtaka
sauöfjárbænda til
aöalfundar 1987
Við stofnun þessara samtaka á Hvanneyri 18. ágúst 1985 svo og á undirbúningsfundi á
Hótel Sögu þá um vorið kom glöggtfram í máli manna, að efekki næðust viðunandi tök
á markaði og sölumálum blasti við hrun í íslenskri sauðfjárrœkt og samfara því
geigvœnleg byggðaröskun.
Jóhannes Kristjánsson.
Þessi hætta vofir enn yfir þó aö
margt hafi áunnist. Með nýjum
búvörusamningum hefir unnist
tími fram til 1992, svigrúm til
átaka í sölumálum og til aðlög-
unar. Þessi tími er sauðfjárbænd-
um mjög dýrmætur, verði hann
nýttur svo sem frekast er unnt.
Samningsaðilar verða báðir að
varast að sofna á verðinum, þann-
ig að það öryggi er samningurinn
veitir verði ekki falskt og bresti
við lok samningstímans. Hafa ber í
huga orð Halldórs heitins Páls-
sonar í erindi fluttu á aðalfundi
Ræktunarfélags Norðurlands
1982. Nefndist það „Skin og skúrir
í íslenskum sauðfjárbúskap síðustu
100 árin“. Eftir að hafa rætt um
niðurfellingu verðjöfnunargjalds
og síðan útflutningsbætur, segir
hann:
„Þetta fannst bændum eftir
atvikum góður árangur, sem veitti
mikið öryggi og gæfi svigrúm til
þess að tryggja næga framleiðslu
mjólkur- og kjötvara í verstu
árum, án þess að valda verðlækk-
un vegna offramleiðslu í góð-
ærum.
Framsýnir menn sáu þó í hendi
sér að í lögin vantaði varúðar-
ákvæði um hvað gera skyldi þegar
framleiðslan yrði svo mikil að út-
flutningsbætur nægðu ekki, en ör-
yggið bauð slíkri þróun heim. Þótt
ráðherra yndi sér vel við vinsældir
lagabreytingarinnar, vildi hann
manna sýst taka á sig óvinsældir af
öryggisráðstöfunum. Það versta
við þessi ákvæði um útflutnings-
uppbætur var hættan á því, að
ýmsir myndu sofna á verðinum við
að gæta fyllstu hagsýni við að
halda framleiðslu- og milliliða-
kostnaði í lágmarki og framleiðni í
hámarki. Meira að segja landbún-
aðarráðherra sjálfur átti það til að
svara, þegar óskað var eftir að
ríkið greiddi niður rekstrarvörur á
frumstigi eins og tilbúinn áburð,
að slíkt skipti ekki máli, áburðar-
verðið kæmi í verðlagsgrundvöll-
inn og bændur fengju hann að
fullu greiddan. Þetta var að vísu
sannleikur meðan lögheimilaðar
útflutningsbætur nægðu, en vísaði
veginn til kæruleysis og spillingar
eins og öryggi hættir ávallt til að
gera. Eg óttaðist að þetta öryggi
hafi slævt skyldutilfinningu sumra
sláturleyfishafa, ullarmóttökuað-
ila og mjólkursamlaga fyrir því að
fá öll verk unnin sem hagkvæm-
ast, þ.e. að ná sem mestri fram-
leiðni í milliliðaþjónustinni. Sumir
hafa jafnvel hugsað sem svo, að
syndlaust væri að fjölga starfsfólki
við slátrun, ullarjrvott, mjólkur-
vinnslu og þess háttar störf um-
fram nauðsyn og greiða á stundum
hærri laun en taxtar ákváðu, og
gera sem mest úr kostnaði við
mannvirki öll sem þessi milliliða-
starfsemi á og þarf að endurnýja.
Síðast má nefna, að lítill hvati
virðist hafa verið til þess hjá slát-
urleyfishöfum að selja vöruna eins
fljótt og nokkur tök voru á, helst
virðist að frystihúsaeigendur vilji
gjarnan geyma vörurnar sem
lengst, líklega af því að geymslan
hefi svo mikið í aðra hönd. Það
lítur helst út fyrir að ráðamenn í
þéttbýliskjörnum og kaupstöðum
Frzyr 293